Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Khải Hoàn Môn (Paris)”

| ghi chú hình =Khải Hoàn Môn nhìn từ phía [[đại lộ Champs-Élysées|đại lộ Champs-Elysées]]

| phong cách =[[Kiến trúc tânTân cổ điển|Tân cổ điển]]

'''Khải Hoàn Môn''' là một công trình ở [[Paris]], một trong những biểu tượng lịch sử nổi tiếng của nước [[Pháp]]. Nằm giữa [[quảng trường Charles-de-Gaulle|quảng trường Étoile]], vị trí của Khải Hoàn Môn là điểm cuối của [[đại lộ Champs-Élysées|đại lộ Champs-Elysées]], khu vực tập trung khách du lịch của thành phố. Vốn là công trình do [[Napoléon Bonaparte|Napoléon]] cho xây dựng vào năm [[1806]] để vinh danh quân đội, nhưng Khải Hoàn Môn được hoàn thành vào năm [[1836]], dưới [[Quân chủ tháng Bảy|Nền quân chủ Tháng bảy]].

Đầu [[thế kỷ 17]], vị trí của Khải Hoàn Môn thuộc ngoại ô của [[Paris]]. Năm [[1616]], hoàng hậu [[Marie de Médicis]] quyết định mở một con đường dài có trồng cây hai bên để đi dạo, chính là [[đại lộ Champs-Élysées|đại lộ Champs-Elysées]] ngày nay. Trong [[thế kỷ 17]], khu vực Champs-Elysées dần được đô thị hóa và [[quảng trường Charles-de-Gaulle|quảng trường Étoile]] được tạo ra vào năm [[1670]], nhưng vẫn nằm ngoài bức tường thành do [[Louis XIII của Pháp|Louis XIII]] xây từ [[1633]] đến [[1636]]. Năm [[1787]], [[Tường thành Paris|bức tường Thuế quan]] được xây dựng để kiểm soát hàng hóa vào Paris và đi qua quảng trường Étoile. Rào chắn Étoile được kiến trúc sư Claude Nicolas Ledoux bố trí là một trong những trạm thu thuế. Quảng trường Étoile khi đó là giao lộ của 5 con đường lớn.<ref name="ls">{{Chú thích web

Sự sụp đổ của [[ĐệĐế nhấtchế đếthứ chế (Pháp)nhất|Đệ nhất đế chế]] khiến việc thi công Khải Hoàn Môn bị đình lại. Tới năm 1825, công trình mới được tiếp tục và năm 1836 được vua [[Louis-Philippe I của Pháp|Louis-Philippe]] khánh thành. Năm 1840, thi hài của Napoléon - người quyết định xậy dựng công trình - được đưa qua Khải Hoàn Môn trước khi về [[điện Invalides]]. Sau đó, linh cữu [[Victor Hugo]] cũng được để một đêm ở đây trước khi đưa về [[điện Panthéon Paris|điện Panthéon]].<ref name="ls"/>

Thời [[ĐệĐế nhịchế đế chếthứ (Pháp)hai|Đệ nhị đế chế]], khi Paris được [[Georges Eugène Haussmann]] [[Cải tạo Paris thời Đệ nhị đế chế|cải tạo lại]], bảy con đường mới được vạch thêm, gặp nhau tại quảng trường Étoile. Khải Hoàn Môn dần trở thành biểu tượng của thành phố Paris. Kể từ [[14 tháng 7]] năm [[1919]], cuộc duyệt binh mừng quốc khánh được tổ chức đi ngang qua Khải Hoàn Môn. Năm [[1989]], [[Grande Arche]] được hoàn thành ở khu [[La Défense]], được xem như một Khải Hoàn Môn mới, kéo dài trục [[Axe historique]].

Nằm trên [[quảng trường Charles-de-Gaulle|quảng trường Étoile]], cuối [[đại lộ Champs-Élysées|đại lộ Champs-Elysées]], Khải Hoàn Môn thuộc trục [[Axe historique]] đi qua nhiều công trình quan trọng của [[Paris]]. Vị trí của Khải Hoàn Môn là điểm giao của 12 đại lộ và ba quận. Để tới chân công trình, lối đi Passage du Souvenir (Lối đi Kỷ Niệm) được xây dựng ngầm dưới quảng trường.

Khải Hoàn Môn có kích thước mặt đứng gần [[hình vuông]], chiều rộng 45 [[mét]], cao 50 mét, nằm trên [[quảng trường]] có [[đường kính]] 240 mét. Công trình là tổng thể điêu khắc lớn nhất của [[Pháp]] trong [[thế kỷ 19]]. Các mặt của công trình được trang trí nhiều bức phù điêu, tượng đài và khắc tên các nhân vật nổi tiếng trong giai đoạn [[Cách mạng Pháp|Cách mạng]] và [[ĐệĐế nhấtchế đếthứ chế (Pháp)nhất|Đế chế]].

| accessdate = 2009-08-26}}</ref>. Mặt phía trong bốn chân của Khải Hoàn Môn được trang trí bởi các bức phù điêu miêu tả những trận đánh nổi tiếng thời Cách mạng và Đế chế. Bên dưới khắc tên tuổi các nhân vật nổi tiếng trong giai đoạn lịch sử đó<ref name="parisrama"/>. Sáu bức phù điêu, bốn phía trên các tượng đài và hai ở các cạnh bên, mô tả những giai đoạn, sự kiện của [[Cách mạng Pháp]] và [[ĐệĐế nhấtchế đếthứ chế (Pháp)nhất|Đế chế]]<ref name="parisrama">{{Chú thích web

Mộ chiến sĩ vô danh nằm dưới Khải Hoàn Môn từ ngày [[11 tháng 11]] năm [[1920]]. Đây là một người lính Pháp vô danh chết trong [[trận Verdun]], thời [[Chiến tranh thế giới thứ nhất|Thế chiến thứ nhất]]. Cùng với ở [[Paris]], bảy chiến sĩ vô danh khác cũng được chôn cất ở [[Flandres]], [[Artois]], [[Somme]], [[Chemin des Dames]], [[Sâm panh|Champagne]], [[Verdun]] và [[Lorraine]]. Trên ngôi mộ ở Khải Hoàn Môn khắc dòng chữ: