Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Friedrich Wilhelm I xứ Brandenburg”

'''Friedrich Wilhelm I''', còn viết là '''Frederick William I''' ([[16 tháng 2]] năm [[1620]] – [[29 tháng 4]] năm [[1688]]) là vị [[Vương công-Tuyển hầu tước|Tuyển hầu tước]] thứ 11 của xứ [[Lãnh địa Bá tước Brandenburg|Brandenburg]]<ref>Edward Everett, James Russell Lowell, Henry Cabot Lodge, ''The North American review'', Tập 88, O. Everett, 1859, trang 505</ref>, và cũng là [[Quận công]] của xứ [[Công quốc Phổ|Phổ]] ("[[Phổ-Brandenburg]]"), trị vì từ năm [[1640]] đến khi qua đời năm 1688. Ông là một lãnh chúa [[nhà Hohenzollern]], và thường được gọi là '''Tuyển hầu tước vĩ đại'''<ref>Thomas Henry Dyer, [http://books.google.com.vn/books?id=KBEMAAAAYAAJ&pg=PA46&dq=%22Frederick+WilliaM# ''The history of modern Europe: from the fall of Constantinople, in 1453, to the war in the Crimea, in 1857''], Tập 3, J. Murray, 1864, trang 66</ref> (''Der Große Kurfürst'') vì ông là một nhà chính trị và thống soái kiệt xuất, đánh bại liên quân Pháp - Thụy Điển<ref name="lawrence"/>. Dưới triều đại ông, xứ Brandenburg đã buộc vua Ba Lan phải nhượng cho vùng [[Đông Phổ]], thoát khỏi tình trạng chư hầu của Nhà nước [[phong kiến]] Ba Lan.<ref name="wheadlams"/><ref name="leistcater">William Leist Redwin Cates, ''A dictionary of general biography: with a classified and chronological index of the principal names ...'', trang 391</ref> Theo một tác giả người Pháp, qua mọi chính sách, ông luôn thể hiện sự huy hòang và táo bạo của mình. <ref name="americanev"/>

Là vị chúa đương thời của vua Pháp [[Louis XIV của Pháp|Louis XIV]], ông là vị sáng tổ của [[Vương quốc Phổ|nền quân chủ chuyên chế nước Phổ]];<ref>Edward McNall Burns, ''Western civilizations, their history and their culture'', Tập 2, trang 530</ref> từ đội quân đánh thuê của mình, ông thiết lập một [[đội quân chính quy thường trực]], với kỷ luật tốt.<ref>George Ripley, ''The American cyclopaedia: a popular dictionary of general knowledge'', Tập 7, trang 420</ref><ref name="jbiseng"/> Sau khi đánh bại quân Ba Lan,<ref name="lawrence">D. H. Lawrence, Philip Crumpton, ''Movements in European History'', trang 211</ref> ông đánh nhau với Đế quốc [[Thụy Điển]], và [[Trận Fehrbellin|chiến thắng lừng lẫy của ông tại Fehrbellin (1675)]], được xem là cái ngày vĩ đại đầu tiên trong suốt chiều dài lịch sử quân sự của Vương quốc Phổ - Lãnh địa Bá tước Brandenburg.<ref name="thoidai">Russell Frank Weigley, ''The Age of Battles: The Quest for Decisive Warfare from Breitenfeld to Waterloo'', trang 125</ref> Qua chiến công oanh liệt đó, ông được gọi là ''"Nhà chinh phạt của vùng [[Fehrbellin]]"''<ref>Andrew Archibald Paton, ''Researches on the Danube and the Adriatic; or Contributions to the modern history of Hungary and Translvania, Dalmatia and Croatia, Servia and Bulgaria'', Tập 2, trang 354</ref>. Là một vị vua cơ hội chủ nghĩa,<ref>Thomas Munck, ''Seventeenth century Europe: state, conflict, and the social order in Europe, 1598-1700'', trang 374</ref> chính ông đã dẫn đến sự xuống dốc của Thụy Điển - đế quốc hùng mạnh nhất ở Bắc Âu trong thời gian đó. <ref>Rossiter Johnson, ''The Great Events by Famous Historians'', Tập 12, trang 411</ref>

Ông cũng là một tín đồ sùng đạo của [[Kháng Cách]], xây dựng chế độ [[quân chủ tuyệt đối]]<ref name="rchaursaia"/> và cộng tác với tầng lớp thương nhân đang lớn mạnh. Không những là một thiên tài [[quân sự]],<ref name="wheelerda">William Adolphus Wheeler, ''An explanatory and pronouncing dictionary of the noted names of fiction: including also familiar pseudonyms, surnames bestowed on eminent men, and analogous popular appellations often referred to in literature and conversation'', trang 157</ref> Ông cũng tiến hành chính sách tự do tôn giáo đối với mọi dân tộc thiểu số với các đức tin [[Ki-tô giáo]] khác nhau,<ref name="henrykamen"/> Ông nhận thấy tầm quan trọng của [[thương mại]] và đã thúc đẩy thương mại phát triển mạnh mẽ. Những cải cách sáng suốt của vị Tuyển hầu tước vĩ đại đã đưa xứ Phổ vươn lên thành một quốc gia hùng mạnh ở miền [[Bắc Âu|Bắc]] - [[Trung Âu]], kể từ sau [[Hiệp ước Westphalia]] và cuộc [[chiến tranh Ba mươi năm]] (1618 - 1648). Không những thế, ông còn khuếch trương văn hóa xứ Phổ - Brandenburg. <ref name="leistcater"/>

Là người chiến thắng của vùng Fehrbellin, ông là vị lãnh chúa được lòng dân và được toàn bộ châu Âu ngưỡng mộ.<ref name="americanev"/><ref>Sidney Whitman, ''Imperial Germany'', trang 96</ref> Với một lãnh địa Brandenburg và một lãnh địa Phổ xuất sắc về mọi mặt do ông để lại,<ref name="bradley"/> chính ông đã mở đường cho con trai ông - Quận công xứ Phổ [[Friedrich I của Phổ|Friedrich III]] lên ngôi vua và sáng lập [[Vương quốc Phổ]] (1701). Ông trị vì đến 48 [[năm]] [[trời]], thậm chí lâu dài hơn cả ông vua lừng danh [[Friedrich II của Phổ|Friedrich II Đại đế]] hai năm. <ref>Home University League, William W. Hudson, [http://books.google.com.vn/books?id=WI1MAAAAMAAJ&q=%22Frederick+William ''Modern culture''], Tập 4, Self-culture magazine co., 1897, trang 510. Nguyên bản: Đại học Michigan, đã được số hóa từ ngày [[15 tháng 10]] năm 2007.</ref>

Trong thời gian này, quân Thụy Điển nhiều lần đánh chiếm các lãnh địa của Tuyển hầu tước George William, nhưng cũng chưa đi đến đề nghị buộc nhà chúa phải gả Công tử Friedrich Wilhelm cho đương kim Nữ hoàng Thụy Điển là [[Christina của Thụy Điển|Christina]] - con gái duy nhất của vua Thụy Điển [[Gustav II Adolf]].<ref name="mshennan">Margaret Shennan, ''The rise of Brandenburg-Prussia'', các trang 13-15.</ref> Ông thừa hưởng từ phụ thân những vùng đất rải rác bao gồm [[Lãnh địa Bá tước Brandenburg]], [[Công quốc Cleves]], [[Hạt Mark]], và [[Công quốc Phổ]].<ref name="jbiseng">Joseph A. Biesinger, ''Germany: a reference guide from the Renaissance to the present'', trang 50, trang 389</ref> Khi ấy, cuộc chiến tranh Ba mươi năm vẫn còn tiếp diễn.<ref name="stanleysandelre"/> Di sản của Quận công George William thật nghèo nàn, nhưng vua con Friedrich Wilhelm I đã tỏ ra là một vị chúa hùng mạnh, tài ba và tham vọng. Lúc ông mới lên nối ngôi, một trong các cận thần của nhà chúa có nói với ông: <ref name="mshennan"/>

Trong lúc này, Tuyển hầu tước Friedrich Wilhelm I chỉ mới 20 tuổi, và thiếu kinh nghiệm về quân sự và chính trị. Tuy nhiên, ông đã quyết định rằng, dù xứ Phổ có liên minh với Đế quốc La Mã Thần thánh hay hòa giải, lợi thế vẫn không nghiêng về lãnh địa này. Ở Thụy Điển lúc này, Nữ hoàng Christina cũng muốn hòa đàm. <ref name="mshennan"/>

