Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Valentinianus I”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
MerlIwBot (thảo luận | đóng góp)
n Bot: Thêm diq:Valentinianus I
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n chú thích, replaced: {{cite book → {{chú thích sách
Dòng 21:
|}}
 
'''Valentinianus I'''(Latin: Augustus Flavius ​​Valentinianus;<ref>In [[Classical Latin]], Valentinian's name would be inscribed as FLAVIVS VALENTINIANVS AVGVSTVS.</ref> 321-17 tháng 11 năm 375), cũng gọi là '''Valentinianus Đại đế''', <ref>Philip Schaff, ''A Select Library of the Nicene and post Nicene Fathers of the Christian Church, Volume 3''. Eerdmans Publishing, University of California, 1956. p 146</ref><ref>Edward Kenneth Rand, ''Founders of the Middle Ages''. Dover Publications, University of Michigan, 1957. p 76</ref><ref>Michael Whitby, Mary Whitby, ''Chronicon Paschale 284-628 AD''. Liverpool University Press, University of Michigan, 1989. p 51, 53</ref><ref>Gilbert Dagron, ''Emperor and priest: the imperial office in Byzantium''. Cambridge University Press, 2003. p 26</ref> Ông là Hoàng đế La Mã từ năm 364-375. Ông cũng là vị hoàng đế cuối cùng khả năng kiểm soát toàn bộ đế quốc. Sau khi trở thành hoàng đế ông, em trai của ông hoàng đế [[Valens]] được phong làm đồng hoàng đế với ông, giúp ông cai trị của các tỉnh miền đông, trong khi Valentinianus giữ lại phía tây.
 
Trong suốt triều đại của ông, Valentinianus đã thành công trong việc chống lại [[người Alamanni]], Quadi, và Sarmatia. Đáng chú ý nhất là chiến thắng của ông trước người Alamanni vào năm 367 trong [[trận Solicinium]]. Vị tướng tài của ông là [[Theodosius Già]] đã đánh bại một cuộc nổi dậy ở châu Phi và [[Đại âm mưu]], một cuộc tấn công phối hợp vào nước Anh bởi người Pict, Scot, và Saxon. Valentinianus cũng là vị hoàng đế cuối cùng tiến hành các chiến dịch vượt qua các con sông Rhine và Danube. Ông xây dựng lại và cải tiến các công sự dọc theo biên giới - ngay cả việc xây dựng pháo đài trong lãnh thổ đối phương.
Dòng 28:
== Thời niên thiếu ==
[[Tập tin:ValentinianSolidus.jpg|thumb|left|300px|Solidus of emperor Valentinian I.]]
Valentinianus sinh năm 321 <ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXX.6.6</ref> tại Cibalae ở miền nam Pannonia (ngày nay là Croatia) trong một gia đình gốc Illyria.<ref name="Lenski2002">{{citechú bookthích sách|last=Lenski|first=Noel Emmanuel|title=Failure of empire: Valens and the Roman state in the fourth century A.D.|url=http://books.google.com/books?id=uvXo39xOV8kC&pg=PA56|accessdate=12 October 2010|year=2002|publisher=University of California Press|isbn=9780520233324|page=56}}</ref> Ông và em trai của ông Valens, là các con trai của [[Gratianus Cả]], một vị tướng nổi tiếng dưới triều đại của Constans. Ông và người em trai lớn lên trên đất đai của gia tộc, tại đó họ đã được giáo dục nhiều môn học, bao gồm các hội họa và điêu khắc <ref>Aurelius Victor, ''Epitome de Caesaribus''. 45.5</ref> Valentinianus gia nhập quân đội trong suốt thời trai trẻ của mình và trong năm 340 ông đi theo cha mình -. Người vừa được bổ nhiệm làm [[Comes Africae]] - ở châu Phi . Sau đó, ông đã đi đến nước Anh khi cha ông được thăng chức [[Comes Britanniarum]]. Sau khi thôi giữ chức này, Gratianus lui về vùng đất của gia đình ở Cibalae, trong khi Valentinianus có lẽ là được phái đến một nơi nào đó dọc theo biên giới Rhine hoặc Danube. <ref name="ReferenceB">Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXX.7.3</ref>
 
