Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trương Gia Hội”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Robot: Removing selflinks |
n dọn dẹp |
||
Dòng 2:
==Tiểu sử==
'''Trương Gia Hội''' là người làng Tân Phước, huyện Bình Dương <ref>
Năm [[Tự Đức]] thứ 2 ([[1849]]), Trương Gia Hội đỗ [[cử nhân]] cùng khoa với [[Nguyễn Thông]] và [[Phan Văn Trị]], được bổ làm Huấn đạo Long Thành, rồi lần lượt làm Tri huyện [[Trà Vinh]] và Tri phủ Hoằng Trị ([[Bến Tre]]).
Năm [[1867]], quân [[thực dân Pháp]] chiếm nốt ba tỉnh miền Tây [[Nam Kỳ]], ông cùng [[Nguyễn Thông]] và một bạn hữu khác “tỵ địa” <ref>Tỵ địa là trào lưu bất hợp tác với quân Pháp của tầng lớp quan lại, nho sĩ và những người yêu nước ở [[Nam Kỳ]]. Họ lánh khỏi các vùng bị quân Pháp chiếm đóng.</ref> ra [[Bình Thuận]], rồi nhận lệnh trở vào Nam lo việc tiếp tế cho nghĩa quân đang chuẩn bị cuộc kháng chiến lâu dài <ref name="ReferenceA">''Từ điển nhân vật lịch Việt Nam'', tr. 922.</ref>. Về sau, khi triều đình ra lệnh bãi binh, ông được cử làm Tri phủ huyện Hàm Thuận thuộc [[Bình Thuận]].
Năm [[1875]], ông được điều động ra [[Huế]], giữ chức Giám sát ngự sử; sau thăng Hộ khoa chưởng ấn, rồi Lang trung [[bộ Binh]].
[[Tháng 11]] năm [[1873]], quân Pháp đánh thành [[Hà Nội]] lần thứ nhất. Sau khi thành thất thủ, ông được thăng làm Án sát [[Hà Nội]], để cùng với [[Giám mục]] Mgr. Bohier, [[Linh mục]] Mgr. Dangelzer ở nhà thờ Kim Long và Tổng đốc mới Hà Ninh là [[Trần Đình Túc]] đi thương thuyết với viên chỉ huy Pháp là [[Francis Garnier]] <ref>
Việc chưa xong, thì [[Lưu Vĩnh Phúc]] đã mang quân Cờ đen từ [[Hương Canh]] (nay thuộc [[Vĩnh Phú]]) đến [[Hà Nội]] khiêu chiến. [[Francis Garnier]] liền dẫn quân ra ngoài thành đón đánh, nhưng vừa ra tới [[Cầu Giấy]] thì ông bị quân của Lưu mai phục giết chết. Tức giận, quân Pháp bắt Trương Gia Hội giam mấy hôm.
Dòng 17:
Xong việc, ông trở lại [[Hà Nội]] để lo việc hiểu dụ dân bên lương bên giáo, vì lúc bấy giờ họ đang thù hằn nhau.
Năm [[1875]], Tuần phủ [[Bình Thuận]] Lê Đình Tuấn có việc bất hòa với Pháp, vua [[Tự Đức]] biết Trương Gia Hội ''"đã từng làm Tri phủ ở đây, địa thế và nhân tình đều am thuộc"'' bèn cho đến thay <ref>
Ngày 10 [[tháng 11]] năm [[1877]] ([[Đinh Sửu]]), ông mất tại chức ở tuổi 55, được an táng tại làng Hà Thủy, huyện Hòa Đa, tỉnh [[Bình Thuận]].
Theo sử [[nhà Nguyễn]], thì Trương Gia Hội là ''"người trầm tĩnh, có tri thức, làm việc lanh lợi giỏi giang, thường lấy điều thanh đạm tự xử, chẳng những bạn đồng liêu tôn phục mà quân Pháp phần nhiều cũng tôn kính. Ông có hai người con là Trương Gia Tuấn được ấm thụ chức Kiểm thảo, và [[Trương Gia Mô]] <ref>Xem trang: Trương Gia Mô.</ref> được chức Đãi chiếu <ref>Trích ''Liệt truyện'', tr. 839.</ref>. Về sau, hai ông đều là chí sĩ hy sinh vì nước <ref
==Thơ liên quan==
Dòng 28:
|
:Phiên âm Hán Việt:
:'''Tống Trương Gia Hội Nam quy'''
:Tỵ địa cánh an vãng,
:Nguy đồ kim độc quy .
Dòng 36:
:Giang phàm vãn thụ vi,
:Nhân hà hữu mao vũ ,
:Vân ngoại tá cao phi.
|
:Dịch thơ:
:'''''Ðưa Trương Gia Hội về Nam'''''
:''Ðất lành lánh giặc yên thân,
:''Một mình, hung hiểm khó khăn lại về?
:''Thơ trăng [[Phan Thiết]] cùng nghe ,
:''Áo rương cầm cố có khi sạch rồi!
:''Gió xuân, sáo núi nghẹn lời
:''Buồm sông chiều khuất xa vời bờ cây.
:''Người đâu có cánh mà bay,
:''Ðể lên cao giữa tầng mây tung hoành <ref>
|}
==Sách tham khảo chính==
*Quốc sử quán triều Nguyễn, ''[[Đại Nam chính biên liệt truyện]]'' (bản dịch, gọi tắt là Liệt truyện). Nhà xuất bản Văn học, 2004.
*Quốc sử quán triều Nguyễn, [[Quốc triều chính biên toát yếu]] (bản dịch, gọi tắt là Toát yếu). Nhà xuất bản Văn học, 2002.
*Nguyễn Q. Thắng-Nguyễn Bá Thế, ''Từ điển nhân vật lịch Việt Nam''. Nhà xuất bản Khoa học xã hội, 1992.
==Chú thích==
{{Reflist}}
{{Thời gian sống|Sinh=1882|Mất=1877}}▼
[[Thể loại:Người Sài Gòn]]
[[Thể loại:Quan nhà Nguyễn]]
▲{{Thời gian sống|Sinh=1882|Mất=1877}}
| |||