Trong suốt cuộc [[chiến tranh Ba mươi năm]] tàn khốc, Quận công George William , cùng với một đội quân rất nhỏ, đã đấu tranh vì sự cân bằng quyền lực mỏng manh giữa lực lượng [[Tin Lành]] và Liên đoàn [[Công giáo]] trong [[Đế quốc La Mã Thần thánh]]. Xứ Phổ lúc thì theo bên này, lúc thì theo bên kia (và cũng có khi trung lập). Ngay sau khi Quận công Friedrich Wilhelm I lên ngôi, thần dân xứ Phổ cần lập lại hòa bình: đây không phải là một nền hòa bình tồi tệ theo một Hiệp định nào đó giữa xứ Phổ và các cường quốc tham chiến, mà là một Hiệp định có lợi cho chủ quyền của họ. Do đó, vị chúa sáng suốt đã đến yết kiến vua Ba Lan tại kinh thành Warsawa, và triều đình Ba Lan đã chính thức công nhận chủ quyền của ông đối với Công quốc Phổ. Ông làm theo chiến lược của mình ở xứ Phổ; ông không làm theo lời khuyên của quan đại thần Schwartzenberg, mà tìm cách phá vỡ liên minh với Đế quốc La Mã Thần thánh, hòa đàm với Đế quốc Thụy Điển. Dĩ nhiên, ông cũng làm được điều này là do quan đại thần Schwartzenberg mất vào năm 1641. <ref name="mshennan"/>

Quận công xứ Phổ - Brandenburg chiếm được một số vùng đất sau cuộc chiến tranh Ba mươi năm ([[Đông Pomerania]], [[Halberstadt]], [[Minden]] và [[Magdeburg]])<ref name="petedyongru"/>, nhờ đó ông trở thành vị vua hùng mạnh nhất trên đất Đức, sau Vương triều Habsburg.<ref name="henrykamen"/> Tuy nhiên, Vương quốc Ba Lan và Thụy Điển đe dọa xâm lược xứ này. Trong công cuộc xây dựng lãnh địa Phổ - Brandenburg, vị lãnh chúa đã thực hiện chính sách ngoại giao thận trọng, không để lãnh địa rơi vào tình cảnh loạn lạc. Ông khôn khéo kích các nước láng giềng đánh lẫn nhau trong hai cuộc [[chiến tranh Anh-Hà Lan]] các năm 1652 - 1654, 1665 - 1667, [[chiến tranh Hà Lan]] (1672 - 1679) và cuộc chiến tranh Bắc Âu 1656 - 1660. <ref name="stanleysandelre"/>

Do nhận thấy vua Pháp là [[Louis XIV của Pháp|Louis XIV 'Mặt trời']] trở thành mối đe dọa quá lớn đến sự tồn vong của dân tộc Đức, nhà chúa Phổ - Brandenburg đã thiết lập liên minh với vua Pháp, nhờ ông ta viện trợ thật nhiều cho xứ Phổ - Brandenburg, và nhờ đó, ông đã nâng cao thực lực của lãnh địa Bá tước Brandenburg trên chính trường châu Âu, và ảnh hưởng của ông đối với vua Louis XIV. Khi quân Pháp thiết lập "[[liên minh sông Rhine]]" với các tiểu quốc ở Đức, vua Louis XIV bằng được mời chúa Phổ - Brandenburg tham gia liên minh, vì ông ta cho rằng, liên minh sẽ lớn mạnh nếu có một Quân vương kỳ cựu như thế tham gia. Vào tháng 3 năm [[1664]], Tuyển hầu tước Friedrich Wilhelm I gia nhập "Liên minh sông Rhine".<ref>Ragnhild Marie Hatton, Robert Oresko, G. C. Gibbs, Hamish M. Scott, ''Royal and republican sovereignty in early modern Europe: essays in memory of Ragnhild Hatton'', trang 194</ref> Vào ngày [[1 tháng 8]] năm 1664, với một lực lượng ít ỏi hơn hẳn, liên quân vùng sông Rhine của Đế quốc La Mã Thần thánh, Pháp và các Vương hầu người Đức ở vùng sông Rhine giành chiến thắng huy hoàng trước đại quân Thổ Ottoman trong [[Trận Saint Gotthard (1664)|trận đánh khốc liệt tại Saint Gotthard]].<ref>Géza Perjés: ''The Battle of Szentgotthárd (1664)'', Vasi Szemle (Vas Review), 1964.</ref><ref>Black & Murphey, ''Ottoman Warfare, 1500-1700'', pp.48-49 "At the battle of Saint Gotthard in August 1664 Raimondo Montecuccolli, supreme commander of a Habsburg force significantly strengthened by units both from France and the Rhine confederates, still only managed to field an army of some 40,000 men."</ref><ref>Wilson, ''German Armies: War and German Politics'', 1648-1806, trang 43 "Energetic recruiting had increased Habsburg forces to 51,000 by February 1664, supported by 9,000 Hungarians, but disease and the need to garrison border fortresses reduced the combined force to 24,450 by the time Montecucolli engaged the 50,000-60,000 strong Ottoman army at the Monastery of St Gotthard on the river Raab on 1 August 1664. [...] Though 30,000 of his troops remained unengaged, the grand visier sensed the battle going against him and decided to retreat, leaving the Christians in possession of the field. Two thousand, mainly Germans, had been lost, along with similar number of fugitives. Turkish losses are not known, but were probably less."</ref> Tuy nhiên, vốn thật ra chẳng ưa gì người Pháp, ông đã vài lần xé bỏ liên minh với Pháp, lần đầu vào năm 1672 trong cuộc chiến tranh Hà Lan. <ref name="petedyongru2"/>

Ông cũng đòi ngôi chúa xứ [[Berg]] và xứ [[Jülich]], nhưng thất bại trong cuộc [[chiến tranh Berg lần thứ nhất]] (1646 - 1647). Trong cuộc [[chiến tranh Berg lần thứ hai]] (1651), ông chiếm được xứ này, nhưng các [[cường quốc]] lại bắt ông phải rút quân.<ref name="petedyongru"/><ref name="petedyongru2"/> Trong cuộc [[chiến tranh Bắc Âu lần thứ hai]], ông bị buộc phải làm vua chư hầu cho [[Đế quốc Thụy Điển]] theo [[Hiệp định Königsberg (1656)]].<ref>{{harvnb|Press|1991|pp=401–402}}</ref> Cuộc chiến tranh vẫn còn tiếp diễn, và Quận công Friedrich Wilhelm I đã rời bỏ vua Thụy Điển mà thiết lập liên minh với vua Ba Lan vào năm 1657.<ref name="petedyongru"/> Nhờ đó, chúa Brandenburg giành được toàn bộ quyền thống trị Công quốc Phổ qua các Hiệp định [[Hiệp định Labiau|Labiau]], [[Hiệp định Wehlau|Wehlau]], [[Hiệp định Bromberg|Bromberg]] và [[Hiệp định Oliva|Oliva]], thậm chí có khi ông còn chiếm được cả [[Tây Pomerania]] trước Hiệp định Oliva.<ref name="petedyongru">William Young. ''International Politics and Warfare in the Age of Louis XIV and Peter the Great: A Guide to the Historical Literature'', trang 297</ref> Do đó, [[Hoàng đế La Mã Thần thánh]] giờ đây chỉ còn là bá chủ của những lãnh địa thuộc Hoàng gia Habsburg<ref>{{harvnb|Press|1991|p=402}}</ref>. Đây là một trong những thành công vang dội nhất của chúa Brandenburg, như vậy ông đã hoàn thiện lời dạy của nhà triết học [[Niccolò Machiavelli]].<ref name="rchaursaia"/> Vào năm 1666, cuối cùng thì ông giành được ngôi chúa xứ Cleve-Jülich, Mark và Revensberg. Song, vào năm 1686, ông bãi bỏ các Công quốc tại [[Silesia]], đổi lại, ông nhận lấy Schwiebus. <ref name="stean337">{{harvnb|Peter N. Stearns|pp=337}}</ref>

