Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Elbe”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
+ |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 89:
===Tại Cộng hòa Séc===
Elbe khởi nguồn ở độ cao khoảng {{convert|1400|m|ft|0}} tại [[Karkonosze|Krkonoše]] (cũng gọi là ''Dãy núi Khổng lồ'' và trong tiếng Đức có tên là ''Riesengebirge'') ở biên giới tây bắc của Cộng hòa Séc. Trong số các suối nhỏ đầu nguồn, quan trọng nhất là [[Bílé Labe]], hay Elbe Trắng. Sau khi hạ độ cao xuống {{convert|60|m|ft|0}} tại Labský vodopád, hay thác Elbe, dòng thống nhất với [[Malé Labe]] dốc và chảy xiết, và tạo nên dòng chảy thống nhất của Elbe rồi chảy về phía nam, len lỏi qua các thung lũng hẹp cho đến [[Pardubice]], nơi sông chuyển dòng về phía tây. At [[Kolín]] some {{convert|43|km|mi|0}} further on, it bends gradually towards the north-west.
Tại ngôi làng [[Káraný]], một khoảng cách ngắn ở phía trên của [[Brandýs nad Labem]], sông Elbe nhận được nước của [[sông Jizera|Jizera]].
Hàng 101 ⟶ 99:
Một đoạn ngắn sau khi vượt qua biên giới Đức-Séc, và qua các hẻm núi sa thạch của [[Dãy núi sa thạch Elbe]], dòng chảy của Elbe thẳng theo hướng tây bắc, và nhìn chung vẫn chảy theo hướng này cho đến khi đổ ra biển Bắc.
Sông chảy qua [[Dresden]] và cuối cùng, ở bên ngoài [[Meißen]], Elbe bắt đầu tiến vào một hành trình dài qua [[đồng bằng Bắc Đức]], dọc theo biên gới của [[Cộng hòa Dân chủ Đức]] trươc đây, qua [[Torgau]], [[Wittenberg]], [[Dessau]], [[Magdeburg]], [[Wittenberge]], và [[Hamburg]] trên đường đi, và nhận được nước của [[Mulde]] và [[Saale]] từ phía tây, và [[Schwarze Elster]], [[Havel]] cùng [[Elde]] từ phía đông. Tại phẩn phía bắc, cả hai bờ của Elbe là những [[đồng lầy]] bằng phẳng và rất màu mỡ, đồng bằng ngập lũ Elbe trước đây nay đã được đắp đê.
Tại [[Magdeburg]], có cầu cạn Magdeburg, cho phép các phương tiện lưu thông bên dưới cầu mà không bị cản trở.
{{wide image|ElbeInAutumn.jpg|800px|Trung du Elbe tại đồng bằng Bắc Đức gần làng [[Gorleben]]. Ở đoạn này, Elbe là một phần của [[Bức màn sắt]] giữa Đông và Tây Đức trong [[Chiến tranh Lạnh]]. Vì thế, bờ sông cho đến nay vẫn tương đối tự nhiên và chưa bị tác động.|left}}
Sau đó, Elbe chảy đến [[Hamburg]] và trong thành phố-bang này Elbe có một số dòng chảy nhánh, như Dove Elbe, Gose Elbe, Köhlbrand, Bắc Elbe (Norderelbe), Reiherstieg, Nam Elbe (Süderelbe). Các phương tiện đường thủy không thể đi từ dòng chảy chính vào một số dòng chảy nhánh do có những con đê. Năm 1390, Gose Elbe (nghĩa là Elbe nông) bị tách ra khỏi dòng chảy chính bởi một con đê nối giữa hai đảo vào khi đó là [[Kirchwerder]] và [[Neuengamme]]. Dove Elbe (nghĩa là Elbe điếc) bị ngăn đập vào năm 1437/38 tại Gammer Ort. Các [[công trình thủy lợi]] này có mục đích là để bảo vệ vùng đồng lầy khỏi bị lũ lụt, và để cải thiện việc cung cấp nước của [[cảng Hamburg]]. Sau khi bị ngập nặng trong [[lũ lụt Biển Bắc 1962]], đoạn phía tây của Nam Elbe đã bị tách ra, ở thành Cựu Nam Elbe, trong khi phần phía đông của Nam Elbe nay hợp vào Köhlbrand, trên dòng chảy nhánh này có cầu [[Köhlbrandbrücke]], cây cầu cuối cùng bắc qua Elbe trước khi sông chảy ra Biển Bắc.
