Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Joseph II của Thánh chế La Mã”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n r2.7.2+) (Bot: Sửa ru:Иосиф II
Cheers!-bot (thảo luận | đóng góp)
5.681.853 sửa đổi
n dọn dẹp
Dòng 49:
Hoàng tử Joseph II chào đời vào năm 1741, trong giai đoạn đầu của cuộc chiến tranh Bảy năm. Ông là con trai trưởng của Nữ hoàng Áo [[Maria Theresia của Áo|Maria Theresia]] - con gái của Hoàng đế Karl VI.<ref>Charles Knight, [http://books.google.com.vn/books?id=wYDnj2ZpUksC&pg=PA523&dq=%22Joseph+II%22+%2B+%22Francis+I%22+%2B+%22Maria+Theresa%22+%22eldest+son%22&hl=vi&ei=0r4-TO7fB4zfcfe__ZYJ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CDoQ6AEwBA#v=onepage&q=%22Joseph%20II%22%20%2B%20%22Francis%20I%22%20%2B%20%22Maria%20Theresa%22%20%22eldest%20son%22&f=false "The Penny Cyclopaedia of the Society for the Difussion of Useful Knowledge"], Tập 11, 1838, tr. 523</ref> Thân phụ ông là Hoàng đế Franz I của đế quốc La Mã Thần thánh.<ref>Samuel Griswold, [http://books.google.com.vn/books?id=oE3TAAAAMAAJ&dq=%22Joseph+II%22+%2B+%22Francis+I%22&source=gbs_navlinks_s "A history of all nations, from the earliest periods to the present time; or, Universal history: in which the history of every nation, ancient and modern, is separately given: Illustrated by 70 stylographic maps and 700 engravings"], Tập 1, Miller, Orton & Mulligan, 1866, tr. 983</ref> Những tác phẩm của các triết gia triết học Khai sáng (chẳng hạn như [[Voltaire]]), tấm gương ngời sáng của vua [[Phổ]] [[Friedrich II của Phổ|Friedrich II Đại đế]] (1712 – 1786) đã mang lại cho ông nền giáo dục trên thực tế. Các quan đại thần trong Triều đình đã mang lại cho ông nền giáo dục hữu ích, họ dạy ông về bộ máy hành chính của vô số quốc gia, bao gồm các lãnh thổ thuộc [[Áo]] và đế quốc La Mã Thần thánh dân tộc Đức.
 
Hội đồng Nhà nước Áo (''Staatsrat'') được thiết lập, Hoàng tử Joseph trở thành thành viên của Hội đồng này vào năm 1761. Theo lệnh của Nữ hoàng Maria Theresia, ông tự soạn thảo các biên bản cho bà đọc. Những tài liệu này viết về mầm mống của chính sách của vị Hoàng đế về sau, và của tất cả những tai hại cuối cùng sẽ xảy ra với ông. Ông khuyến khích tự do tôn giáo, giảm bớt uy quyền của Giáo hội Công giáo, cứu thoát tầng lớp nông dân khỏi những gò bó của chế độ [[phong kiến]], cũng như xoá bỏ những hạn chế về thương mại và tri thức. Về những tư tưởng này, ông cũng chẳng khác gì vua nước Phổ Friedrich II Đại Đế và Nữ hoàng nước Nga [[Ekaterina II của Nga|Ekaterina II Đại Đế]], hoặc em trai và vua kế vị của ông là Leopold II, nói chung là tất cả những vị vua Khai sáng vào thế kỷ XVIII. Ông đã nỗ lực giải phóng những người nông nô, tuy nhiên, cải cách này không thể kéo dài sau khi ông qua đời.<ref>Saul K. Padover, ''The Revolutionary Emperor, Joseph the Second 1741-1790.'' (1934) p. 300</ref> Thời bấy giờ, nước Áo lâm chiến với Phổ trong cuộc [[Chiến tranh Bảy năm]] ([[1756]] - [[1763]]), phải chịu sự chống trả quyết liệt của vua nước Phổ là Friedrich II Đại Đế.<ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 205</ref> Với [[Hiệp định Hubertusburg]] vao năm 1763, Áo không thể chiếm được đất của Phổ, đổi lại vua Friedrich II Đại Đế đồng ý sẽ ủng hộ Joseph II lên làm Hoàng đế La Mã Thần thánh. <ref>Christopher M. Clark, [http://books.google.com.vn/books?id=4LPODzLgDVEC&printsec=frontcover&dq=%22Joseph+II#v=onepage&q=%22Joseph%20II&f=false ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947''], Harvard University Press, 2006, trang 206. ISBN 0-674-02385-4.</ref>
 