Trong [[Xung đột Brandenburg-Pomerania|cuộc xung đột giành quyền thừa kế Pomerania]], Tuyển hầu tước Friedrich Wilhelm I phải hứng chịu hai thất bại: một thất bại trong cuộc [[Chiến tranh Bắc Âu lần thứ hai|chiến tranh Bắc Âu]] và một thất bại trong cuộc [[chiến tranh Scania]]. Dù nhiều lần đại thắng tại vùng [[Pomerania thuộc Thụy Điển]], ông làm theo yêu cầu của Vương quốc Pháp là trả những vùng đất bị ông chiếm đóng cho vua Thụy Điển theo [[Hiệp định Saint-Germain-en-Laye (1679)]], nhưng ông vẫn không thể mất cái danh hiệu là vị vua đầu tiên đã buộc người ta phải nói: lãnh địa Phổ - Brandenburg là một dân tộc huy hoàng và có nền quân sự hiển hách.<ref>{{harvnb|Clark|2006|p=50}}</ref><ref>John Scholte Nollen, [http://books.google.com.vn/books?id=rT76SD7Ad0sC&pg=PR50&dq=%22fehrbellin#v=onepage&q=%22fehrbellin&f=false ''Prinz Friedrich Von Homburg''], trang I, BiblioBazaar, LLC, 2009. ISBN 1-116-01233-2.</ref> Là vị vua đã đem lại những thành tựu vĩ đại cho toàn dân, khi Hiệp định Saint-Germain-en-Laye được ký kết, ông đã hoàn toàn là vị "Tuyển hầu tước vĩ đại".<ref name="americanev"/> Đổi lại việc trả đất cho Thụy Điển, ông nhận lấy một khoản chiến phí lớn từ tay vua Pháp. Tuy nhiên, đống chiến phí này không đẩy lui ông khỏi các liên minh chống Pháp: Vào năm 1683, ông gửi một đạo quân Brandenburg đến giúp Hoàng đế La Mã Thần thánh là [[Leopold I (đế quốc La Mã Thần thánh)|Leopold I]] giải vây kinh đô [[Viên]] đang bị quân Thổ Ottoman bao vây: trong [[trận Viên]], liên quân Áo, các lãnh địa ở Đức và Ba Lan đánh cho quân Thổ Ottoman đại bại, buộc quân Thổ phải rút lui trở về.<ref>{{harvnb|Clark|2006|p=51}}</ref><ref>Simon Millar, Peter Dennis, ''Vienna 1683: Christian Europe Repels the Ottomans'', trang 81</ref> Vào năm 1685, nhà chúa Friedrich Wilhelm I lại thiết lập liên minh với vua nước [[Anh]] là [[William III của Anh|William III]]. Vào năm 1686, ông thiết lập liên minh với Hoàng đế Leopold I: theo những thỏa thuận giữa ông và nhà vua, nhà chúa nhận một khoản tiền lớn, đổi lại ông tham gia chiến tranh chống [[Đế quốc Ottoman]] - [[Thổ Nhĩ Kỳ]] với nhà vua. <ref name="thoidai"/>

Quận công Friedrich Wilhelm I không hổ danh là một vị thống soái xuất sắc; đội quân thường trực của ông trở thành tấm gương cho [[Quân đội Phổ]] sau này. Tên tuổi của ông trở nên nổi tiếng vì đã cùng quân Thụy Điển đánh tan tác liên quân Ba Lan - [[Thát Đát]] [[Krym]] trong [[trận chiến Warsaw (1656)]]. Theo tác giả [[Hajo Holborn]], chiến thắng vang dội tại Warsaw là ''"sự kiện mở đầu cho lịch sử quân sự nước Phổ"''. Đây là một bước tiến đáng kể của lãnh địa Brandenburg.<ref name="lawrence"/> Trong khi liên quân Ba Lan - Thát Đát Krym đông đảo hơn hẳn, các binh sĩ của chúa Brandenburg tỏ ra rằng: họ không thua gì đội quân tinh nhuệ Thụy Điển kia. Với chiến công hiển hách tại Warsaw, xứ Brandenburg - Phổ giờ đây đã trở thành một trong những cường quốc quân sự hàng đầu của châu Âu.<ref>Heinrich von Treitschke, ''Treitschke's Origins of Prussianism (the Teutonic knights)'', trang 156</ref><ref>Geoffrey Russell Richards Treasure, ''The making of modern Europe, 1648-1780'', trang 534</ref> Ông và vua Thụy Điển là [[Karl X của Thụy Điển|Karl X Gustav]] ca khúc khải hoàn tiến vào kinh đô Ba Lan, sau hai ngày chiến đấu quyết liệt ([[28 tháng 7]] - [[30 tháng 7]]).<ref>Holborn, Hajo, ''A History of Modern Germany: 1648–1840'', trang 57</ref><ref>G. W. Prothero, Stanley Leathes, Sir Adolphus William Ward, John Emerich Edward Dalberg-Acton Acton (Baron.), Stanley Leathes, G. W. (George Walter) Prothero, Sir Adolphus William Ward, Stanley Leathes, G. W. (George Walter) Prothero, Sir Adolphus William Ward, John Emerich Edward Dalberg-Acton Acton (Baron.), ''the cambridge modern history'', trang 583</ref><ref>Sir Richard Lodge, ''A History of Modern Europe from the Capture of Constantinople, 1453, to the Treaty of Berlin, 1878'', trang 183</ref> Nhờ có chiến thắng huy hoàng này mà vua Ba Lan là [[John Casimir của Ba Lan|John Casimir]] đã công nhận rằng: vị lãnh chúa xứ Brandenburg không còn là chư hầu của Vương quốc Ba Lan như trước kia nữa. <ref name="karlfer">{{harvnb|Becker|2008|p=XV}}</ref>

Tuy nhiên, trong cuộc [[chiến tranh Pháp-Hà Lan]] (1672 - 1679), vua Pháp là [[Louis XIV của Pháp|Louis XIV]] xúi giục vua Thụy Điển xé bỏ liên minh với xứ Brandenburg, thế là quân Thụy Điển tiến hành xâm lược xứ này vào tháng 12 năm 1674.<ref name="stanleysandelre"/> Vua Pháp xem xứ Brandenburg là kẻ thù hùng mạnh nhất của ông ta.<ref name="americanev">Making of America Project, ''The American Whig review'', Tập 1, trang 590</ref> Trong lúc ấy, nhà chúa Brandenburg đang thân chinh đánh Pháp tại [[Alsace]].<ref name="thoidai"/> Sau một cuộc hành quân dài 250 kilômét trong vòng 15 ngày, ông và quân sĩ trở về lãnh địa. Công tử Karl Emil (1655 - 1674) lâm bệnh mất khi theo vua cha ra chiến trường; và cuộc hành quân hiển hách từ xứ [[Franconia]] về lãnh địa Brandenburg cũng là công trạng lớn lao của Thống chế George von Derfflinger.<ref name="cultivationof">Karin Friedrich, Sara Smart, ''The cultivation of monarchy and the rise of Berlin: Brandenburg-Prussia, 1700'', trang 59</ref> Tuy Quân đội Brandenburg đã mệt mỏi, vua - tôi Brandenburg đã thành công:<ref name="fdaide"/> Quân đội chúa Brandenburg đã đẩy lui quân Thụy Điển trong trận đánh tại Rothenow, chỉ ba ngày trước một chiến thắng oanh liệt khác của nhà chúa.<ref name="tonyquach"/> Đây sẽ là cuộc chiến làm cho tài năng của vị lãnh chúa kiệt xuất trở nên đáng chú ý hơn cả. <ref name="americanev"/>