Bắc Elbe chảy qua tòa [[Elbphilharmonie]] và sau đó ở bên dưới dòng chảy của nó có [[đường hầm Elbe (1911)|đường hầm Elbe cũ (Alter Elbtunnel)]], cả hai đều nằm tại trung tâm thành phố Hamburg. Xuôi dòng hơn một chút, Bắc Elbe và Köhlbrand hợp nhất để tại thành dòng Hạ Elbe ở phía nam của [[Altona, Hamburg|Altona]]-Altstadt, một nơi cũng thuộc địa giới Hamburg. Ngay ở điểm bắt đầu, bên dưới dòng chảy của Hạ Elbe đã có [[đường hầm Elbe (1975)|đường hầm Elbe mới (Neuer Elbtunnel)]], cấu trúc đường bộ cuối cùng kết nối hai bờ sông trước khi nó đổ ra Biển Bắc. Dời khỏi Hamburg, Hạ Elbe sau đó chảy qua giữa [[Holstein]] và [[Tam giác Elbe-Weser]], qua [[Stade]] rồi chảy vào Biển Bắc tại [[Cuxhaven]]. Gần cửa sông, Elbe chảy qua lối vào của [[kênh đào Kiel]] tại [[Brunsbüttel]].
{{wide image|River Elbe bend panorama.jpg|800px|Quang cảnh sông Elbe gần Sächsische Schweiz}}
==Từ nguyên==
Ban đầu, sông được gọi trong tiếng Latinh là ''{{lang|la|Albis}}'', tên gọi ''{{lang|de|Elbe}}'' nghĩa là "sông" hay "lòng sông" và không gì hơn ngoài là một phiên bản [[tiếng Thượng Đức]] của từ (''{{lang|gmh|albiz}}'') được tìm thấy trong các ngôn ngữ khác của nhóm German; tên [[tiếng Norse cổ ]] ''{{lang|non|Elfr}}'', [[tiếng Thụy Điển]] ''{{lang|sv|älv}}'' "sông", tên [[tiếng Anh thượng Cổ]] ''{{lang|ang|Ielf}}'', và [[tiếng Hạ Đức trung đại]] ''{{lang|gml|elve}}'' "lòng sông".<ref>Orel, Vladimir. ''A Handbook of Germanic Etymology''. Leiden, Netherlands: Brill, 2003: 13</ref>
== Đô thị bên dòng Elbe ==
[[Image:Koenigstein Saxony pic01 2007 04 22.jpg|thumb|Sông Elbe gần [[Festung Königstein]] tại Đức.]]
{| style="margin-left:0; font-size:85%" class="wikitable"
|+ Chính
Hàng 151 ⟶ 158:
![[Cuxhaven]] !! 50.846
|}
==Giao thông thủy==
Các con tàu thương mại đã đi lại trên Elbe từ năm 1842, và sông là một tuyến đường kết nối thương mại quan trọng để có thể đến những xa trong nội địa như [[Praha]]. Sông được nối bằng các hệ thống kênh đào ([[Elbe-Seitenkanal]], [[kênh đào Elbe-Havel]], [[Mittellandkanal]]) đến các vùng công nghiệp của Đức và đến [[Berlin]]. [[Kênh Elbe-Lübeck]] nối Elbe với [[biển Baltic]]. [[Kênh đào Kiel]] có lối vào phía tây gần cửa sông Elbe. The [[đường thủy Elbe-Weser|kênh tàu Elbe-Weser]] nối Elbe với [[Weser]].
