Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Biển Đen”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n r2.7.3) (Bot: Đổi kk:Қара теңіз thành kk:Қара теңізі; sửa cách trình bày |
n chú thích, replaced: {{cite web → {{chú thích web, {{cite journal → {{chú thích tạp chí (4) |
||
Dòng 2:
'''Biển Đen''', còn được gọi là '''Hắc Hải''', là một biển nội địa nằm giữa Đông Nam [[châu Âu]] và vùng [[Tiểu Á]]. Biển Đen được nối với [[Địa Trung Hải]] qua [[eo biển Bosporus]] và [[biển Marmara]].
Biển Đen có [[diện tích]] vào khoảng 422.000
Những quốc gia có đường biên giới ở biển Đen là [[Thổ Nhĩ Kỳ]], [[Bulgaria]], [[Romania]], [[Ukraina]], [[Nga]] và [[Gruzia]]. Xung quanh bờ biển có rất nhiều thành phố lớn như: [[Istanbul]], [[Burgas]], [[Varna]], [[Constanţa]], [[Yalta]], [[Odessa]], [[Sevastopol]], [[Kerch]], [[Novorossiysk]], [[Sochi]], [[Sukhumi]], [[Poti]], [[Batumi]], [[Trabzon]], [[Samsun]].
Dòng 30:
[[Tập tin:Sudak vlasenko.jpg|thumb|Vịnh [[Sudak]]]]
Nguồn gốc địa chất của bồn biển có thể liên hệ đến hai [[bồn trũng sau cung]] riêng biệt đã từng bắt đầu bởi sự phân tách [[cung núi lửa]] [[Albian]] và [[đới hút chìm]] của các đại dương [[đại dương cổ-Tethys|Tethys cổ]] và [[đại dương Tethys]], nhưng thời gian xảy ra các sự kiện này vẫn còn tranh cãi.<ref>{{
Bồn biển hiện tại có thể chia thành 2 phụ cấu trúc bởi phần nhô ra kép dài về phía nam từ bán đảo Krym. Thềm lục địa về phía bắc của bồn biển rộng đến 190 km, và độ dốc trong khoảng 1:40 và 1:1000. Rìa phía nam quanh Thổ Nhĩ Kỳ và rìa phía tây quanh [[Gruzia]] đặc trưng bởi một thềm hẹp hiếm khi rộng quá 20 km và độ dốc khoảng 1:40, gồm nhiều hẻm vực và các rãnh. [[đồng bằng biển thẳm Euxine]] ở trung tâm Biển Đen có độ sâu tối đa {{convert|2212|m|2|abbr=on}} nằm gần phía nam của Yalta trên bán đảo Krym.<ref>"Remote Sensing of the European Seas" (2008) ISBN 1-4020-6771-2, [http://books.google.com/books?id=9B3D5-HBTzkC&pg=PA17 p. 17]</ref>
Dòng 38:
[[Tập tin:Aivazovsky - Black Sea Fleet in the Bay of Theodosia.jpg|thumb|Tranh của [[Ivan Aivazovsky]]. ''Hạm đội Biển Đen trong vịnh Theodosia'', ngay sau [[chiến tranh Krym]]]]
Biển Đen từng là một tuyến đường thủy bận rộn nối các tuyến đường bộ cắt qua nó trong thế giới cổ đại như: Balkans với phía Tây, thảo nguyên Á-Âu với phía bắc, Caucasus và Trung Á với phía đông, Tiểu Á và Mesopotamia với phía nam, và Hy Lạp với tây nam. <!---Vàng được chế biến lâu đời nhất trên thế giới được tìm thấy ở [[Varna]], và Biển Đen was supposedly sailed by the [[Argonauts]].---> Vùng đất ở tận cùng phía đông của Biển Đen là [[Colchis]], (hiện thuộc [[Gruzia]]), được đánh dấu cho người Hy Lạp là rìa của thế giới đã được khám phá. Các thảo nguyên phía bắc của Biển Đen từng được cho là nơi xuất phát cỉa những người nói [[hệ ngôn ngữ Proto-Ấn-Âu]], hệ ngôn ngữ tổ tiên của [[hệ ngôn ngữ Ấn-Âu]], theo một số học giả như [[Kurgan]]; một số khác di chuyển về khu trung tâm phía đông của [[biển Caspi]], một số khác nữa thì đến [[Anatolia]]. Nhiều cảng cổ, một số cảng còn cổ hơn các kim tự tháp Ai Cập, nằm trên bờ biển của Biển Đen.<ref>{{
Biển Đen trở thành nơi hoạt động của [[Hải quân Ottoman]] trong 5 năm [[Genoa]] mất [[Krym]] năm 1479, sau đó chỉ có các tàu buồn buôn bán của phương Tây hoạt động trên vùng nước thuộc [[Venice]] cũ, một đối thủ cạnh tranh của [[Dubrovnik]]. Các hoạt động hạn chế này dần dần thay đổi bởi [[Hải quân Nga]] từ năm 1783 cho đến khi có sự nới lỏng kiểm soát xuất khẩu năm 1789 do cuộc [[cách mạng Pháp]].<ref>The Venetian Empire 1200-1670, page 17, David Nicolle, Osprey Publishing, 1989. ISBN 978-0-85045-899-2</ref><ref>Economic Life in Ottoman Europe: Taxation, Trade and the Struggle for Land, 1600-1800, Studies in Modern Capitalism, page 134, Bruce McGowan, ISBN 978-0-521-13536-8</ref>
Dòng 85:
{{Tham khảo}}
{{DEFAULTSORT:Đen}}▼
{{Commonscat|Black Sea}}
{{Danh sách biển}}
{{Liên kết bài chất lượng tốt|et}}▼
{{Liên kết bài chất lượng tốt|lt}}▼
{{Liên kết bài chất lượng tốt|ru}}▼
▲{{DEFAULTSORT:Đen}}
[[Thể loại:Biển Đen| ]]
[[Thể loại:Các biển ở Đại Tây Dương]]
[[Thể loại:Bài cơ bản dài trung bình]]
▲{{Liên kết bài chất lượng tốt|et}}
▲{{Liên kết bài chất lượng tốt|lt}}
▲{{Liên kết bài chất lượng tốt|ru}}
{{Liên kết chọn lọc|sl}}
[[kbd:Хы ФӀыцӀэ]]
[[af:Swartsee]]
Dòng 231:
[[uk:Чорне море]]
[[ur:بحیرہ اسود]]
[[vep:Mustmeri]]▼
[[ug:قارا دېڭىز]]
[[za:Haijhaek]]
[[vec:Mar Moro]]
▲[[vep:Mustmeri]]
[[fiu-vro:Must Meri]]
[[war:Itom nga Dagat]]
|