Năm 350, Constans đã bị ám sát bởi những kẻ đại diện cho kẻ cướp ngôi [[Magnentius]], một chỉ huy ở Gaul được tuyên bố làm hoàng đế bởi binh sĩ của mình. [[Constantius II,]] anh trai của Constans và là hoàng đế ở phía đông, kịp thời đối phó với Magnentius bằng một đội quân lớn. Năm sau hai vị hoàng đế đã giao tranh tại Pannonia. [[Trận Mursa Chính]] tiếp theo dẫn đến một chiến thắng với thuơng vong nặng nề cho Constantius. Hai năm sau ông đã đánh bại Magnentius một lần nữa ở miền nam Gaul trong [[trận Mons Seleucus]]. Magnentius, bây giờ nhận ra những vô ích của việc tiếp tục cuộc nổi dậy của ông, tự tử vào tháng Tám năm đó, và lúc này Constantius là vị vua duy nhất của đế quốc. Vào khoảng thời gian này, Constantius tịch thu tài sản của Gratianus, được cho là do ông đã thể hiện sự hiếu khách với Magnentius khi ông ta ở Pannonia<ref name="ReferenceB"/> Mặc dù cha ông bị thất sủng, Valentinianus không có vẻ đã bị ảnh hưởng trong thời gian này, không có điều gì cho thấy rằng ông từng chiến đấu cho kẻ cướp ngôi này.
Dòng 49:
Ngay khi tin về cái chết của Julianus lan truyền, quân đội vội vàng tuyên bố một vị tướng của nó, Jovianus, làm hoàng đế. Quân đội vẫn thấy họ bị bao vây bởi các cuộc tấn công của Ba Tư, buộc [[Jovianus]] chấp nhận điều khoản hòa bình nhục nhã. Người La Mã đã để mất một vùng đất lớn ở biên giới phía đông, khiến cho Jovianus bị quân đội ghét bỏ. Trong suốt triều đại của Jovianus, Valentinianus được thăng lên chức quan bảo dân của một trung đoàn [[Scutarii]] (lực lượng tinh nhuệ), và đã được cử đến [[Ancyra]]. Triều đại của Jovianus rất ngắn ngủi - chỉ tám tháng - và trước khi ông ta thậm chí có thể củng cố vị trí của mình ở Constantinople, ông đã chết trên đường giữa Ancyra và Nicaea. Cái chết của ông là do ngộ độc hoặc một vụ ám sát. Jovianus chủ yếu được nhớ đến vì đã khôi phục lại [[Thiên Chúa giáo]] về vị trí của nó trước đây.
 
Quân đội tiến quân đến Nicaea, và một cuộc họp của các quan chức dân sự và quân sự được triệu tập để chọn một vị hoàng đế mới. Hai cái tên đã được đề xuất: Aequitius, một quan bảo dân của lực lượng Scutarii đầu tiên, và Januarius, một người có họ hàng với Jovianus, phụ trách vật tư quân đội ở Illyricum. Cả hai đều bị từ chối; Aequitius là quá hung bạo và thô lỗ <ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVI.1.4</ref> Januarius thì quá xa <ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVI.1.5</ref> Cuối cùng tất cả đồng ý chọn Valentinianus và gửi đại sứ tới thông báo cho ông, lúc này đang ở Ancyra.
 
== Hoàng đế ==
Dòng 55:
=== Những chiến dịch ở Gaul và Germania ===
[[Tập tin:Colosso-de-barletta.jpg|thumb|right|300px|The emperor depicted in the [[Colossus of Barletta]] could very well be Valentinian I.]]
Trong năm 365, [[người Alamanni]] vượt qua sông Rhine và chiếm Gaul. Đồng thời, [[Procopius]] -một thành viên cuối cùng của [[triều đại Constantinianus]] - bắt đầu cuộc nổi loạn chống lại Valens ở phía đông. Theo Ammianus, Valentinianus nhận được tin tức về cả người Alamanni và cuộc nổi loạn Procopius vào ngày 01 Tháng 11, trong khi trên đường đến Paris. Ban đầu ông phái Dagalaifus tới chống lại dân Alamanni <ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVI.5.9</ref> trong khi ông chuẩn bị hành quân về phía đông và giúp Valens. Sau khi nhận được lời khuyên từ triều thần và đoàn đại biểu đến từ các thành phố Gaul quan trọng cầu xin ông ở lại và bảo vệ Gaul, ông quyết định vẫn ở Gaul và chiến đấu với người Alamanni. <ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVI.5.12</ref><ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVI.5.13</ref> Valentinianus tiến đến [[Durocortorum]] và phái hai tướng, Charietto và Severianus , chống lại những kẻ xâm lược <ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVII.1.2</ref> Cả hai tướng đã nhanh chóng bị đánh bại và giết chết. <ref name="ReferenceA">Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVII.1.4</ref> Năm 366, Dagalaifus đã được phái đến chống dân Alamanni nhưng ông cũng không hiệu quả. <ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVII.2.1</ref> Vào giai đoạn cuối của cuộc chiến, Dagalaifus đã được thay thế bởi [[Jovinus]], một vị tướng từ triều đình của Valentinianus. Sau nhiều trận đánh Jovinus đã đánh đuổi dân Alamanni ra khỏi Gaul và được trao chức chấp chính quan cho những nỗ lực của mình. <ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVII.2.10</ref>
 