Vào năm 1765, Joseph II (1741 – 1790) lên ngôi Hoàng đế của đế quốc La Mã Thần thánh, đồng cai trị với người mẹ Maria Theresia.<ref>Houghton Mifflin Company, [http://books.google.com.vn/books?id=QfesntdNnbwC&pg=PA823&dq=%22Joseph+II%22+%2B+%221765%22+%2B+%22Holy+Roman+Emperor%22&hl=vi&ei=k-o_TMXYB8O5cdCvjZIF&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CFQQ6AEwCQ#v=onepage&q=%22Joseph%20II%22%20%2B%20%221765%22%20%2B%20%22Holy%20Roman%20Emperor%22&f=false "The Houghton Mifflin dictionary of biography"], Houghton Mifflin Harcourt, 2003, trang 823</ref> Là một người có tính sôi nổi và bốc đồng, Joseph II rất ngưỡng mộ Friedrich II Đại đế. Năm 1769, Joseph II đến thăm nhà vua Phổ tại Neisse, Silesia. Năm sau, ông lại tiếp vị vua già tại Moravia. Joseph II là một vị vua chân thành và thẳng thắn. Vua Friedrich II thì thận trọng hơn, nhận ra rằng Joseph II tuy thế nhưng đồng thời là một ông vua có tham vọng lớn lao, sau này sẽ gây hiểm họa cho Vương quốc Phổ. Sau những lần gặp này, Friedrich II treo một tấm hình ông trong phòng của mình. Khi một số người để ý đến việc này, Đại đế Friedrich II nói với họ:<ref>Thomas Carlyle, [http://books.google.com.vn/books?id=rhQp8U1rvPwC&pg=PA132&lpg=PA132&dq=%22+am+obliged+to+keep+that+young+gentleman+in+my+eye%22&source=bl&ots=4x2dwmG_RO&sig=136hF2A7GW8X1m6cLOWCx9ILUQU&hl=vi&ei=D2w6TJeIGcKHcZet6foO&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CBoQ6AEwAQ#v=onepage&q=%22%20am%20obliged%20to%20keep%20that%20young%20gentleman%20in%20my%20eye%22&f=false ''History of Friedrich II of Prussia''], BiblioBazaar, LLC, 2008, trang 132</ref>
Dòng 58:
Vào năm 1778, vua Friedrich II Đại đế xua quân đánh Áo, dập tắt mưu đồ sáp nhập xứ Bayern của Joseph II. Hoàng đế mang quân chống trả, tuy nhiên, không có một trận đánh thật sự nào xảy ra do cả hai vị vua đều cố thủ thay vì tấn công. Nữ hoàng Maria Theresia đã đứng ra đàm phán hoà bình. Vào tháng 4 năm 1780, Hoàng đế Joseph II viếng thăm Nữ hoàng [[Ekaterina II của Nga]], không làm theo lời dạy của mẹ mình.
 
Hoàng đế Joseph II đã kế vị vua cha Franz I làm Công tước xứ Lorraine và xứ Bar trên danh nghĩa. Trên thực tế, các xứ ấy đã được nhượng cho Pháp trong hôn lễ của tiên đế Franz I. Joseph II cũng làm Vua xứ [[Jerusalem]] và Công tước xứ Calabria trên danh nghĩa (với tư cách là người thay mặt cho [[Vương quốc Naples]]). Ông hăng hái noi theo đường lối trị quốc của vua Friedrich II Đại Đế nước Phổ.<ref>[[Christopher M. Clark]], ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 212</ref> Vào năm [[1785]], ông lại một lần nữa tìm cách xâm chiếm xứ Bayern, và vua Friedrich II Đại Đế thiết lập "[[Liên minh các Vương hầu]]" của người Đức để chống trả. Nhà vua nước Phổ đã bảo vệ được nguyên trạng của Đế quốc La Mã Thần thánh trước những tham vọng của Hoàng đế. <ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 225</ref><ref>Christopher M. Clark, ''Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947'', trang 285</ref>
 
== Đời tư của Joseph II ==
Dòng 66:
 
