Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cách mạng Hồi giáo”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
ZéroBot (thảo luận | đóng góp)
n r2.7.1) (Bot: Thêm lv:Islāma revolūcija
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n chú thích, replaced: {{cite book → {{chú thích sách (23)
Dòng 13:
Đã có nhiều lời giải thích về nguyên nhân tại sao cuộc cách mạng lại diễn ra và thành công, trong đó bao gồm những hành động của Shah và những sai lầm cùng thành công của các lực lượng chính trị khác nhau:
 
* Chế độ của Shah không được nhân dân ưa chuộng: Quần chúng nhận thức rằng Shah chịu ảnh hưởng lớn - nếu không nói là con rối - của thế lực phi Hồi giáo phương Tây ([[Hoa Kỳ]])<ref>Brumberg, ''Reinventing Khomeini'' (2001).</ref><ref name = "Shirley 1997 207">Shirley, ''Know Thine Enemy'' (1997), p. 207.</ref>, nơi mà nền văn hóa của nó đang làm ô uế đất nước Iran; rằng chế độ của Shah ngột ngạt, thối nát, và ngông cuồng<ref>Mackay, ''Iranians'' (1998), pp. 236, 260.</ref><ref name = "Harney 1998">Harney, ''The Priest'' (1998), pp. 37, 47, 67, 128, 155, 167.</ref>.
* Sự thất bại về chuyên môn của chế độ: tình trạng thắt cổ chai, thiếu hụt và lạm phát, của chương trình kinh tế quá tham vọng của chế độ<ref>Graham, ''Iran'' (1980), pp. 19, 96.</ref>; sự thất bại của các lực lượng bảo an của chế độ khi đối phó với sự phản kháng và biểu tình<ref>Graham, ''Iran'' (1980) p. 228.</ref>; cấu trúc quyền lực hoàng gia quá tập trung<ref>Arjomand, ''Turban'' (1998), pp. 189–90.</ref>.
* Sự phát triển của phong trào [[phục hưng Hồi giáo]] chống lại [[Tây phương hóa]] và nhận thấy Ayatollah Khomeini là người kế tục bước đi của Imam [[Hồi giáo Shia|dòng Shi'a]] [[Husayn ibn Ali]], và Shah là một phiên bản hiện đại của kẻ thù của Hussein, bạo chúa đáng ghét [[Yazid I]]<ref name = "Taheri 1985 238">Taheri, ''The Spirit of Allah'' (1985), p. 238.</ref>;
Dòng 113:
 
=== Thương vong ===
Ayatollah Khomeini tuyên bố rằng "60.000 đàn ông, đàn bà và trẻ em đã tử vì đạo dưới chế độ của Shah"<ref name=autogenerated2> [http://www.emadbaghi.com/en/archives/000592.php#more A Question of Numbers Web: IranianVoice.org 08 tháng 8 năm 2003 Rouzegar-Now Cyrus Kadivar ]</ref> và con số này xuất hiện trong Hiến pháp Cộng hòa Hồi giáo Iran<ref>[http://www.iranchamber.com/government/laws/constitution.php Hiến pháp Cộng hòa Hồi giáo Iran. CÁI GIÁ QUỐC GIA ĐÃ TRẢ]</ref>. Một thành viên của quốc hội Iran đã đưa ra con số "70.000 chiến sĩ tử đạo và 100.000 bị thương khi tiêu diệt chế độ độc tài thối nát"<ref name=autogenerated2 />. Gần đây, một cựu nghiên cứu viên tại Martyrs Foundation (Bonyad Shahid), Emad al-Din Baghi, ước lượng rằng thương vong của làn sóng chống Shah giữa những năm 1963 và 1979 chỉ vào khoảng 3.164, với 2.781 người bị giết trong những cuộc đụng độ từ 1978 tới 1979 giữa những người biểu tình và lực lượng quân sự và an ninh của Shah<ref name=autogenerated2 />.
 
== Thắng lợi của cuộc cách mạng và sự sụp đổ của chế độ quân chủ ==
=== Sự ra đi của Shah ===
[[Tập tin:Mass_demonstrationMass demonstration.jpg|nhỏ|250px|Tuần hành qui mô lớn tại Tehran.]]
Vào ngày [[16 tháng 1]], [[1979]] Shah và hoàng tộc rời Iran theo lời đề nghị của thủ tướng, Tiến sĩ [[Shapour Bakhtiar]], (Một người lãnh đạo đối lập từ lâu) với cảnh tượng vui sướng nổ ra và sự phá hủy "trong vòng vài giờ của gần như tất cả những dấu hiệu của triều đại Pahlaiv."<ref>Taheri, ''Spirit'' (1985), p. 240.</ref> Bakhtiar giải tán SAVAK, giải phóng tù nhân chính trị, ra lệnh cho quân đội cho phép các cuộc tuần hành qui mô lớn, hứa bầu cử tự do và mời những người ủng hộ Khomeini và những người các mạng khác tham ra chính phủ của "quốc gia thông nhất".<ref>[http://tvnews.vanderbilt.edu/program.pl?ID=56102 "Demonstrations allowed"], ABC Evening News for Monday, 15 tháng 1 năm 1979.</ref> Sau một vài ngày trì hoãn, ông cho phép [[Ayatollah Khomeini]] trở lại Iran, đề nghị ông ta rời bỏ quốc gia theo kiểu Vatican tại [[Qom]] và kêu gọi phe đối lập giúp bảo vệ hiến pháp.
 