Ông đã đột kích, và cùng với [[Thống chế]] [[Phổ]] là [[Georg von Derfflinger]], ông mang 5600 [[Kỵ binh]] Brandenburg và 13 khẩu pháo đánh tan tác một đội quân đông đảo hơn hẳn 7000 Bộ binh, 4000 Kỵ binh và 38 khẩu pháo Thụy Điển trong [[trận chiến Fehrbellin]] vào ngày [[28 tháng 6]] năm 1675, ở phía Tây Bắc kinh thành Berlin<ref name="stanleysandelre"/>.<ref name="tonyquach">Tony Jaques, [http://books.google.com.vn/books?id=Dh6jydKXikoC&pg=PA350&dq=%22Frederick+William#v=onepage&q=%22Frederick%20William&f=false ''Dictionary of Battles and Sieges: F-O''], Greenwood Publishing Group, 2007, trang 350. ISBN 0-313-33538-9.</ref> Chiến công hiển hách của ông tại Fehrbellin là một trận đánh chủ yếu dựa vào Kỵ binh, tuy không khốc liệt cho lắm nhưng chiến công này có những ý nghĩa quan trọng về tinh thần, chiến lược và chính trị.<ref name="hattion2010"/> Ông hạ gục được danh tướng Thụy Điển Wrangel; giờ đây, ông đã xóa bỏ cái huyền thoại "Quân đội Thụy Điển vô địch thiên hạ",<ref>Stephen J. Lee, ''Aspects of European history, 1494-1789'', trang 221</ref><ref>J. H. Shennan, ''International relations in Europe, 1689-1789'', trang 20</ref><ref name="griswold">Samuel Griswold Goodrich, ''A history of all nations, from the earliest periods to the present time; or, Universal history: in which the history of every nation, ancient and modern, is separately given: Illustrated by 70 stylographic maps and 700 engravings'', Tập 1, trang 996</ref> và chiến thắng của ông đã chấn vang toàn bộ châu Âu.<ref name="stanleysandelre">Stanley Sandler, ''Ground warfare: an international encyclopedia'', Tập 1, trang 296</ref> Chiến thắng này có ý nghĩa quan trọng nhất đối với nhân dân miền Bắc Đức, làm họ cảm thấy một cường quốc đang trỗi dậy.<ref name="americanev"/> Chính trận đại thắng tại Fehrberllin đã khiến cho người đương thời gọi ông là "Tuyển hầu tước vĩ đại", củng cố danh tiếng của ông.<ref name="petedyongru2">William Young, ''International Politics and Warfare in the Age of Louis XIV and Peter the Great: A Guide to the Historical Literature'', trang 296</ref><ref name="griswold"/> Có nhận định cho rằng, chiến thắng vang dội trước vua [[Karl XI của Thụy Điển|Karl XI]] và [[Thống chế]] [[Waldemar von Wrangel]] của quân Thụy Điển là thành công lớn lao nhất của vị Tuyển hầu tước vĩ đại, là chiến thắng lừng lẫy đầu tiên của [[chủ nghĩa quân phiệt]] Phổ - Brandenburg.<ref>Rossiter Johnson, ''The Great Events by Famous Historians'', Volume 12, trang 158</ref><ref>Leslie Cecil Smith, ''Main currents in world history'', trang 110</ref> Với trận thắng tại Fehrbellin của thiên tài quân sự ấy, xứ Phổ - Brandenburg vươn lên thành [[cường quốc]] [[quân sự]] hàng đầu ở [[Bắc Âu]]. <ref name="fdaide">William Fiddian Reddaway, ''Frederick the Great and the Rise of Prussi'', trang 16</ref>

Chiến thắng đáng ghi nhớ của ông tại Fehrbellin của ông đã được ghi danh trong sổ sách những chiến công hiển hách của Quân đội khải hoàn trong trận này - lực lượng [[Quân đội Phổ]], cùng với những trận thắng oanh liệt khác của họ như [[trận Rossbach]] hay [[trận Sadowa]].<ref name="abforbes">Archibald Forbes, ''William of Germany a Succinct Biography of William I German Emperor and King of Prussia'', trang 4</ref> Dĩ nhiên, ông đã giải phóng lãnh địa Bá tước Brandenburg khỏi tay Đế quốc Thụy Điển ngay sau trận thắng vang dội này.<ref name="hattion2010">Ragnhild Marie Hatton, Robert Oresko, G. C. Gibbs, Hamish M. Scott, ''Royal and republican sovereignty in early modern Europe: essays in memory of Ragnhild Hatton'', trang 210</ref> Ông sẽ còn tiếp tục phát huy lợi thế của mình, với những chiến thắng khác.<ref name="americanev"/> Nhà chúa cũng được Quốc vương [[Đan Mạch]] và Hoàng đế [[nhà Habsburg]] của [[Áo]] viện trợ.<ref name="thoidai"/> Tuy quân Thụy Điển đông đảo hơn hẳn, vua và Quân đội Brandenburg tiếp tục giành chiến thắng tại [[Stettin]], sau một trận bắn phá khốc liệt.<ref name="reddaway2137"/> Ông tiếp tục đại thắng tại Rügen vào năm 1677, áp đảo Thụy Điển tại Pomerania<ref name="petedyongru2"/>. Quân đội Brandenburg lại thắng lợi tại [[Stralsund]] vào năm 1678. Đúng năm đó, chúa Brandenburg đã đẩy lùi toàn quân Thụy Điển khỏi miền Tây Pomerania.<ref name="reddaway2137"/> Dù ông đã thực hiện [[cải cách]] nhằm thu phục lòng dân Thụy Điển,<ref name=Meier71>Meier (2008), trang 71</ref> chẳng hạn như dự án đồ sộ tái xây dựng vùng Stralsund và Stettin,<ref>Meier (2008), trang 166</ref> ít người Thụy Điển trở thành thần dân của ông.<ref name=Meier71 /> Sau khi ông đánh chiếm Stralsund, chúa Brandenburg đã khai phá vùng Pomerania thuộc Thụy Điển vào cuối năm 1678.<ref>Bohmbach (2003), trang 298</ref> Khi quân Thụy Điển xâm lược vùng [[Đông Phổ]] trong Mùa Đông 1678 - 1679, ông không sợ lạnh, mà huấn lệnh cho ba quân ngồi xe trượt tuyết mà tiến công từ xứ Cleves cho đến [[sông Vistula]], đánh bại quân Thụy Điển, khi họ đang chạy qua bờ biển bị đóng băng.<ref name="reddaway2137"/> Vào tháng 1 năm 1679, Quân đội Brandenburg đánh tan đối phương trong các trận chiến tại Tilsit, Splitter và Heydekrug.<ref name="stanleysandelre"/> Nhà văn người Anh là [[Thomas Carlyle]] đã so sánh cuộc tháo chạy của quân Thụy Điển khỏi xứ Phổ với cuộc tháo chạy của Hoàng đế [[Napoléon Bonaparte]] khỏi thành phố [[Moskva]].<ref>Robert M. Citino, ''The German Way of War: From the Thirty Years' War to the Third Reich'', trang 28</ref> Tác giả người Pháp là Paganel có nhận định: <ref name="americanev"/>

Các tướng lĩnh xứ Brandenburg như Trefenfeldt và Gortz đã phò vua đắc lực trong những chiến công hiển hách nêu trên, gây cho quân Thụy Điển tổn thất nặng nề.<ref name="curtis"/> Chúa Brandenburg đã toàn thắng trong cuộc chiến tranh Brandenburg - Thụy Điển.<ref name="reddaway2137"/> Vậy là ông đã sáng lập ra sự vĩ đại của dân tộc Phổ, và cùng với Hải quân Hà Lan và vua Đan Mạch là [[Christian V của Đan Mạch|Christian V]] mang lại thảm họa cho Đế quốc Thụy Điển.<ref>Hubert Howe Bancroft, George Edwin Rines, ''Library of Universal History and Popular Science'', trang 3036</ref> Với chiến công hiển hách của ông, quân tinh nhuệ Thụy Điển bị ông hủy diệt và không thể hồi phục uy lực từ lúc đó cho đến thời vua [[Karl XII của Thụy Điển|Karl XII]].<ref name="hattion2010"/> Sau khi quân Thụy Điển đại bại, ông ca khúc khải hoàn trở về kinh đô phía Đông của ông - [[Königsberg]].<ref name="americanev"/> Và, nếu ông đã chặn đứng được bước tiến công của vua Pháp Louis XIV, thì sau này, vua Friedrich II Đại Đế sẽ còn chặn đứng được toàn bộ châu Âu.<ref>{{harvnb|Ellis|Horne|1906|p=788}}</ref> Ông nổi tiếng về những lời hướng dẫn và mệnh lệnh khái quát cho các tướng sĩ dưới quyền ra quyết định: đây sẽ là nền tảng cho học thuyết [[Auftragstaktik]] của người Đức. Không những thế, không những thế, ông còn nổi tiếng về việc dùng một đội quân cơ động vô cùng nhanh chóng mà đánh bại đối phương. <ref>Citino, Robert. ''The German Way of War. From the Thirty Years War to the Third Reich.'' pp 1–35.</ref>

