Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Muhammad II của Khwarezm”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Kasirbot (thảo luận | đóng góp)
Cheers!-bot (thảo luận | đóng góp)
n cosmetic change using AWB
Dòng 23:
 
== Thân thế ==
Ông là con của [[Ala ad-Din Takash]], vua nhà Khwarezm-Shah (1172 - 1200). Sau khi vua cha Takash mất năm 1200, `Ala ad-Din Muhammad lên kế ngôi, và tiếp tục mở cõi. `Ala ad-Din Muhammad đưa Đế quốc Khwarizm lên tới sự cực thịnh, và dưới triều ông nó trở thành một nhà nước hùng mạnh hơn cả ở [[Trung Á]].<ref name="ReferenceA">Réne Grousset/Translator: Naomi Warford, sách đã dẫn, tr. 167</ref>
 
== Các cuộc chinh phạt ==
=== Chiến tranh chống vương triều Ghorid ===
Ông có tham vọng chiếm xứ [[Afghanistan]] từ tay người [[Ghorid]].<ref>Réne Groussetname="ReferenceA"/Translator: Naomi Warford, sách đã dẫn, tr. 167</ref> Dưới sự cai trị của vua [[Shihab ad-Din Muhammad]] lừng danh (1163-1206), Đế quốc Ghorid phát động một loạt cuộc xâm lược về phía Đông. Khi `Ala ad-Din Muhammad tấn công họ, người Ghorid đang ở sự cực thịnh.
 
Trận đánh đầu tiên giữa hai vua Muhammad, ở sông [[Amu Darya]], đã kết thúc với chiến thắng của người Ghorid, và họ tiến về cướp phá vùng đất Khwarizm (1204). Muhammad của Khwarizm cầu cứu vua [[Khuất Xuất Luật]] của nước bá chủ [[Tây Liêu]], sau đó Khuất Xuất Luật đã gửi cho ông một đội quân do tướng Tayanku-Taraz và một chư hầu khác của Tây Liêu, Uthman, vua nhà Karakhanid xứ [[Samarkand]] chỉ huy.<ref name="ReferenceB">Réne Grousset/Translator: Naomi Warford, sách đã dẫn, tr. 168</ref> Nhờ đội quân hùng mạnh này, vua Khwarizm đánh bại quân Ghorid ở [[Hezarasp]] và đuổi chúng ra khỏi đất nước (1204). Người Tây Liêu truy kích Muhammad của Ghor và đánh hắn một đòn đau ở Andkoi phía tây Bakh (tháng 9 - tháng 10, 1204).<ref>Réne Groussetname="ReferenceB"/Translator: Naomi Warford, sách đã dẫn, tr. 168</ref> Chiến thắng này cho thấy rõ thế mạnh của người Khwarizm trước người Ghorid. Sau khi Muhammad của Ghor qua đòi vào ngày [[13 tháng 3]] năm [[1206]], tháng 12 năm đó Ala ad-Din Muhammad chiếm được [[Herat]] và [[Ghor]]. Năm 1215, vua Khwarezm chiếm được toàn bộ [[Afghanistan]] sau khi ông chiếm [[Ghazni]].<ref>Réne Groussetname="ReferenceB"/Translator: Naomi Warford, sách đã dẫn, tr. 168</ref>
 
=== Chiến tranh chống Đế quốc Tây Liêu ===
Muhammad của Khwarizm chịu ơn vua Khuất Xuất Luật của Tây Liêu về chiến thắng của ông trước quân Ghorid.<ref>Réne Groussetname="ReferenceB"/Translator: Naomi Warford, sách đã dẫn, tr. 168</ref> Nhưng sự biết ơn của ông rất ngắn ngủi: Khi quyền lực của mình đã đạt đến đỉnh cao, ông, là một Hoàng đế [[Hồi giáo]] hùng mạnh, cảm thấy không thể chịu nổi khi phải làm chư hầu và nước triều cống cho “những kẻ tà giáo” người [[Mông Cổ]] đó.<ref>Réne Groussetname="ReferenceB"/Translator: Naomi Warford, sách đã dẫn, tr. 168</ref> Quốc vương nhà Karakhanid ở Samarkand, Uthman bin Ibrahim (1200-1212), cũng là một chư hầu của Tây Liêu, đồng cảm với Muhammad. Năm 1207, Ala ad-Din Muhammad, có sự thỏa thuận với Uthman, chiếm lấy [[Bukhara]] và [[Samarkand]], nơi ông đặt quyền bá chủ của chính mình thay thế vương triều Tây Liêu. Đế quốc Khwarizm đến đây, chiếm giữ toàn bộ [[Transoxiana]]. Theo Juvaini, người Tây Liêu phản công bằng việc tiến vào Samarkand, nhưng chủ tướng của họ là Tayanku bị những người Khwarizm bắt làm tù binh trong một trận đánh ở thảo nguyên Ilamish, gần Andizhan ở [[Fergana]], hay ở thảo nguyên Talas (1210).
 
Ala ad-Din Muhammad chống cự quân Tây Liêu bằng việc cộng tác với vua Samarkand, người đã chuyển lòng trung thành của mình từ đối với vua Kara-Khitai sang vua Khwarezm. Nhưng vào năm 1212, chán nản việc tuân theo những người Khwarizm, Uthman làm loạn.<ref name="ReferenceC">Réne Grousset/Translator: Naomi Warford, sách đã dẫn, tr. 169</ref> Muhammad kéo quân tới chiếm, cướp bóc Samarkand, và xử tử Uthman năm 1212. Đến đây, thành viên cuối cùng của dòng họ Karakhanid - đã cai trị [[Turkestan]] trong vòng hai thế kỷ - bị diệt vong.<ref>Réne Groussetname="ReferenceC"/Translator: Naomi Warford, sách đã dẫn, tr. 169</ref>
 
=== Thời kì huy hoàng ===
Cuối cùng, năm 1217 Ala ad-Din Muhammad tiến hành khải hoàn trên lưng ngựa xuyên suốt [[Ba Tư]], nơi ông nhận sự thần phục của các vương hầu, hay những thái thú người Turk có quyền độc lập tự chủ ở các tỉnh Ba Tư, như Salghurids tỉnh [[Fars]]. Ông tiến xa tới [[Holwan]] ở [[Zagros]], ở phạm vị biên giới [[nhà Abbas]] ở [[Iraq]] 'Arabi.<ref>Réne Groussetname="ReferenceC"/Translator: Naomi Warford, sách đã dẫn, tr. 169</ref> Ở thời điểm hùng mạnh này, Muhammad xưng làm [[Shah]] (''vua'' theo [[tiếng Ba Tư]]) và mong muốn danh hiệu này của ông được [[khalip]] [[Al-Nasir]] công nhận. Tuy nhiên, Al-Nasir không chấp nhận và Muhammad phong một quan triều đình Khwarezm làm khalip, phần mình thì kéo quân đến đánh [[Bagdad]] nhằm lật đổ Al-Nasir. Quân ông bị đánh bại trong trận giao tranh ở [[Núi Zagros]], nhiều binh sĩ tử vong khiến cho các tướng phải hạ lệnh rút khỏi Bagdad.
 
Ngay cả lãnh tụ xứ [[Azerbaijan]] ([[Tabriz]]), một đất nước không nằm trong các cuộc chinh phạt của ông, cũng thần phục và triều cống cho ông.<ref>Réne Groussetname="ReferenceC"/Translator: Naomi Warford, sách đã dẫn, tr. 169</ref>
 
== Chiến tranh chống Thành Cát Tư Hãn ==