Với [[Hòa ước Versailles]], việc đi lại trên sông Elbe trở thành một vấn đề của Uỷ ban Quốc tế về sông Elbe, đặt tại Dresden. Đạo luật của Uỷ ban được ký kết tại Dresden vào ngày 22 tháng 2 năm 1922.<ref>Văn bản trong ''Loạt Hiệp ước của Hội Quốc Liên'', chương 26, 220-247.</ref> Theo các điều khoản 363 và 364 của Hòa ước Versailles, [[Tiệp Khắc]] được quyền thuê mảnh đất cảng riêng của mình tại [[Moldauhafen]] ở Hamburg. Hợp đồng thuê kí với Đức, và được [[An Quốc]] giám sát, được ký kết vào ngày 14 tháng 2 năm 1929 và sẽ hết hạn vào năm 2028. Từ năm 1993, Cộng hòa Séc đã thay thế địa vị pháp lý của Tiệp Khắc.
Trước khi nước Đức tái thống nhất, vận tải đường thủy tại Tây Đức bị cản trở bởi việc thông hành nội địa đến Hamburg phải đi qua Đông Đức. Elbe-Seitenkanal (Kênh đào bên Elbe) được xây dựng để nối Mittellandkanal thuộc Tây Đức và Hạ Elbe để khôi phục lại việc kết nối giao thông. Sau khi thống nhất, người ta đã bắt đầu tiến hành các công việc để cải thiện và khôi phục lại liên kết ban đầu: [[Cầu nước Magdeburg]] nay cho phép sà lan lớn có thể qua Elbe mà không cần phải tiến vào sông. Mực nước thường thấp tại Elbe nay không còn cản trở việc thông hành đến Berlin nữa.<ref>[http://www.noorderSoft.com/indexen.html NoorderSoft Waterways Database]</ref>
==Các đảo==
[[File:Elbinsel Wilhelmsburg mit Stadtteilen.jpg|thumb|right|Hòn đảo lớn nhất trên sông Elbe, Wilhelmsburg, nằm giữa Bắc và Nam Elbe thuộc Hamburg]]
[[File:Germany (1), Elbe, Trischen.jpg|thumb|right|180px|Cửa sông Elbe với hòn đảo [[Trischen]] tại [[Biển Bắc]].]]
===Ngoại Elbe (cửa sông)===
* [[Medemsand]]
* [[Neuwerk]] – một lãnh thổ tách rời của quận [[Hamburg-Mitte]] thuộc [[Hamburg]]
* [[Nigehörn]] – một lãnh thổ tách rời của quận [[Hamburg-Mitte]] thuộc [[Hamburg]]
* [[Scharhörn]] – một lãnh thổ tách rời của quận [[Hamburg-Mitte]] thuộc [[Hamburg]]
===Hạ Elbe===
* [[Rhinplatte]] – phía tây của [[Glückstadt]]
* [[Schwarztonnensand]] - phía đông của [[Drochtersen]]
* [[Pagensand]] - phía tây của [[Seestermühe]]
* [[Bishorst]] - phía tây của [[Wedel]]
* [[Lühesand]] - phía đông của [[Stade]]
* [[Hanskalbsand]] - phía nam của [[Schulau]]
* [[Hahnöfersand]] - phía bắc của [[Jork]]
* [[Neßsand]] - phía nam của [[Tinsdal]]
* [[Schweinesand]] - phía nam của [[Blankenese|Blankenese (Hamburg)]]
=== Giữa Bắc và Nam Elbe (Norderelbe/Süderelbe)===
* [[Finkenwerder]] – tại quận [[Hamburg-Mitte]] thuộc [[Hamburg]]
* [[Kaltehofe]] (cũng gọi là "Kalte Hofe") – tại quận [[Hamburg-Mitte]] thuộc [[Hamburg]]
* [[Wilhelmsburg, Hamburg|Wilhelmsburg]], bao gồm các đảo [[Veddel]], [[Georgswerder]], [[Kleiner Grasbrook]], [[Steinwerder]], [[Peute]] và nhiều đảo khác – tại quận [[Hamburg-Mitte]] thuộc [[Hamburg]]
===Trung Elbe===
* [[Steinkopfinsel]] – tại [[Magdeburg]]
* [[Rotehorninsel]] – tại Magdeburg
===Thượng lưu===
* [[Gauernitzer Elbinsel]] – phía đông của [[Gauernitz]] tại [[bồn địa Dresden]] giữa [[Dresden]] và [[Meißen]]
* [[Pillnitzer Elbinsel]] – tại phía nam vùng [[Pillnitz]] của Dresden thuộc [[bồn địa Dresden]]
===Thượng nguồn===
* [[Kmochův]] – tại[[Kolín]]
==Phà==
[[Image:Přívoz Dolní Žleb.JPG|thumb|right|The Dolní Žleb Ferry.]]