Nhờ vào thiên tài của ông, xứ Brandenburg đã xóa bỏ những hiểm họa vốn bùng phát kể từ thời vị Tuyển hầu tước yếu kém George William.<ref>Jared Sparks, Edward Everett, James Russell Lowell, Henry Cabot Lodge, Making of America Project, ''The North American review'', Tập 88, trang 506</ref> Đầu triều ông, lãnh địa Phổ - Brandenburg dù mở rộng, nhưng có dân số ít ỏi trở nên khó khăn, vì thế Tuyển hầu tước Friedrich Wilhelm I quyết định phải xây dựng Quân đội.<ref name="stanleysandelre"/> Cũng nhờ có tài năng xuất chúng của ông, ngay từ năm 1644, ông đã xây dựng một [[đội quân chính quy thường trực]] đầu tiên trong lịch sử Phổ - Brandenburg.<ref>Robert Kent Gooch, Karl Loewenstein, Arnold John Zurcher, Michael T. Florinsky, Nils Herlitz, John Henry Wuorinen, ''Governments of continental Europe'', Tập 1, trang 290</ref><ref name="HoangGiaAnh"/> Ông xóa bỏ đội quân đánh thuê, và, để bảo vệ lãnh địa giữa lúc cuộc chiến tranh Ba mươi năm vẫn chưa kết thúc, ông tuyển mộ binh sĩ từ các xứ Phổ, Cleves, hay Brandenburg, và lập nên một đạo quân chính quy thường trực với 5.500 binh sĩ. Trong đội quân này cũng có 500 Ngự lâm quân của nhà chúa.<ref name="mshennan"/> Dựa theo hình mẫu của Đế quốc Hà Lan,<ref name="henrykamen"/> ông nổi tiếng vì đã thiết lập Quân đội Phổ - Brandenburg gồm 40.000 binh sĩ vào năm 1678, nhờ sự phò tá của Cục trưởng [[Joachim Friedrich von Blumenthal]] và Cục Quân nhu Phổ - Brandenburg. Ông cho lập các Trường Quân sự, phong các địa chủ [[Junker]] làm Sĩ quan Quân đội Brandenburg. Ông xây dựng lực lượng Quân đội Brandenburg chỉ trong vòng 20 năm, Quân đội Brandenburg được huấn luyện kỹ và có Kỷ luật cứng rắn.<ref name="stanleysandelre"/> Với 45.000 binh sĩ, [[Quân đội Phổ]] - Brandenburg trở thành lực lượng Quân đội lớn thứ tư của châu Âu thời đó, qua việc đưa xứ Brandenburg trở thành một liệt cường quân sự: đây là lực lượng Quân đội đánh bại quân Thụy Điển và xóa bỏ danh tiếng của Đế quốc Thụy Điển thời bấy giờ.<ref name="jbiseng"/><ref>Thomas Campbell, ''Frederick the Great and His Times Volume One'', trang 18</ref> Vào thời đó, lực lượng Quân đội Brandenburg hùng mạnh với kỷ cương xuất sắc của ông trở thành một đội quân đặc biệt hùng tráng. <ref name="HoangGiaAnh">''The Royal military chronicle: or, the British officer's monthly ...'', Tập 3, trang 184</ref><ref>William Coxe, ''History of the House of Austria: from the foundation of the Monarchy by Rhodolph of Hapsburgh to the death of Leopold the Second 1218 to 1792'', Tập 2, trang 75</ref>

Là vị sáng tổ của sự vĩ đại của dân tộc Phổ, ông truyền bá tinh thần thượng võ vào toàn dân, và đây sẽ là tinh thần của dân tộc Phổ.<ref name="leistcater"/> Cũng như vua Pháp đương thời là [[Louis XIV của Pháp|Louis XIV]], ông đặt niềm tin vào chế độ [[quân chủ tuyệt đối]].<ref name="rchaursaia"/> Sau khi giành chiến thắng trong chiến tranh, ông trị vì lãnh địa thái bình cho đến lúc qua đời, và tài năng của ông làm cho toàn bộ châu Âu phải thán phục, thậm chí có đến tai cả dân Thát Đát. Do đó, một phái bộ sứ thần Thát Đát đã đến yết kiến nhà chúa xứ Brandenburg.<ref name="curtis">Thomas Curtis, ''The London encyclopaedia: or, Universal dictionary of science, art, literature, and practical mechanics, comprising a popular view of the present state of knowledge. Illustrated by numerous engravings, a general atlas, and appropriate diagrams'', Tập 18, trang 220</ref> Với lực lượng Quân đội Brandenburg trở nên vô cùng hùng mạnh, muôn dân Brandenburg trở nên hãnh diện, giờ đây không nước này dám gây chiến tranh khi chưa hề sai sứ thần đến yết kiến và hỏi ý vua quan xứ Brandenburg tại kinh đô Berlin. <ref name="brackenbury">Brackenbury, C. B. (Charles Booth), 1831-1890, ''Frederick the Great'', xem liên kết ở phần "Tài liệu tham khảo"</ref>

Dưới triều đại huy hoàng của ông, không những thành công hiển hách trong chính sách đối ngoại, chúa Brandenburg cũng không kém trong chính sách đối nội.<ref name="rchaursaia">Radhey Shyam Chaurasia, ''History of Europe'', trang 133</ref><ref>Friedrich II, ''Memoirs of the House of Brandenburg. From the Earliest accounts, to the death of Frederic I, King of Prussia. To which are added four dissertations... The whole written by the present King of Prussia'', trang 149</ref> Với vị Tuyển hầu tước kiệt xuất Friedrich Wilhelm I, xứ Brandenburg hoàn toàn rở thành một Nhà nước quân chủ chuyên quyền, chỉ không hùng mạnh bằng nước Áo.<ref>Press Company Frontier Press Company, ''Masters of Achievement: The World's Greatest Leaders in Literature, Art, Religion, Philosophy, Science, Politics and Industry Part Two'', trang 639</ref> Việc vị chúa - thiên tài quân sự xây dựng bộ máy [[chính phủ]] quân chủ chuyên chế và mang lại ấm no cho trăm họ cũng là một lý do khiến người ta gọi ông là vị "Tuyển hầu tước vĩ đại".<ref name="wheelerda"/> Thời bấy giờ, vua quan Brandenburg đã bảo hộ [[chủ nghĩa trọng thương]], tư bản độc quyền, tiền trợ cấp, thuế quan, và [[đổi mới nội bộ]]. Vào năm [[1667]], nhà chúa tiến hành [[cải cách]] [[thuế]] má: theo đó, ông buộc các thị trấn không thể tránh khỏi thuế đánh vào một số mặt hàng được sản xuất, bán và dùng trong nội địa. Đối với các vùng nông thôn, ông ban chiếu chỉ buộc dân phải đóng thuế trực tiếp.<ref name="stean337"/> Ông cũng dạy dân sản xuất [[khoai tây]]; do đó, thời bấy giờ người ta sản suất đến hàng triệu giạ khoai tây trên đất Đức. <ref name="pricelocc"/>

, ''The English cyclopædia: a new dictionary of universal knowledge''. Biography, Tập 4, Bradbury & Evans, 1857, trang 1008. Nguyên bản từ Trường Đại học Wisconsin - Madison.</ref>. Ông luôn thân hành đi khắp mọi nơi trên lãnh địa Phổ - Brandenburg, để mà xem xét dân tình, và xây đường, [[nhà thờ]] hay cầu, v.v...<ref name="pricelocc">Price Collier, ''Germany and the Germans from an American Point of View'', trang 20</ref> Trong triều đình Friedrich Wilhelm I, vị chúa sáng suốt cũng phong một người [[Do Thái]] tên là Israel Aaron làm quan trọng thần.<ref>Isaac Landman, [http://books.google.com.vn/books?id=mbhtAAAAMAAJ&q=%22elector%22+%2B+%22Frederick+William ''The Universal Jewish encyclopedia ...: an authoritative and popular presentation of Jews and Judaism since the earliest times''], Tập 2, The Universal Jewish Encyclopedia, inc., 1940, trang 207. Nguyên bản từ Trường Đại học Michigan.</ref> Không những ông đã khôi phục lãnh địa Phổ - Brandenburg mà còn đưa lãnh địa của mình trở nên giàu mạnh hơn trước.<ref name="brackenbury"/> Sau khi vua Pháp là Louis XIV bãi bỏ [[chiếu chỉ Nantes]] mà đàn áp các tôn giáo khác, triều đình Friedrich Wilhelm I khuyến khích những người Pháp và người [[Walloons|Walloon]] [[Huguenot]] tài giỏi đến xứ [[Phổ-Brandenburg]] theo [[chiếu chỉ Potsdam]] vào ngày [[29 tháng 10]] năm 1685: <ref name="postdamde"/>

Có ít nhất 20.000 tín đồ Huguenot đã đến lãnh địa Phổ - Brandenburg mà cư ngụ, và phát triển đất kinh kỳ Berlin.<ref name="rchaursaia"/> Một số người sống tại Potsdam, và xây dựng Nhà thờ Pháp.<ref name="postdamde"/> Chính sách này đã nâng cao thế lực của đạo Luther trên đất Đức,<ref name="stean337"/> đặt nền tảng cho sự phát triển của nền [[công nghiệp]] và kỹ nghệ lãnh địa. Cục trưởng Joachim Friedrich von Blumenthal đã khuyên ông miễn thuế cho tầng lớp quý tộc, đổi lại, họ đồng ý giải tán "[[Quốc hội các đẳng cấp]]". Theo chiếu chỉ của chúa vào năm [[1653]], ông công nhận quyền hành của các địa chủ đối với điền trang của họ, cũng như sự hiện hữu của chế độ chủ nô và củng cố uy quyền của nhà chúa. <ref name="stean337henrykamen"/><ref name="henrykamenstean337"/>