[[Tập tin:Martin van Meytens 005.jpg|trái|nhỏ|150px|Isabella xứ Parma đến tham dự lễ cưới của bà với Joseph II (1760).]]
Sau khi Đại công nương Isabella qua đời vào ngày [[27 tháng 11]] năm 1763, một cuộc hôn nhân chính trị được sắp đặt giữa Joseph II với [[Maria Josepha của Bayern]] (mất năm 1767) - con gái của Tuyển hầu tước xứ Bayern Charles Albert (tức cựu hoàng [[Karl VII của đế quốc La Mã Thần thánh|Karl VII]]) và Đại Công nương [[Maria Amalia của Áo]]. Dù ông không muốn tái hôn nữa, ông đã kết hôn với vào năm 1765.<ref>Hopkins, p 63</ref> Cuộc hôn nhân lần thứ hai diễn ra hết sức bất hạnh.<ref>Phần viết về ''Joseph II'' trong "Từ điển Bách khoa Toàn thư Anh Quốc" ([[1911]])</ref> Hai năm sau, Maria Josepha bị đậu mùa chết, kể từ đó Joseph II không bao giờ tái hơn nữa. Cũng như Đại đế Friedrich II của Phổ, ông không có một mụn con nối dõi nào cả. <ref>James J. Sheehan, [http://books.google.com.vn/books?id=TAEj4vtFR3AC&pg=PA292&dq=%22childless%22+%2B+%22Frederick+William+II%22&hl=vi&ei=uRJJTMP4GM-XcZa4xcMM&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=7&ved=0CEcQ6AEwBg#v=onepage&q=%22childless%22%20%20%20%22Frederick%20William%20II%22&f=false "German history, 1770-1866"], Oxford University Press US, 1993, trang 292</ref>
 
=== Qua đời ===
Vào [[tháng 11]] năm 1788, ông trở thành kinh thành [[Viên]], với tâm trạng hoàn toàn suy sụp. Năm sau (1789), ông lâm vào cảnh hấp hối. Trên mộ chí của ông, hoàng đế đề nghị viết: <ref name="492duikerjacson"/><ref>{{cite book |isbn=0060974680 |author=Norman Davies |year=1998 |publisher=HarperPerennial |location=New York |title=Europe a history}}</ref>
{{Tin nhắn|
''Đây là nơi yên nghỉ của Hoàng đế Joseph II, vị vua làm cái gì cũng không thành công.''
}}
 
Ông được chôn cất trông ngôi mộ thứ 42 tại Hầm mộ Hoàng gia Áo. Em trai ông, Đại Công tước Leopold xứ Tuscany lên nối ngôi - tức Hoàng đế Leopold II của đế quốc La Mã Thần thánh. Những vị vua kế tục ông đã bãi bỏ phần lớn các cải cách mà ông đề xướng. <ref name="492duikerjacson">William J. Duiker, Jackson J. Spielvogel, ''World History: From 1500'', trang 492</ref>
 
== Nhận định ==
Cầm quyền tại "đế quốc La Mã Thần thánh dân tộc Đức" - một quốc gia cổ kính và rộng lớn, Joseph II trở thành thí dụ kinh điển về một vị hoàng đế có tư tưởng tiến bộ đã nỗ lực cải cách xã hội.<ref name="ReferenceA">"Joseph II: In the shadow of Maria Theresa, 1741-1780", Derek Edward Dawson Beales, tr. 1</ref> Các nhà văn người ngoại quốc, và cả quan Thừa tướng [[Wenzel Anton, Vương công của Kaunitz-Rietberg]], đã xem ông như một [[Marcus Ulpius Nerva Traianus]], [[Marcus Aurelius Antoninus Augustus]] hay [[Henri IV của Pháp|Henri IV Quatre]] khác. Da Ponte - người viết lời nhạc kịch của Mozart, ông là một người sáng suốt, gần gũi và lịch sự. Da Ponte đã gọi Joseph II là một "ông hoàng đáng kính".<ref>Beer, ''JLuK'', p. 48 (K. to J., 24 tháng 3 năm 1781). Cf. J. Lanjuinais, ''Le Monarque accompli, ou prodiges de bomté, de savior, et de sagesse qui font l'éloge de''... ''Joseph II'' (3 vols., Lausanne, 1774), vol. 1, pp. 6, 14 etc. A. Livingston (ed.), ''Memoirs of Lorenzo de Ponte'' (New York, 1967), esp. pp. 151-3</ref> Dù cái chết của ông đã khiến cho phần lớn quan đại thần trong triều, giới tăng lữ Công giáo Rôma, tầng lớp quý tộc, những người Bỉ và Hungary vui mừng, không ít người thương tiếc ông: đặc biệt là những người Do Thái, Kháng Cách, Romania và những nông nô đã được ông cải thiện đời sống. Người ta gọi ông là "vị hoàng đế [[cách mạng]]", hoặc "có lẽ là vị vua Khai sáng chuyên chế hoàn hảo nhất trong lịch sử châu Âu" - người đã tiên đoán về cuộc [[Đại cách mạng Pháp]].<ref>"Joseph II: In the shadow of Maria Theresa, 1741-1780name="ReferenceA", Derek Edward Dawson Beales, tr. 1</ref>
 
