|
Medea miêu tả trong thần thoại về Jason và những người [[Argonaut]], một thần thoại được biết nhiều nhất về từ một phiên bản văn học muộn thực hiện bởi [[Apollonius của Rhodes]] ở thế kỉ 3 tr.CN và được gọi là ''[[Argonautica]].'' Medea được biết đến trong các truyện như một người làm bùa mê và thường được miêu tả như một nữ tư tế của nữ thần [[Hecate]] hay một phù thủy.
==Ghi chú==
________________
{{Tham khảo}}
Medea xuất phát từ động từ Medein , tiếng Hy Lạp có nghĩa là “ bảo vệ “ . Một nhân vật bi kịch nổi tiếng của thần thoại Hy Lạp , một ví dụ kinh điển cho luận điễm “ một tình yêu mãnh liệt cũng sẽ là nguyên nhân dẫn đến những điều tồi tệ .“.
Medea là công chúa con vua Aeetes xứ Colchis ( Gruzia ngày nay ) , dòng dõi thần mặt trời Helios , người sở hữu Bộ Lông Cừu Vàng . Thần thoại kể rằng , Thầu Zeus từng âm mưu quyến rũ cô , nhưng được sự bảo hộ của Hera , nữ thần bảo trợ hôn nhân gia đình ( và cũng là vợ Zeus ) , Medea đã buộc Zeus phải từ bỏ ý định đó .
'''HÀNH TRÌNH TÀU ARGO :'''
Trong truyền thuyết tàu Argo , con tàu chỉ huy bởi người anh hùng Jason , tập hợp 1 lực lượng bao gồm toàn bộ các vị anh hùng Hy lạp đương thời ( tổng cộng 49 người , kể cả Medea ), vượt biến trong sứ mệnh đi tìm Bộ Lông Cừu Vàng . Được sự bảo hô của thần sắc đẹp Aphorodite , và để bảo đảm cho sứ mệnh thành công , thần đã dùng khả năng của mình để gieo vào lòng Medea một tình yêu mãnh liệt ngay từ cái nhìn đầu tiên với Jason . Từ đó , Medea trở thành công cụ đắc lực giúp Jason hoàn thành sứ mạng tìm bộ lông cừu , đồng thời bảo vệ các thành viên của tàu Argon trở về Hy Lạp an toàn , kể cả phải phản bội cha , Tổ quốc và cùng mọi người lập mưu giết chính em mình . Thần thoại kể rằng , để quân Colchis không thể đuổi theo , Medea và mọi người đã băm xác em cô thành từng mảnh rồi vứt xuống biển , buộc quân Colchis phải ngừng lại để nhặt xác hoàng tử của mình . Yêu Jason với tất cả niềm tin , sự chân thành và mù quáng , Medea ngoan ngoãn tuân theo mọi yêu cầu của Jason , kể cả việc giúp cha anh ta trẻ lại và lần lượt giết các kẻ địch mà anh căm ghét ( vua Pelias ) . Lần nào cũng thế , Jason luôn là kẻ ra lệnh và Medea là người thực hiện tất cả những vụ giết người man rợ đó .
TÌNH YÊU BỊ PHẢN BỘI :
Sau khi bị đuổi khỏi quên hương ( của Jason ) vì tội giết vua Pelias , gia đình Jason dọn tới Corinth . Ở đây , Jason quyết định lấy Creusa , con vua Creon đang trị vì ở đây , để nhắm đến ngôi vua Corinth . Đó là một bước đi không ngoan của một kẻ đã mất tất cả địa vị của một ông vua mà anh ta đáng ra phải có ( vua Pelias hứa sẽ trả ngôi vua cho Jason nếu anh mang về bộ Lông Cừu Vàng , nhưng rốt cuộc lão đã nuốt lời ) .Để thực hiện điều đó , Jason ly dị với Medea , và cùng vua Creon ra lệnh đuổi cô cùng 2 con đi khỏi thành bang ngay lập tức . Để trả thù , Medea lập mưu giết chết cha con Creon , nguyền rủa Jason sẽ phải chết vì tàu Argo mà chàng chỉ huy ngày trước rồi bỏ đi . Các con cô theo truyền thuyết đã bị dân chúng thành Corinth giết để trả thù cho nhà vua của họ .
'''SỐ PHẬN BÍ ẨN :'''
Medea sau đó đến sống ở Thebes , nơi Hercules ( 1 thành viên cũ của tàu Argon ) đang trị vì . Được 1 thời gian ngắn , dân chúng nổi giận vì tội giết vua Creon ngày trước của Medea , buộc Hercules phải đuổi cô đi . Cô lại đến Athens và làm vợ của vua Aegeus , sau lời hứa sẽ sinh cho ông thật nhiều con nếu ông chịu che chở cho cô . Hai người có với nhau một đứa con là Medus . Nhưng không lâu sau , Thesseus trở về Athens tìm cha mình . Lo sợ Thesseus sẽ cướp quyền thừa kế của con mình , Medea lập mưu giết người anh hùng này . Sự việc không thành , cô và con trai bị đuổi khỏi Athens. Từ đó , không còn ai biết chắc điều gì đã xảy ra với cô , tất cả sau đó là một đống lộn xộn những kết thúc mâu thuẫn nhau .