Ông cũng giúp dân dễ dàng đi lại giữa xứ Brandenburg và Công quốc Phổ bằng việc nối liền các đường sông bằng kênh đào (một kênh đào mang tên "Kênh '''Friedrich Wilhelm'''" được nối từ [[sông Oder]] cho đến [[sông Spree]]<ref name="pricelocc"/>). Sau này, những kiến trúc sư [[Vương quốc Phổ|nước Phổ]], chẳng hạn như [[Georg Steenke]], đã áp dụng cơ cấu này. Không những thế, người ta vẫn còn áp dụng cơ cấu ấy ngày nay. Dưới triều đại Friedrich Wilhelm I, lãnh địa Brandenburg được mở rộng 1/100 diện tích, và dân số tăng từ 600.000 lên đến 1.500.000 người.<ref name="stanleysandelre"/> Không những là một vị lãnh chúa chu đáo, một vị tướng lĩnh sáng suốt, thông minh, quả cảm và táo bạo, ông còn là một nhà bảo trợ của nghệ thuật và khoa học, chính vì thế mà có nhận định cho rằng lịch sử thật đúng đắn khi mệnh danh ông là vị Tuyển hầu tước vĩ đại.<ref name="adlabaerst"/> Ông cũng khuếch trương văn hóa, qua việc thiết lập một thư viện tại kinh đô Berlin và một Trường Đại học tại Duisburg. <ref name="leistcater"/>

Vào ngày [[9 tháng 5]] năm 1688, sau 48 năm trị vì lãnh địa, "Tuyển hầu tước vĩ đại" Friedrich Wilhelm I [[qua đời]] tại thành phố [[Potsdam]]. Trong vòng vài tháng, ông đã lâm bệnh phù rất nặng. Biết mình không thể sống lâu hơn, ông triệu các quan đại thần và Công tử trưởng Friedrich đến mà căn dặn. Ông nói, những cuộc chiến tranh đã làm cho ông lo âu và thận trọng, thậm chí còn gây bệnh nặng cho nhiều người khác, tuy nhiên: <ref name="marius2">Elizabeth Cartwright Penrose (Mrs. John Penrose), Danmarks tekniske højskolem, ''History of Germany: from its invasion by Marius to the year 1850'', trang 355</ref>

Không những thế, ông còn nói: ''"Ta... được bạn hữu nể phục và bị kẻ thù sợ hãi"''.<ref name="Clark64"/> Ông cũng khuyên Công tử Friedrich phải thận trọng trị vì lãnh địa, phải thường xuyên bảo vệ từng tấc đất, phải thương dân và lắng nghe ý kiến của các vị trung thần<ref name="marius2"/>. Với thiên tài và sự mạnh mẽ của ông, ông đã để lại một ngân khố quốc gia được cung cấp đầy đủ, một lãnh địa được mở rộng hơn nhiều, một lãnh địa độc lập hoàn toàn, một lực lượng Quân đội hữu hiệu và một bộ máy Chính phủ vô cùng xuất sắc, với những viên quan cận thần lỗi lạc, nhờ vào tài năng làm tướng kiêm làm chính khách của ông.<ref name="leistcater"/><ref name="Giaohaong">Thomas Hornblower Gill, ''The Papal drama: A historical essay'', trang 320</ref><ref name="bradley">Bradley Allen Fiske, ''The Art of Fighting; Its Evolution and Progress, with Illustrations from Campaigns of Great Commanders'', trang 105</ref><ref name="Giaohaong">Thomas Hornblower Gill, ''The Papal drama: A historical essay'', trang 320</ref> Không những thế, theo nhà sử học [[Christopher M. Clark]], thì nước Phổ - mà ông công hiến không nhỏ trong việc dựng xây nên - đã trở thành tấm gương sáng của một châu Âu [[Chủ nghĩa nhân văn|nhân văn]], với một bộ máy hành chính xuất sắc, một chính quyền dân sự không tham nhũng, và một chính sách tự do tôn giáo. <ref>{{harvnb|Clark|2006|p=777}}</ref>

Ông là vị lãnh chúa sáng lập ra "Quân đội có Quốc gia" đầu tiên trong [[lịch sử châu Âu]] cận - hiện đại, thậm chí đã mở đường cho công cuộc thống nhất [[Đế chế Đức]] vào năm [[1871]]. Qua việc đánh bại Ba Lan, và liên minh Thụy Điển - Pháp, ông tỏ khác hẳn với vị tiên liệt yếu kém của ông.<ref name="abforbeslawrence"/><ref name="lawrenceabforbes"/> Những vị vua kế tục ông đã đưa Đế chế Phổ trở thành một liệt cường quân sự hạng nhất của châu Âu vào [[thế kỷ XVIII]] - khi họ đánh bại tất cả mọi cường quốc châu Âu lục địa trong một loạt cuộc chiến tranh tàn khốc.<ref name="stanleysandelre"/><ref name="wheadlams">James Wycliffe Headlam, ''Bismarck and the Foundation of the German Empire'', các trang 9-10.</ref><ref name="stanleysandelre"/><ref>Gregory Fremont-Barnes, ''The French revolutionary wars'', trang 12</ref> Họ cũng tiếp tục thực hiện chính sách "tự do tôn giáo" của tiên quân.<ref name="postdamde"/> Người ta đã xây dựng một bức tượng Tuyển hầu tước vĩ đại thật đồ sộ tại thành phố Berlin, để tưởng nhớ vị vua khai quốc kiệt xuất của Vương triều Brandenburg.<ref name="pricelocc"/> Vào năm [[1750]], Quốc vương Friedrich II Đại Đế truyền lệnh cho mở nắp quan tài của vị Tuyển hầu tước vĩ đại. Vua rơi lệ, và nắm lấy tay của vị tiên liệt đáng kính. Không những thế, vua còn nói với một viên tướng. <ref name="adlabaerst"/><ref name="campbel207t">Thomas Campbell, ''Frederick the Great and His Times'', Tập 2, trang 207</ref><ref name="adlabaerst"/>

48 năm trị quốc của ông được xem là một nền trị vì huy hoàng.<ref>William Darby, Edward J. Coale, ''Mnemonika: or, The tablet of memory'', trang 80</ref> Cuối thế kỷ thứ XVII, xứ Phổ đã trở thành lãnh địa lớn nhất trong Đế quốc La Mã Thần thánh, chỉ sau nước Áo.<ref name="Clark64">{{harvnb|Clark|2006|p=64}}</ref> Tuy yếu kém hơn cha, Quốc vương Friedrich I (1701 - 1713) đã phát huy công cuộc xây dựng lãnh địa Phổ - Brandenburg do ông đề xướng, và sáng lập Vương quốc Phổ.<ref name="brackenbury"/> Cháu nội của ông - Quốc vương [[Friedrich Wilhelm I của Phổ|Friedrich Wilhelm I]] (1713 - 1740), sẽ tiếp tục thực thi những chính sách do người ông nội trùng tên của mình đề xướng: xây dựng một lực lượng Quân đội Phổ tinh nhuệ<ref>Stanley Sandler, ''Ground warfare: an international encyclopedia'', Tập 1, trang 295</ref>. Vị vua lừng danh của nước Phổ, [[Friedrich II của Phổ|Friedrich II Đại Đế]] (1740 - 1786), đã gọi ông là ''"vị chúa mở đầu cho sự huy hoàng của [[Vương triều Hohenzollern]]"''.<ref>{{harvnb|Becker|2008|p=XVI}}</ref> Quốc vương Friedrich II Đại Đế (còn gọi là Friedrich II Độc nhất vô nhị<ref name="adlabaerst"/>), và mọi ông vua của Vương triều Hohenzollern, đều tưởng nhớ và kính trọng vị Tuyển hầu tước vĩ đại: Trước khi đánh bại quân Áo và chinh phạt vùng Silesia (1740), vua Friedrich II Đại Đế đã tuyên bố trước ba quân: <ref name="reddaway2137">William Fiddian Reddaway, ''Frederick the Great and the Rise of Prussi'', trang 17</ref><ref>Steve Israel, ''Charge!: history's greatest military speeches'', trang 58</ref>

