Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Copernici”

|oxidation states='''4''', 2<ref name="superheavy chemistry">{{Chú thích web|author=H. W. Gäggeler|title=Gas Phase Chemistry of Superheavy Elements|year=2007|pages=26–28|publisher=[[Paul Scherrer Institute]]|url=http://lch.web.psi.ch/files/lectures/TexasA&M/TexasA&M.pdf}}</ref><ref name="Haire">{{citechú bookthích sách|title=The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements|editor1-last=Morss|editor2-first=Norman M.|editor2-last=Edelstein|editor3-last=Fuger|editor3-first=Jean|last=Haire|first=Richard G.|chapter=Transactinides and the future elements|publisher=[[Springer Science+Business Media]]|year=2006|page=1675|isbn=1-4020-3555-1|location=[[Dordrecht]], [[Hà Lan]]|edition=3|ref=CITEREFHaire2006}}</ref>

'''Copernixi''' (phát âm như "co-pơ-ni-xi"; tên quốc tế: ''copernicium'') là một [[nguyên tố hóa học]] [[nguyên tố tổng hợp|tổng hợp]] [[phóng xạ]] với kí hiệu '''Cn''' và [[số nguyên tử]] 112. Nguyên tố này trước đây được IUPAC đặt tên theo hệ thống là '''ununbi''' (tiếng Anh: ''ununbium'', {{pron-en|uːnˈuːnbiəm|ununbium2009.ogg}}<ref>{{citechú journalthích tạp chí|author=J. Chatt|journal=Pure Appl. Chem.|year=1979|volume=51|pages=381–384|title=Recommendations for the Naming of Elements of Atomic Numbers Greater than 100|doi=10.1351/pac197951020381}}</ref> {{respell|'''oo'''n|'''OO'''N|bee-əm}}), với kí hiệu Uub. Nó được tổng hợp đầu tiên năm 1996 bởi {{lang|de|[[Gesellschaft für Schwerionenforschung]] (GSI)}}, và được đặt tên theo tên nhà thiên văn học [[Nicolaus Copernicus]].

Copernixi hiện tại là [[nguyên tố siêu urani|nguyên tố được đánh số cao thứ ba]] đã được IUPAC chính thức công nhận. Đồng vị bền nhất được phát hiện cho đến nay là ²⁸⁵Cn có chu kỳ bán rã ≈30 giây, mặc dù có dấu hiệu cho thấy ²⁸⁵Cn có thể có [[đồng phân hạt nhân]] với chu kỳ bán rã lâu hơn 8,9 phút. Tổng số có khoảng 75 nguyên tử copernixi đã được tổng hợp dùng nhiều phản ứng hạt nhân khác nhau.<ref>See references in this article relating to ²⁷⁷Cn, ²⁸²Cn and ²⁸³Cn, as well as references in [[ununquadium]], [[ununhexium]] and [[ununoctium]] regarding observed daughter nuclei</ref> Các thí nghiệm gần đây đề xuất rằng copernixi ứng xử giống như một [[nguyên tố nhóm 12]] đặc trưng, thể hiện các tính chất của một kim loại dễ bay hơi.<ref name=07Ei01>{{citechú journalthích tạp chí|title=Chemical Characterization of Element 112|author=R. Eichler, et al.|journal=[[Nature (journal)|Nature]]|year=2007|volume=447|pages=72–75 |doi=10.1038/nature05761|pmid=17476264|last1=Eichler|first1=R | last2=Aksenov |first2=NV |last3=Belozerov |first3=AV|last4=Bozhikov|first4=GA|last5=Chepigin|first5=VI|last6=Dmitriev |first6=SN|last7=Dressler|first7=R|last8=Gäggeler|first8=HW |last9=Gorshkov |first9=VA |issue=7140 }}</ref>