Một số bản cho rằng cô lại trở về xứ Colchis , rồi phát hiện anh trai mình đã cướp ngôi cha . Cô lại lao vào cuộc chiến với anh trai và giết hắn để giành lại ngôi vua cho cha mình .
Một số bản khác , cô cùng người con trai Medus rời bỏ Athen sang Iran , ở cùng những người Aryan bản địa , hai mẹ con trở thành thầy thuốc và sống ở nơi đó đến hết đời .
Lại có người bảo rằng , sau cùng cô đã cưới Achilles và cùng sống hạnh phúc trên thiên đường .
''' MÂU THUẪN NHỎ :'''
Medea đã cưới vua Aegeus và kế đó là âm mưu hạ sát Thesseus có thật sự là Medea ? Nghi vấn này phát sinh do chi tiết Thesseus vốn cũng là 1 thành viên của tàu Argo sau khi anh đã thành tài . Nhưng ở đây , việc Medea này lập mưu giết anh ngay khi anh trở về Athens lại diễn ra rất lâu trước đó , khi anh chỉ mới là một kẻ vô danh chưa hề lập chiến công nào . Vậy có phải Medea xuất hiện ở Athens kia chỉ là một người trùng tên Medea ?
'''Kịch Medea :'''
Câu chuyện Medea về sau đã được rất nhiều người dựng thành kịch , nhưng tác phẫm bi kịch kinh điển nhất , nổi tiếng nhất và sống mãi đến tận ngày nay thuộc về vở Medea của nhà soạn kịch Euripiles sống vào thời đại suy tàn của Athens .
Vở kịch xoay quanh thời điễm Jason từ bỏ vợ con và Medea trả thù . Nó gây ấn tượng mạnh mẽ đến nỗi vô số tin đồn không hay về Euripiles đã xuất hiện ngay sau khi công diễn vở kịch . Để đem vở kịch đến đỉnh cao vinh quang , ông không ngần ngại chỉnh sửa cốt truyện khác đi theo hướng bi thảm còn hơn cả nguyên bản , để đáp ứng tiêu chí của 1 vở kịch Hy Lạp thành công ( càng bi thương càng tốt , càng máu me rùng rợn càng hay ) , mà chi tiết lớn nhất bị chỉnh sửa là việc Medea tự tay giết 2 con ( trong khi trong thần thoại thật ra hai con cô bị người dân thành Corinth giết chết , còn một số dị bản khác cũng chỉ kể là Medea lỡ tay làm chết con mà thôi . ) . Sự thay đổi quá lớn đó đã làm khán giả bị sốc , họ đòi ban giám khảo phải đánh tụt vở Medea xuống giải ba vì nó quá bi thảm đến mức họ không thể chấp nhận nổi . Ngay sau đó , rộ lên tin đồn rằng Euripiles đã ăn hối lộ của người dân thành Corinth đến 30 000 đồng dinar vàng ( 1 con số khổng lồ thời đó ) để sửa cốt truyện đi , một số khác xem vở kịch là bằng chứng về sự kỳ thị của Euripiles đối với phụ nữ .
'''MÂU THUẪN :'''
Trong kịch Medea của Euripiles , Medea được mô tả là một người phụ nữ có tư tưởng bình đẳng nam nữ ( nhiều người đương thời nghĩ thấy nó hình như là một thủ pháp châm biếm hơn ) . Medea trong kịch là 1 người không bao giờ kiềm chế được cảm xúc , có nhiều hành động báng bổ vượt ngoài khuôn phép so với phụ nữ đương thời . Euripile mô tả cô lồng lộng như một con sư tử , luôn lên tiếng chỉ trích bọn đàn ông bội bạc , bênh vực phụ nữ đến cùng . Bên cạnh đó , cô được miêu tả là một người mẹ rất ... yêu con , và chi tiết này dường như là 1 sự cảm thông với Medea hơn là châm biếm . Chính vì vậy , vở kịch Medea chứa đựng một sự bất hợp lý rất lớn ( đó là theo ý tôi , còn rất nhiều người khác vẫn tìm mọi cách để chứng minh đó là hợp lý ) . Miêu tả Medea là một người phụ nữ quyết đoán , lý trí và trên hết : yêu các con hơn mọi thứ trên đời , ấy vậy mà cuối cùng Euripiles lại để Medea giết con , chỉ vì danh dự của cô bị ... Jason bôi nhọ ( có ăn nhập gì ko nhỉ ? ) . Trừ khi Medea mất trí , hành động đó may ra mới hợp logic . Nhưng không , Euripiles bỏ một đoạn dài miêu tả nội tâm cô đang đấu tranh dữ dội có nên giết hay tha cho các con , và bao trùm lên cả đoạn đó là một Medea hoàn toàn tỉnh táo ( và luôn yêu con , of course ) . Một vài mâu thuẫn khác ( mà hầu như mọi chi tiết phi logic trong vở kịch đều liên quan đến chi tiết Medea giết con ) như Medea mới đầu bảo rằng thà cô tự giết con còn hơn để chúng bị kẹt lại và chết dưới ta dân chúng của kẻ thù , nhưng đoạn cuối cô lại ... ôm xác con và bay đi trên chiếc xe rồng . Jason cũng vậy , một tên chồng bội bạc và tàn nhẫn , âm mưu cấu kết với vua Creon để đày biệt xứ cả ba mẹ con , tống họ ra đường với hai bàn tay trắng . Một kẻ tráo trở luôn chịu ơn Medea , ấy vậy mà dám tuyên bố rằng hắn mới là kẻ ban ơn cho cô , khi đưa cô từ một nơi mọi rợ đến xứ Hy Lạp văn minh ,... ấy vậy mà đoạn cuối cùng lại khóc lóc kêu gào tên của hai đứa con bị giết như một người cha tràn đầy trách nhiệm .