Vào đầu năm 367, Valentinianus đã bị phân tâm khi chuẩn bị phát động một cuộc viễn chinh mang tính trừng phạt chống dân Alamanni bởi cuộc khủng hoảng ở Anh và bắc Gaul. Dân Alamanni lại nhanh chóng vượt qua sông Rhine và cướp bóc Moguntiacum. Valentinianus thành công trong việc sắp xếp vụ ám sát [[Vithicabius]], một vị vua Alamanni, nhưng Valentinianus đã quyết tâm hơn để buộc dân Alamanni khuất phục quyền bá chủ của La Mã. Valentinianus đã dành toàn bộ mùa đông của năm 367 tập hợp một đội quân lớn cho một cuộc tấn công mùa xuân. Ông triệu tập ''Comes Italiae'' là Sebastianus, cùng với quân đội của Ý và Illyria, cũng như Jovinus và Severus, [[Magister peditum]] . Mùa xuân năm 368, Valentinianus, cùng cậu con trai 8 tuổi [[Gratianus]] của mình và quân đội vượt sông Rhine và tiến vào lãnh thổ Alamanni. Họ không gặp phải bất kỳ sự kháng cự vào ban đầu - đốt cháy bất kỳ nhà ở hoặc kho thực phẩm họ thấy trên đường đi. Cuối cùng, Valentinianus đã giao chiến với người Alamanni trong [[trận Solicinium]];Những người La Mã đã chiến thắng<ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVII.10.15</ref> nhưng bị tổn thất nặng nề <ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVII.10.16</ref> Một nền hòa bình tạm thời đã đạt được và Valentinianus trở lại Trier để trú đông <ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVII.10.17</ref> Trong thời gian năm 369, Valentinianus ra lệnh xây mới các công trình phòng thủ và cấu trúc cũ được sửa chữa lại dọc theo chiều dài của bờ Tây sông Rhine. <ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVIII.2.1</ref> Ông táo bạo ra lệnh xây dựng một pháo đài trên sông Rhine tại vùng núi gần Heidelberg ngày nay <ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVIII.2.2</ref> Dân Alamanni gửi sứ thần để phản đối, nhưng yêu cầu của họ đã bị bác bỏ. Người Alamanni tấn công pháo đài trong khi nó vẫn còn được xây dựng và phá hủy nó. <ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXVIII.2.8</ref>
 
Năm 370 [[người Saxon]] tiếp tục các cuộc tấn công của họ vào miền bắc xứ Gaul. Nannienus, viên tướng phụ trách quân đội ở miền bắc Gaul, đã kêu gọi Severus đến tiếp viện cho mình. Sau khi một số thành công khiêm tốn, một thỏa thuận đình chiến đã được kêu gọi và người Saxons đã giao nộp cho người La Mã những người thanh niên trẻ phù hợp để phục vụ trong quân đội La Mã nhằm đổi lại con đường trở về quê hương của họ. Người La Mã thích được thoát khỏi kẻ thù Saxon lúc này hơn là để lại hậu họa - phản bội họ, phục kích và giết chết tất cả.
Dòng 75:
Năm 373, tình trạng chiến tranh lại xảy ra với [[người Quadi]], một nhóm người nói tiếng Đức sống trên ở khu vực thượng lưu Danube . Giống như người Alamanni, người Quadi đã bị xúc phạm vì Valentinianus đã cho xây dựng công sự trong lãnh thổ của họ. Họ phàn nàn và đã gửi đoàn đại diện nhưng đã bị phớt lờ bởi ''magister armorum per Illyricum'' Aequitius. Tuy nhiên, vào năm 373, việc xây dựng các pháo đài đã bị chậm tiến độ. Maximinus, nay là pháp quan thái thú của Gaul, sắp xếp với Aequitius để đề bạt Marcellianus con trai của ông và giao cho ông ta chịu trách nhiệm hoàn thành công trình. Sự phản đối các nhà lãnh đạo Quadi tiếp tục trì hoãn các công trình, và trong một cơn tức giận vì thất vọng, Marcellianus đã sát hại Gabinius, vua của người Quadi, tại một bữa tiệc có vẻ như được sắp xếp cho các cuộc đàm phán hòa bình. Điều này chọc giận người Quadi khiến họ gây chiến , cùng với các đồng minh của họ, [[người Sarmatia]]. Vào mùa thu, họ vượt qua sông Danube và bắt đầu tàn phá tỉnh [[Pannonia Valeria]]. Những kẻ cướp bóc này đã không thể xâm nhập vào thành phố đã được tăng cường, nhưng họ đã tàn phá nặng nề các vùng nông thôn không được bảo vệ. Hai quân đoàn đã được phái tới nhưng không thành công trong việc phối hợp và bị đánh tan tác bởi người Sarmatia. Trong khi đó, một nhóm người Sarmatia đã xâm lược Moesia, nhưng đã bị đánh đuổi bởi con trai của Theodosius, Dux Moesiae và sau này là hoàng đế [[Theodosius I|Theodosius]].
 