[[Image:Gierseilfähre Coswig.JPG|thumb|right|The Wörlitz Coswig Ferry.]]
[[Image:Faehre Zollenspieker.jpg|thumb|right|The Zollenspieker Ferry.]]
Có nhiều phà qua sông Elbe, cả để chuyên chở hành khách và xe cộ. Theo hướng xuôi dòng:
*Dolní Žleb, tại [[Dolní Žleb]] thuộc [[Děčín (huyện)|Děčín]]
*Rathen, tại [[Rathen]]
*[[Phà Pillnitz Kleinzschachwitz]], ở ngoại ô phía đông của [[Dresden]]
*[[Phà Laubegast Niederpoyritz]], tại Dresden
*[[Phà Johannstadt Neustadt]], tại Dresden
*Phà Belgern Ottersitz, giữa [[Belgern]] và [[Ottersitz]]
*Phà Dommitzsch Prettin, giữa [[Dommitzsch]] và [[Prettin]]
*Phà Mauken Pretzsch, giữa [[Mauken]] và [[Pretzsch]]
*Phà Wartenburg Elster, giữa [[Wartenburg (Elbe)|Wartenburg]] và [[Elster (Elbe)|Elster]]
*Phà Wörlitz Coswig, giữa [[Wörlitz]] và [[Coswig, Anhalt|Coswig]]
*Phà Steutz Aken, giữa [[Steutz]] và [[Aken (Elbe)|Aken]]
*Phà Tochheim, between [[Tochheim]] và [[Alt Tochheim]] gần [[Breitenhagen]]
*Phà Ronney Barby, giữa [[Barby, Đức |Barby]] và [[Walternienburg]]
*Phà Westerhüsen, at [[Westerhüsen]] và [[Magdeburg]]
*Phà Schartau Rogätz, giữa [[Schartau, Saxony-Anhalt|Schartau]] và [[Rogätz]]
*Phà Ferchland Grieben , giữa [[Ferchland]] và [[Grieben]]
*Phà Sandau Büttnershof, giữa [[Sandau]] và [[Büttnershof]]
*Phà Räbel Havelberg, giữa [[Räbel]] và [[Havelberg]]
*Phà Lenzen Pevestorf, giữa [[Lenzen]] và [[Pevestorf]]
*Phà Darchau, giữa [[Darchau]] và [[Neu Darchau]]
*Phà Bleckede, giữa [[Bleckede]] và [[Neu Bleckede]]
*Phà Zollenspieker, giữa [[Kirchwerder]] và [[Winsen (Luhe)]] ở phía đông của [[Hamburg]]
*Các phà tại [[cảng Hamburg]], do [[HADAG Seetouristik und Fährdienst|HADAG]] điều hành<ref>{{Cite web|url=http://www.hvv.de/en/about-us/public-transport-operators/ |title=Public transport operators co-operating in the HVV partnership |accessdate=2009-03-26}}</ref>
*Phà Wischhafen Glückstadt, giữa [[Wischhafen]] và [[Glückstadt]] ở phía tây của Hamburg
== Chú thích ==
Hàng 163 ⟶ 243:
{{Commons|Elbe}}
[[Thể loại:
{{Link FA|de}}
| |||