Trong sử học, văn học, vua cũng luôn xem vị Tuyển hầu tước vĩ đại là tấm gương sáng giá nhất cho các đời vua nhà Hohenzollern noi theo. Vua cũng từng thăm viếng chiến trường xưa Fehrbellin - là đất kinh điểm của Vương quốc Phổ vì vị Tuyển hầu tước vĩ đại từng thắng trận vang dội tại đây.<ref name="campbel207t"/> Chính tinh thần của nhân dân Phổ sẽ còn trở nên hào hùng hơn với những chiến thắng lẫy lừng của Quốc vương Friedrich II Đại Đế, họ vốn là những con người thượng võ kể từ triều đại của vị Tuyển hầu tước vĩ đại Friedrich Wilhelm I, cảm thấy mình tràn ngập trong những cuộc chiến đấu anh hùng và những chiến công hiển hách.<ref>Friedrich Kapp, ''Life of Frederick William von Steuben: major general in the Revolutionary Army'', trang 46</ref> Song, tuy vị Tuyển hầu tước vĩ đại từng lập chiến công hết sức hiển hách tại Fehrbellin,<ref>{{harvnb|Clark|2006|p=44}}</ref> nhân dân Phổ sẽ còn đấu tranh mãnh liệt, gắn bó với nhà vua hơn hẳn khi vua [[Friedrich II của Phổ|Friedirch II Đại Đế]] chinh chiến trong cuộc [[Chiến tranh Bảy năm]] ([[1756]] - [[1763]]).<ref>{{harvnb|Clark|2006|p=220}}</ref> Nhưng bên ngoài xứ Phổ, Nhà nước do vị Tuyển hầu tước vĩ đại dựng xây cũng được [[Nga hoàng]] [[Pyotr Đại Đế]] - vị anh hùng có công gầy dựng nên [[Đế quốc Nga]] hùng cường - hết sức thán phục. <ref>{{harvnb|Clark|2006|p=674}}</ref><ref>{{harvnb|Clark|2006|p=212}}</ref>

Sinh thời, ông đã giành quyền cai quản thành phố Potsdam từ tay gia đình địa chủ Von Hake. Là vị Tuyển hầu tước đã xây dựng kinh thành Berlin thịnh vượng,<ref name="wheadlams"/> Sau 30 năm chinh chiến, ông cũng tái thiết thành phố Potsdam. Sau kinh đô Berlin, đây là nơi thứ hai mà vị lãnh chúa thường ngự. Công tử Friedrich, tức vua nước Phổ Friedrich I về sau, đã ghi nhận vào năm 1666: <ref name="postdamde">[http://www.potsdam.de/cms/beitrag/10033178/495513/ Elector Frederick William, the Great Elector]</ref>

Ông cũng được tạc tượng trong [[đền Walhalla]] - nơi kỷ niệm các vị anh hùng làm rạng danh nước [[Đức]].<ref>[http://dictionary.sensagent.com/WALHALLA/sv-sv/ Định nghĩa về Walhalla]</ref> Tác giả Droysen cũng tán tụng những công đức của triều đại Hohenzollern và xem vị Tuyển hầu tước vĩ đại là một [[anh hùng dân tộc]] của người Đức.<ref>Henry William Carless Davis, ''The political thought of Heinrich von Treitschke'', trang 36</ref> Trong Hoàng cung xưa ở kinh đô Berlin, Hoàng gia Phổ đã treo một tấm hình đẹp nói về chiến thắng oanh liệt của vị Tuyển hầu tước anh hùng - một [[trận Marathon]] hoặc [[trận Bannockburn]] của xứ Phổ. <ref>Elizabeth Hudson, ''The Life And Times of Louisa, Queen of Prussia With an Introductory Sketch of Prussian History'', trang 27</ref>

Bức tượng này kỷ niệm: ''"unsterbliche[...] Heldentaten"'', tức những chiến công oai hùng của vị Tuyển hầu tước vĩ đại. Khi mô tả bằng hình tượng về chế độ quân chủ Phổ mới mẻ, những chiến công oai hùng là hết sức quan trọng vì nhờ đó mà một Vương triều được sáng lập và thịnh vượng. Bức tượng thể hiện nhà chúa là một vị Thống soái, và do đó đã thể hiện tàm quan trọng của lực lượng [[Quân đội Phổ|Quân đội Brandenburg]] - lực lượng này được thể hiện qua mong ước của ông về một chế độ quân chủ chuyên chế Phổ: uy thế chính trị của xứ Brandenburg đã gia tăng thì quân số Quân đội Brandenburg cũng phải nâng cao. Có lẽ vì công lao xây dựng lực lượng Quân đội Brandenburg của ông mà Quốc vương Phổ [[Friedrich I của Phổ|Friedrich I Hohenzollern]] đã tạc tượng vua cha Friedrich Wilhelm I cưỡi ngựa, thay vì bản thân mình - khác với xu thế thường thấy vào thời đó. <ref name="cultivationof"/>

Nhà thơ cung đình Phổ là [[Johann von Besser]] cũng viết thơ ca ngợi Tuyển hầu tước Friedrich Wilhelm I, thể hiện lòng dũng cảm của ông - vốn cũng không kém gì tài năng quân sự của ông. Có lẽ nhà thơ Besser thể hiện rõ nét nhất về ông qua bài thơ chưa hề được hoàn thành - "Lob-Gedicht Friedrich Wilhelm des Grossen" (''Bài thơ Tuyên dương Chúa Friedrich Wilhelm Vĩ đại''). Người đời sau đã xuất bản bài thơ này từ những đoạn thơ, và ba đoạn chính có nói về những chiến công oanh liệt của nhà chúa: "Beschreibung der Warschauschen" (''Kể về trận đánh tại Warsawa''), kể về trận đánh tại Warsawa giữa liên quân Brandenburg - Thụy Điển do chúa Friedrich Wilhelm I chỉ huy đánh liên quân Ba Lan - Thát Đát vào năm 1656 - được xem là cuộc thử lửa đầu tiên của Quân đội Brandenburg; "Beschreibung der Schlacht bei Fehrbellin" (''Kể về trận đánh tại Fehrbellin''), ca ngợi chiến thắng oanh liệt của ông trước quân Thụy Điển vào năm 1675 (mang lại cho ông danh hiệu "Tuyển hầu tước vĩ đại"); và "Effect der Bombardirung von Stettin" (''Chiến công vây hãm Stettin''), kể về cuộc vây hãm Stettin vào năm 1677, để đuổi quân Thụy Điển ra khỏi miền Bắc Đức sau chiến thắng tại Fehrbellin. <ref name="cultivationof"/>

"Bài thơ Tuyên dương Chúa Friedrich Wilhelm I" cũng ca ngợi những chiến công oai hùng của ông không kém gì Andreas Schlüter vậy. Trong khi bức tượng không nêu lên hiện thực, mà huyền thoại về vị Tuyển hầu tước, Von Besser thể hiện hình ảnh của một lực lượng Quân đội bất khả chiến bại, do một vị Thống soái lý tưởng thống lĩnh. Cả hai ông này thường nêu bản chất, hai kể về những chiến công huy hoàng trong quá khứ, để ca ngợi nguồn gốc của Vương triều và thể hiện sự giàu mạnh của Vương quốc Phổ do nhà Hohenzollern trị vì. Bài thơ của Von Besser thể hiện lòng [[Chủ nghĩa yêu nước|yêu nước vô bờ vô bến]], sau một cuộc hành quân ông đánh trận tại Fehrbellin, nhà chúa đã chiến thắng và ca khúc khải hoàn kéo quân trở về. "Bài thơ Tuyên dương Chúa Friedrich Wilhelm I" cũng thể hiện rõ ràng hình ảnh của vị chúa [[wikt:anh minh|anh minh]]. Ông được cách điệu hóa như một con chim đại bàng - biểu tượng của Vương triều Hohenzollern, và con đại bàng này bay nhanh thể hiện cuộc hành quân hiển hách của ông từ xứ Franconia về xứ Brandenburg. <ref name="cultivationof"/>

* Brackenbury, C. B. (Charles Booth), 1831-1890, [http://www.archive.org/stream/frederickgreat00bracrich/frederickgreat00bracrich_djvu.txt ''Frederick the Great''], London : Chapman and Hall, 1884.

* Adalbert Müller, [http://books.google.com.vn/books?id=OEmtbQP2iNYC&pg=PA60&dq=%22Great#v=onepage&q=%22Great&f=false ''Donaustauf and Walhalla''], Printed by G. J. Manz, 1846.