Valentinianus đã không nhận được tin tức về các cuộc khủng hoảng cho đến cuối năm 374. Mùa xuân năm sau, ông xuất phát từ Trier và đến [[Carnuntum]], mà đã bị bỏ rơi. Ở đó, ông đã gặp đoàn đại sứ của người Sarmatia, những người cầu xin sự tha thứ cho hành động của họ. Valentinianus đã trả lời rằng ông sẽ điều tra những gì đã xảy ra và sẽ có biện pháp thích đáng. Valentinianus đã phớt lờ những việc làm tai hại của Marcellianus và quyết định trừng phạt người Quadi. Ông đã đi cùng với Sebastianus và [[Merobaudes (tướng)|Merobaudes]], và đã dành những tháng mùa hè chuẩn bị cho chiến dịch. Vào mùa thu, ông đã vượt qua sông Danube tại [[Aquincum]] để tiến vào lãnh thổ của người Quadi<ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXX.5.13</ref> Sau khi cướp bóc các vùng đất của người Quadi mà không có sự chống cự, ông quay về [[Savaria]] để trú đông.<ref>Ammianus Marcellinus, ''Res Gestae'' XXX.5.14</ref>
 
Vào mùa xuân, ông quyết định tiếp tục chiến dịch và tiến quân từ Savaria tới [[Brigetio]]. Khi ông đến nơi vào ngày 17 tháng 11, ông đã tiếp một phái đoàn đến từ người Quadi. Để đổi lại việc cung cấp những tân binh cho quân đội La Mã, người Quadi đã được phép rút đi trong hòa bình. Tuy nhiên, trước khi các phái viên rời đi, họ đã cho phép tiếp kiến với Valentinianus. Các đại sứ nhấn mạnh rằng cuộc xung đột gây ra bởi việc xây dựng các pháo đài La Mã trong các vùng đất của họ, hơn nữa cá nhân những nhóm người Quadi không nhất thiết phải ràng buộc với các quy định của các tù trưởng, những người đã kí kết điều ước với những người La Mã - và do đó có thể tấn công những người La Mã tại bất kỳ thời điểm nào. Thái độ của các phái viên đã khiến Valentinianus tức giận tới mức ông bị đột quỵ, và kết thúc cuộc đời của mình
== Danh tiếng ==
Nhà sử học A.H.M. Jones có lời bàn rằng mặc dù ông "ít quê mùa" hơn so với đối thủ chính của ông cho cuộc bầu chọn tân Hoàng đế của Đế quốc, tuy vậy ''"Ngài là người có tính khí hung hãn và tàn bại, và Ngài không chỉ thiếu văn hóa, mà còn căm phẫn những kẻ lịch lãm",'' như Ammianus kể lại, ''"Ngài cũng chán ghét những bộ hoàng phục lộng lẫy và nền giáo dục chất lượng cao, cùng với sự xa hoa và việc sinh ra trong một gia đình gia giáo"''. Ông là một chiến binh thiện chiến và là một vị Quân vương có lương tâm, và luôn luôn quan tâm đến đời sống của các tầng lớp trung lưu - năm xưa chính thân phụ của ông đã trỗi dậy từ tầng lớp này. <ref>A.H.M. Jones, ''The Later Roman Empire, 284–602: A Social, Economic and Administrative Survey'' (Baltimore: Johns Hopkins University, 1986), p. 139.</ref>
 
== Chú thích ==
Dòng 142:
}}
{{DEFAULTSORT:Valentinian 01}}
[[Thể loại:sinhSinh 321]]
[[Thể loại:Mất 375 ]]
[[Thể loại:Triều đại Valentinianus]]
[[Thể loại:Người Illyria]]