Dòng 165:
== Thư mục ==
{{Commonscat|Iranian Revolution}}
* {{citechú bookthích sách |author=Amuzgar, Jahangir |title=The Dynamics of the Iranian Revolution: The Pahlavis' Triumph and Tragedy: 31. |publisher=SUNY Press|year=1991}}
* {{citechú bookthích sách |author=Arjomand, Said Amir |title=Turban for the Crown: The Islamic Revolution in Iran |publisher=Oxford University Press|year=1988}}
* {{citechú bookthích sách |author=Abrahamian, Ervand |title=Iran between two revolutions|publisher=Princeton University Press|year=1982}}
* {{citechú bookthích sách |author=Bakhash, Shaul |title=Reign of the Ayatollahs'' |publisher=Basic Books, |year=1984 }}
* {{citechú bookthích sách |author=Benard, Cheryl and Khalilzad, Zalmay |title="The Government of God" — Iran's Islamic Republic
|publisher=Columbia University Press|year=1984}}
* {{citechú bookthích sách |author=Graham, Robert|title=Iran, the Illusion of Power |publisher=St. Martin's Press |year=1980}}
* {{citechú bookthích sách |author=Harney, Desmond|title=The priest and the king: an eyewitness account of the Iranian revolution
|publisher=I.B. Tauris|year=1998}}
* {{citechú bookthích sách |author=Harris, David|title=The Crisis: the President, the Prophet, and the Shah — 1979 and the Coming of Militant Islam |publisher=Little, Brown|year=2004}}
* {{citechú bookthích sách |author=Hoveyda, Fereydoun|title=The Shah and the Ayatollah: Iranian mythology and Islamic revolution |publisher=Praeger|year=2003}}
* {{citechú bookthích sách |author=Kapuscinski, Ryszard |title=Shah of Shahs |publisher=Harcourt Brace, Jovanovich |year=1985}}
* {{citechú bookthích sách |author=Keddie, Nikki |title=Modern Iran: Roots and Results of Revolution |publisher=Yale University Press|year=2003}}
* {{citechú bookthích sách |author=Kepel, Gilles |title=The Trail of Political Islam |publisher=Harvard University Press|year=2002}}
* {{citechú bookthích sách |author=Mackey, Sandra |title=The Iranians: Persia, Islam and the Soul of a Nation |publisher=Dutton |year=1996}}
* {{citechú bookthích sách |author=Miller, Judith|title=God Has Ninety Nine Names |publisher=Simon & Schuster |year=1996}}
* {{citechú bookthích sách |author=Moin, Baqer |title=Khomeini: Life of the Ayatollah |publisher=Thomas Dunne Books |year=2000}}
* {{citechú bookthích sách |author=Roy, Olivier |title=The Failure of Political Islam | translated by Carol Volk | publisher=Harvard University Press |year=1994}}
* {{citechú bookthích sách |author=Ruthven, Malise|title=Islam in the World|publisher=Oxford University Press|year=2000}}
* {{citechú bookthích sách |author=Schirazi, Asghar |title=The Constitution of Iran |publisher=Tauris |year=1997}}
* {{citechú bookthích sách |author=Shirley, Edward|title=Know Thine Enemy |publisher= Farra|year=1997}}
* {{citechú bookthích sách |author=Taheri, Amir|title=The Spirit of Allah |publisher=Adler & Adler |year=1985}}
* {{citechú bookthích sách |author=Wright, Robin |title=The Last Great Revolution: Turmoil And Transformation In Iran |publisher=Alfred A. Knopf: Distributed by Random House |year=2000}}
* {{citechú bookthích sách |author=Zabih, Sepehr|title=''Iran Since the Revolution |publisher=Johns Hopkins Press |year=1982}}
* {{citechú bookthích sách |author=Zanganeh, Lila Azam (editor) |title=My Sister, Guard Your Veil, My Brother, Guard Your Eyes : Uncensored Iranian Voices |publisher=Beacon Press| year=2006}}
 
{{Chiến tranh Lạnh}}
 
{{Liên kết bài chất lượng tốt|zh}}
{{Liên kết bài chất lượng tốt|no}}
 
[[Thể loại:Cách mạng thế kỷ 20|H]]
Hàng 201 ⟶ 204:
[[Thể loại:Chủ nghĩa Hồi giáo]]
 
{{Liên kết bài chất lượng tốt|zh}}
{{Liên kết bài chất lượng tốt|no}}
{{Liên kết chọn lọc|ca}}
 
[[af:Irannese Rewolusie]]
[[ar:الثورة الإيرانية الإسلامية]]