Copernixi được tổng hợp ngày 9 tháng 2 năm 1996 tại [[Gesellschaft für Schwerionenforschung]] (GSI) ở [[Darmstadt]], [[Đức]] bởi Sigurd Hofmann, [[Victor Ninov]] và nnk.<ref name=96Ho01/> Nguyên tố này được tạo ra bằng cách bắn hạt nhân [[chì]]-208 bằng hạt nhân [[kẽm]]-70 được gia tốc trong [[máy gia tốc ion]] nặng. Một nguyên tử (nguyên tử thứ 2 sau đó đã bị bác bỏ) của copernixi được tạo ra với số khối 277.<ref name=96Ho01>{{citechú journalthích tạp chí|title=The new element 112|journal=[[Zeitschrift für Physik]]: A Hadrons and Nuclei|author=S. Hofmann, et al.|volume=354|issue=1|year=1996|pages=229–230|doi=10.1007/BF02769517 }}</ref>

Tháng 5 năm 2000, GSI lặp lại thành công thí nghiệm tổng hợp thêm một nguyên tử Cn-277.<ref>{{citechú journalthích tạp chí|title=New Results on Element 111 and 112|author=Hofmann et al.|journal=[[European Physical Journal]] A Hadrons and Nuclei|year=2002|volume=14|issue=2|pages=147–57|doi=10.1140/epja/i2001-10119-x }}</ref><ref>{{citechú journalthích tạp chí|url=http://www.gsi.de/informationen/wti/library/scientificreport2000/Nuc_St/7/ar-2000-z111-z112.pdf|title=New Results on Element 111 and 112|author=Hofmann et al.|journal=GSI Scientific Report|year=2000|volume=2000}}</ref>

IUPAC/IUPAP Joint Working Party (JWP) xem xét tuyên bố phát hiện của nhóm GSI năm 2001<ref>{{citechú journalthích tạp chí|journal=[[Pure Appl. Chem.]]|volume=73|issue=6|pages=959–967|year=2001|title=On the Discovery of the Elements 110–112|format=IUPAC Technical Report|url=http://www.iupac.org/publications/pac/2001/pdf/7306x0959.pdf|doi=10.1351/pac200173060959|author1=Karol, P. J|author2=Nakahara, H|author3=Petley, B. W|author4=Vogt, E}}</ref> và 2003.<ref>{{citechú journalthích tạp chí|journal=[[Pure Appl. Chem.]]|volume=75|issue=10|pages=1061–1611|year=2003|title=On the Claims for Discovery of Elements 110, 111, 112, 114, 116 and 118|format=IUPAC Technical Report|url=http://www.iupac.org/publications/pac/2003/pdf/7510x1601.pdf|doi=10.1351/pac200375101601|author1=Karol, P. J|author2=Nakahara, H|author3=Petley, B. W|author4=Vogt, E}}</ref> Trong cả hai trường hợp, họ thấy rằng chưa có đủ bằng chứng để chứng minh cho tuyên bố của nhóm nghiên cứu. Điều này chủ yếu liên quan đến sự mâu thuẫn dữ liệu phân rã đối với đồng vị đã được biết đến là ²⁶¹Rf. Tuy nhiên, giữa năm 2001 và 2005, nhóm GSI đã nghiên cứu phản ứng ²⁴⁸Cm(²⁶Mg,5n)²⁶⁹Hs, và d8ã có thể xác nhận dữ liệu phân rã đối với ²⁶⁹Hs và ²⁶¹Rf. Người ta phát hiện rằng dữ liệu hiện hữu về ²⁶¹Rf là của một đồng phân,<ref>{{Cite web|publisher=[[Paul Scherrer Institute]]|author=R. Dressler; A. Türler|title=Evidence for Isomeric States in ²⁶¹Rf|url=http://lch.web.psi.ch/pdf/anrep01/B-02heavies.pdf|work=Annual Report 2001|year=2001}}</ref> mà bây giờ là ^261a Rf.