Dù là vị hoàng đế được ngưỡng mộ, bên cạnh đó sử sách Hungary đã ghi nhận ông là một "tên vua cướp nước". Tại nước Bỉ, ông bị xem là một trong những "tên tội đồ khét tiếng" trong lịch sử, cùng với các nhân vật [[Tiberius]], [[Caligula]], [[Nero]], Mahomet, Amurath, [[Niccolò di Bernardo dei Machiavelli]] và cả [[Oliver Cromwell]].<ref>"Joseph II: In the shadow of Maria Theresa, 1741-1780", Derek Edward Dawson Beales, tr. 5</ref><ref>Theo ghi nhận của sách "Joseph II: In the shadow of Maria Theresa, 1741-1780", tr. 5: các vua Tiberius và Nero thường bị ghi là tội đồ trong các cuốn sách nhỏ viết về phong trào Cách mạng Bỉ</ref>
Dòng 134:
* Beales, Derek. ''Joseph II: Volume 2, Against the World, 1780-1790'' (2009)
* Beales, Derek. "The false Joseph II", ''Historical Journal'', 18 (1975), 467-95. [http://links.jstor.org/sici?sici=0018-246X(197509)18%3A3%3C467%3ATFJI%3E2.0.CO%3B2-9 in JSTOR]
* Beales, Derek. ''Enlightenment and Reform in Eighteenth-Century Europe.'' (2005). 326 pp.
* Beales, Derek. ''Enlightenment and Reform in Eighteenth-Century Europe'' (2005), 256pp [http://www.amazon.com/dp/1860649491 excerpt and text search]
* Bernard, Paul P. ''The Limits of Enlightenment: Joseph II and the Law'' (1979),
* Blanning, T. C. W. ''Joseph II'' (1994). 228pp; a short scholarly biography
* Blanning, T. C. W. ''Joseph II and Enlightened Despotism'' (1984).
* Bright, James Franck. ''Joseph II,'' (1897) 222 pp [http://books.google.com/books?id=4i82AAAAMAAJ&printsec=frontcover&dq=inauthor:Franck+inauthor:Bright&lr=&num=30&as_brr=0 full text online]
* Dickson, P. G. M. "Joseph II's Reshaping of the Austrian Church," ''The Historical Journal'', Vol. 36, No. 1. (Mar., 1993), pp. 89-114&nbsp;89–114. [http://links.jstor.org/sici?sici=0018-246X%28199303%2936%3A1%3C89%3AJIROTA%3E2.0.CO%3B2-8 in JSTOR]
* Henderson, Nicholas. "Joseph II", ''History Today''1991 41(March): 21-27. ISSN: 0018-2753 Fulltext: [[Ebsco]]
* McHugh, James T. "Last of the Enlightened Despots: a Comparison of President Mikhail Gorbachev and Emperor Joseph II." ''Social Science Journal'' 1995 32(1): 69-85. Issn: 0362-3319 Fulltext: [[Ebsco]]
* Padover, Saul K. ''The Revolutionary Emperor, Joseph the Second, 1741-1790'' (1934), 414pp; a standard scholarly biography [http://www.questia.com/read/9751312 online edition]
* Wilson, Peter H. ''Absolutism in Central Europe'' (2000) [http://www.questia.com/read/102842918# online edition]
* William J. Duiker, Jackson J. Spielvogel, [http://books.google.com.vn/books?id=j5Ax5cYfrXMC&pg=PA492&dq=%22Joseph+II#v=onepage&q=%22Joseph%20II&f=false "World History: From 1500"], Cengage Learning, 2006.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Joseph_II_của_Thánh_chế_La_Mã”