* {{citechú bookthích sách|last=Press|first=Volker|title=Kriege und Krisen. Deutschland 1600–1715|publisher=Beck|location=Munich|year=1991|series=Neue deutsche Geschichte|volume=5|isbn=3406308171|language=German}}

*{{citechú bookthích sách|last=Meier|first=Martin|title=Vorpommern nördlich der Peene unter dänischer Verwaltung 1715 bis 1721: Aufbau einer Verwaltung und Herrschaftssicherung in einem eroberten Gebiet|publisher=Oldenbourg Wissenschaftsverlag|date=2008|isbn=3486582852|language=German}}

* {{citechú bookthích sách|title=Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600–1947|first=Christopher M.|last=Clark|publisher=Harvard University Press|year=2006|isbn=0674023854}}

* Leslie Cecil Smith, [http://books.google.com.vn/books?id=KmfHpVK-8ZkC&q=%22militarism ''Main currents in world history''], Rivingtons, 1922.

* {{citechú bookthích sách|first1=Edward Sylvester |last1=Ellis|first2=Charles F.|last2=Horne|url=http://books.google.com.vn/books?id=DZgkAQAAIAAJ&q=%22defied+Louis+XIV|title=The Story of the Greatest Nations: Germany. Austria. France|author= F. R. Niglutsch|year=1906}}

* Elizabeth Cartwright Penrose (Mrs. John Penrose), Danmarks tekniske højskole, [http://books.google.com.vn/books?id=ooABAAAAYAAJ&pg=PA355&dq=%22elector#v=onepage&q=%22elector&f=false ''History of Germany: from its invasion by Marius to the year 1850''], Murray, 1853.

* Peter N. Stearns, [http://books.google.com.vn/books?id=MziRd4ddZz4C&pg=PA337&dq=%22Frederick+William%22+%2B+%22Brandenburg%22+%2B+%221683%22&hl#v=onepage&q=%22Frederick%20William%22%20%2B%20%22Brandenburg%22%20%2B%20%221683%22&f=false "The Encyclopedia of world history: ancient, medieval, and modern, chronologically arranged"]{{dead link|date=tháng 7, 2011}}, Houghton Mifflin Harcourt, 2001, ISBN 0-395-65237-5.

* Joseph A. Biesinger, [http://books.google.com.vn/books?id=exMn24SA7fMC&pg=PA389&dq=%22Frederick+William#v=onepage&q=%22Frederick%20William&f=false ''Germany: a reference guide from the Renaissance to the present''], Infobase Publishing, 2006. ISBN 0-8160-4521-6.

* Henry Kamen, [http://books.google.com.vn/books?id=elhPPB5LeeoC&pg=PA120&dq=%22Frederick+William#v=onepage&q=%22Frederick%20William&f=false ''Who's who in Europe, 1450-1750''], Routledge, 2000. ISBN 0-415-14727-1.

*{{citechú bookthích sách|title=Gemeinsame Bekannte: Schweden und Deutschland in der Frühen Neuzeit|editor1-first=Ivo|editor1-last=Asmus|editor2-first=Heiko|editor2-last=Droste|editor2-first=Jens E.|editor3-last=Olesen|first=Jürgen|last=Bohmbach|chapter=Zuviel Geld für Pommern|publisher=LIT Verlag|location=Berlin-Hamburg-Münster|year=2003|isbn=3825871509|language=German}}

* Price Collier, [http://books.google.com.vn/books?id=AgJc_BZQ4ZsC&pg=PA20&dq=%22Frederick+William%22+%2B+%22Elector#v=onepage&q=%22Frederick%20William%22%20%2B%20%22Elector&f=false ''Germany and the Germans from an American Point of View''], Echo Library, 2007. ISBN 1-4068-4706-2.

* William Adolphus Wheeler, [http://books.google.com.vn/books?id=GL0OAAAAYAAJ&pg=PA157&dq=%22Great+Elector#v=onepage&q=%22Great%20Elector&f=false ''An explanatory and pronouncing dictionary of the noted names of fiction: including also familiar pseudonyms, surnames bestowed on eminent men, and analogous popular appellations often referred to in literature and conversation''], Ticknor and Fields, 1865.

* Robert Kent Gooch, Karl Loewenstein, Arnold John Zurcher, Michael T. Florinsky, Nils Herlitz, John Henry Wuorinen, [http://books.google.com.vn/books?id=agU_AAAAIAAJ&q=%22Great+Elector ''Governments of continental Europe''], Tập 1, The Macmillan company, 1940.

* Edward McNall Burns, [http://books.google.com.vn/books?id=qKcYAAAAYAAJ&q=%22founder ''Western civilizations, their history and their culture''], Tập 2, Norton, 1963.

* D. H. Lawrence, Philip Crumpton, [http://books.google.com.vn/books?id=uQyA7yU6lbAC&pg=PA211&dq=%22defeated+the+poles#v=onepage&q=%22defeated%20the%20poles&f=false ''Movements in European History''], Cambridge University Press, 2002. ISBN 0-521-00703-8.

* Thomas Hornblower Gill, [http://books.google.com.vn/books?id=eC4LAAAAYAAJ&pg=PA320&dq=%22Great+Elector#v=onepage&q=%22Great%20Elector&f=false ''The Papal drama: A historical essay''], Longmans, Green, & Co., 1866.

* Archibald Forbes, [http://books.google.com.vn/books?id=Bqa_-aPIAaYC&pg=PA4&dq=%22Great+Elector#v=onepage&q=%22Great%20Elector&f=false ''William of Germany a Succinct Biography of William I German Emperor and King of Prussia''], Kessinger Publishing, 2005. ISBN 1-4179-0598-0.

* Bradley Allen Fiske, [http://books.google.com.vn/books?id=QFkfDJEUCtcC&pg=PA105&dq=%22Great+Elector#v=onepage&q=%22Great%20Elector&f=false ''The Art of Fighting; Its Evolution and Progress, with Illustrations from Campaigns of Great Commanders''], General Books LLC, 2009. ISBN 1-150-62116-8.

* {{citechú bookthích sách|first=Becker|last=Karl Friedrich|url=http://books.google.com.vn/books?id=FhyVgsaYgncC&pg=PR15&dq=%22Fehrbellin%22+%2B#v=onepage&q=%22Fehrbellin%22%20%2B&f=false |title=Friedrich Der Grosse|publisher=BiblioBazaar, LLC|year=2008|ISBN=0554462044}}

* J. H. Shennan, [http://books.google.com.vn/books?id=pUICH6uFk24C&pg=PA20&dq=%22charles+x#v=onepage&q=%22charles%20x&f=false ''International relations in Europe, 1689-1789''], Routledge, 1995, ISBN 0-415-07780-X.

* Sir John Scott Keltie, [http://books.google.com.vn/books?id=bTSSGWM3cjYC&pg=PA42&dq=%22Frederick+William#v=onepage&q=%22Frederick%20William&f=false ''The Partition of Africa (PT. 1)''], Phần 1, General Books LLC, 2009. ISBN 1-150-50158-8.

* Henry William Carless Davis, [http://books.google.com.vn/books?id=038SAAAAMAAJ&q=%22Great ''The political thought of Heinrich von Treitschke''], C. Scribner's sons, 1915.

* Stephen J. Lee, [http://books.google.com.vn/books?id=6qchh2SrClcC&pg=RA1-PA221&dq=%22fehrbellin#v=onepage&q=%22fehrbellin&f=false ''Aspects of European history, 1494-1789''], Routledge, 1984, ISBN 0-415-02784-5.

* William Fiddian Reddaway, [http://books.google.com.vn/books?id=YhYZTpsRe4kC&pg=PA16&dq=%22Fehrbellin#v=onepage&q=%22Fehrbellin&f=false ''Frederick the Great and the Rise of Prussi''], BiblioBazaar, LLC, 2008. ISBN 0-559-80976-X.

* Elizabeth Harriot Hudson, [http://books.google.com.vn/books?id=hOy3ugACSKwC&pg=PA29&dq=%22Frederick+William#v=onepage&q=%22Frederick%20William&f=false "The Life and Times of Louisa, Queen of Prussia - With an Introductory Sketch of Prussian History"], Tập 1, READ BOOKS, 2010.

* Robert Michael Citino, [http://books.google.com.vn/books?id=PQNoAAAAMAAJ&q=%22Frederick+William ''The German way of war: from the Thirty Years' War to the Third Reich''], University Press of Kansas, 2005, trang 7, trang 32. ISBN 0-7006-1410-9.