Tháng 5 năm 2009, JWP thông báo các tuyên bố về việc phát hiện nguyên tố thứ 112 lần nữa và chính thức công nhận nhóm GSI đã phát hiện ra nguyên tố này.<ref>[http://www.gsi.de/portrait/Pressemeldungen/10062009-1_e.html ]{{Dead link|date=tháng 2 năm 2010}}</ref> Quyết định này dựa trên các xác nhận gần đây về tính chất phân rã của hạt nhân con cũng như các thí nghiệm xác minh tại RIKEN.<ref>{{citechú journalthích tạp chí|journal=[[Pure Appl. Chem.]]|year=2009|title=Discovery of the element with atomic number 112|format=IUPAC Technical Report|url=http://media.iupac.org/publications/pac/asap/pdf/PAC-REP-08-03-05.pdf|doi=10.1351/PAC-REP-08-03-05|volume=81|page=1331|author1=Barber, R.C|author2=Gaeggeler, H.W|author3=Karol, P.J|author4=Nakahara, H|author5=Vardaci, E|author6=Vogt, E}}</ref>

Sau khi công nhận phát hiện của họ, IUPAC yêu cầu nhóm GSI đề xuất tên gọi cho ununbi.<ref>{{Cite web|url=http://www.sciencedaily.com/releases/2009/06/090611210039.htm|title=New Chemical Element In The Periodic Table|publisher=www.sciencedaily.com}}</ref><ref>{{citechú journalthích tạp chí|doi=10.1351/PAC-REP-08-03-05|title=Discovery of the element with atomic number 112 (IUPAC Technical Report)|year=2009|last1=Barber|first1=Robert C.|last2=Gäggeler|last3=Karol|last4=Nakahara|last5=Vardaci|last6=Vogt|journal=Pure and Applied Chemistry|volume=81|page=1331}}</ref> Ngày 14 tháng 7 năm 2009, họ đề xuất ''copernixi'' với kí hiệu Cp, theo tên [[Nicolaus Copernicus]] "để vinh danh nhà khoa học lỗi lạc, người đã làm thay đổi nhận thức của thế giới."<ref>{{Cite web|url=http://www.gsi.de/portrait/Pressemeldungen/14072009_e.html|date=July 14, 2009|title=Element 112 shall be named "copernicium"|publisher=www.gsi.de}}</ref> IUPAC đã trì hoãn việc công nhận tên chính thức, trong khi chờ các kết quả trong sáu tháng thão luận trong cộng đồng khoa học.<ref name="bbc 20090716">[http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/8153596.stm New element named 'copernicium'], BBC News, Thu 16 tháng 7 năm 2009</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.iupac.org/web/nt/2009-07-21_Naming_Element_112|title =News: Start of the Name Approval Process for the Element of Atomic Number 112|publisher=IUPAC}}</ref>

Tuy nhiên, người ta chỉ ra rằng kí hiệu Cp có quan hệ trước đây với tên ''cassiopeium'' (cassiopium), mà hiện nay gọi là [[luteti]] (Lu).<ref>{{citechú journalthích tạp chí|title=The need for a fresh symbol to designate copernicium|author=Juris Meija|journal=[[Nature (journal)|Nature]]|year=2009|volume=461|page=341|doi=10.1038/461341c|pmid=19759598|last1=Meija|first1=J|issue=7262}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://elements.vanderkrogt.net/element.php?sym=Lu |title=71. Lutetium - Elementymology & Elements Multidict |publisher=Elements.vanderkrogt.net |date= |accessdate=2010-02-22}}</ref> Hơn thế nữa, kí hiệu Cp cũng được dùng trong [[hóa hữu cơ kim loại]] để biểu thị các phối tử [[cyclopentadien]]. Vì lý do đó, IUPAC không cho phép sử dụng Cp làm kí hiệu tương lai, khiến nhóm GSI chọn kí hiệu thay thế là Cn. Ngày 19 tháng 2 năm 2010, kỷ niệm sinh nhật thứ 537 của Copernicus, IUPAC chính thức chấp nhận tên và kí hiệu theo đề xuất.<ref>{{Cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/8153596.stm |title=Science & Environment &#124; New element named 'copernicium' |publisher=BBC News |date=2009-07-16 |accessdate=2010-02-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.iupac.org/web/nt/2010-02-20_112_Copernicium |title=[IUPAC&#93;Element 112 is Named Copernicium |doi=10.1351/PAC-REP-08-03-05 |publisher=iupac.org |date= |accessdate=2010-02-22}}</ref>