Vì tất cả những điều đó , vở kịch Medea tồn tại một sự bất hợp lý rất lớn xung quanh việc sửa cốt truyện thành mẹ giết con . Có cảm giác để vở kịch đạt đến cái kết khủng khiếp và ấn tượng đó , Euripiles đã cố gượng ép mọi tình tiết trong vở kịch , lái một Medea mà về lý trí và tình cảm , hoàn toàn không có một chút lý do gì để thực hiện hành động ấy cuối cùng vẫn phải hạ sát con mình . Nhưng bên cạnh đó , chúng ta ngày nay phải thừa nhận vở Medea là một mốc son trong lịch sử bi kịch của nhân loại , đó là một tác phẫm xếp hàng kinh điển và xuất sắc đến nỗi lấn át cả nguyên bản câu chuyện nó sử dụng . Ngày nay , hầu như mọi người đều tin rằng Medea đã tự tay giết con chứ không hề biết đó là 1 chi tiết trong 1 vở kịch mãi nhiều thế kỷ sau mới được thêm vào .
______________
'''Ngoài ra các bạn có thể xem bản tóm tắt cốt truyện và tóm lược bi kịch của tác phẩm bằng tiếng Nga:'''
История Медеи является частью мифа о походе аргонавтов. Когда Ясон вступил в бой с огнедышащими быками и драконом, охранявшим золотое руно, полюбившая его Медея помогла ему укротить быков и дракона, а сама решила последовать за ним в Грецию. Чтобы задержать своих родных, преследовавших аргонавтов, Медея при отплытии из Колхиды убила захваченного ею брата и разбросала куски его тела по берегу; пока потрясенные родственники собирали растерзанные члены юноши, аргонавты успели отплыть. Прибыв в Иолк уже в качестве супруги Ясона, Медея уговорила дочерей Пелия совершить волшебный обряд, который должен был вернуть ему молодость, но коварно обманула их, и старый царь умер мучительной смертью, после чего Ясону с женой и сыновьями пришлось искать приюта в Коринфе, где Ясон и задумал жениться на дочери местного царя Креонта. Медея, решив отомстить сопернице, послала ей через своих детей отравленный наряд и, когда стало известно о гибели царевны, бежала из Коринфа, оставив сыновей под защитой храма Геры. Однако коринфяне не посчитались с неприкосновенностью храма и в гневе убили детей, за что впоследствии должны были ежегодно приносить искупительную жертву.
Еврипид видоизменил традиционное сказание, сделав виновницей гибели детей саму Медею.
Трагедия Медея была поставлена на афинской сцене в 438г. В ней изображена дочь колхидского царя , полюбившая одного из аргонавтов.Из ревности Медея вопреки нормам полисной этики идет на преступление—убийство собственных детей (своего рода преломление софистской теории, что человек—мера всех вещей). Еврипид выступает как глубокий психолог, показывает бурю страстей в душе Медеи, когда та задумала убить своих детей. Конфликт в ее душе между любовью к детям и ревностью к мужу, между страстью и чувством долга. Еврипид раскрывает душу человека, истерзанного внутренней борьбой, он не приукрашивает действительность, характеры реалистичны ( и в жизни страсть часто берет верх над долгом). Характеры реалистичны, но концовка дается по мифу, появляется бог Гелиос, дед Медеи, и спасает ее. Это придает мифологическую окраску всему образу героини, но в целом очень психологично.
Еврипид раскрывает душу человека, истерзанного внутренней борьбой между долгом и страстью. Показывая этот трагический конфликт, не приукрашивая действительности, драматург приходит к выводу, что страсть часто берет верх над долгом, разрушая человеческую личность
'''Và link đọc tác phẩm bằng văn bản gốc''' ( Tiếng Nga):
http://www.lib.ru/POEEAST/EVRIPID/evripid1_2.txt
_______________
Bài viết hoàn thành dựa trên sự tham khảo từ wikipedia ( bản tiếng Anh và tiếng Nga về Medea và Euripile ) , tham khảo thêm cuốn " Văn học Phương Tây " cuả nxb Giaó Dục và cuốn kịch " Medea " cuả nxb Sân Khấu .
''' By: AnhPrince ( tổng hợp và soạn thảo)'''
__________________
==Tham khảo==
|
