Anna Ilyinichna Yelizarova-Ulyanova
Anna Ilyinichna Yelizarova-Ulyanova (tên khai sinh: Anna Ilyinichna Ulyanova; 26 tháng 8 [lịch cũ 14 tháng 8] năm 1864 – 19 tháng 10 năm 1935) là một nhà cách mạng, chính khách, và dịch giả người Nga. Bà là chị ruột của lãnh tụ cộng sản Vladimir Ilyich Lenin, và là người con cả trong gia đình Ulyanov-Blank.
Anna Ilyinichna Yelizarova-Ulyanova Анна Ильинична Елизарова-Ульянова | |
|---|---|
 Ulyanova khoảng năm 1895 | |
| Sinh | Anna Ilyinichna Ulyanova 26 tháng 8 [lịch cũ 14 tháng 8] năm 1864 Nizhny Novgorod, Đế quốc Nga |
| Mất | 19 tháng 10 năm 1935 (71 tuổi) Moskva, Nga Xô viết, Liên Xô |
| Phối ngẫu | Mark Yelizarov |
| Cha mẹ | |
| Người thân |
|
Tiểu sử sửa
Anna Ilyinichna Ulyanova sinh ngày 26 tháng 8 năm 1864 ở Nizhny Novgorod.[1] Bà là con gái đầu lòng của ông Ilya Nikolayevich Ulyanov, một nhà toán học kiêm vật lý học, và bà Maria Alexandrovna Ulyanova (nhũ danh Blank). Từ năm 1869, gia đình Ulyanov chuyển đến sống ở thị trấn Simbirsk để Ilya tiện công tác. Tháng 11 năm 1880, Anna tốt nghiệp trường gymnasium Mariinsky ở Simbirsk, vinh dự nhận huy chương bạc và chứng chỉ gia sư từ Bộ Giáo dục Công cộng Nga.[2]
Năm 1883, Anna theo học Khóa Bestuzhev dành cho nữ sinh trên Sankt-Peterburg, ham mê đọc triết và lịch sử.[3] Năm 1886, bà tham gia cuộc biểu tình sinh viên tưởng nhớ 25 năm ngày mất của N. A. Dobrolyubov, một nhà văn có tư tưởng cách mạng.[4] Tháng 3 năm 1887, bà bị bắt giữ vì liên can đến vụ mưu sát Sa hoàng Aleksandr III do em trai, Aleksandr Ulyanov, lên kế hoạch. Chính quyền ban đầu định trục xuất Anna tới Siberia, song nhờ sự can thiệp của mẹ, bà được ân xá và chỉ phải lãnh 5 năm quản thúc tại khu đất của gia đình ở làng Kokushkino, Kazan.[5] Em trai Anna kém may mắn hơn; tuy bà Maria đã van xin chính quyền tha mạng cho con trai, Aleksandr rốt cuộc vẫn bị treo cổ vào tháng 5.[5]
Anna dành thời gian ở Kokushkino đọc sách và học hỏi từ em trai Vladimir Lenin, người cũng bị đày tới đây vì tham gia biểu tình ở Đại học Kazan.[6] Tháng 6 năm 1889, bà kết hôn với nhà cách mạng Mark Elizarov, một người bạn cũ từ hồi ở Bestuzhev.[7]
Mùa thu năm 1893, vì án phát lưu đã mãn hạn, bà cùng gia đình rời Kazan tới Moskva. Tại đây, thông qua mối liên lạc của Lenin, bà gia nhập nhóm nghiên cứu chủ nghĩa Marx của Mitskevich.[8] Trong thời gian ấy, bà dịch sang tiếng Nga vở kịch Thợ dệt[a] của Gerhart Hauptmann để tuyên truyền trong nội bộ nhóm[8] và soạn một cuốn sách gập tóm tắt tác phẩm "Nhà máy mang lại gì cho nhân dân và lấy đi những gì"[b] của Evstafiy Mikhailovich Dementiev. Năm 1894, các hội nhóm cách mạng của Moskva hợp nhất thành "Công đoàn Moskva", rồi nhanh chóng liên kết với nhiều hội nhóm ở các thành phố lân cận.[9] Bà góp công xây dựng mạng lưới liên lạc, gây quỹ, viết thư và sách tuyên truyền cho các hội cách mạng ngầm của Đảng Dân chủ Xã hội và Công đoàn Moskva.[9]
Chú thích sửa
- ^ tiếng Đức: Die Weber
- ^ tiếng Nga: Фабрика, что она даёт населению и что она берё
- ^ Từ trái sang phải, từ trên xuống dưới: Maria Ulyanova, Dmitry Ulyanov, Georgy Lozgachev, Vladimir Lenin, Nadezhda Krupskaya, và Anna
Tham khảo sửa
- ^ Pomper 2010, tr. 14; Turton 2007, tr. 10.
- ^ Pomper 2010, tr. 49; Turton 2007, tr. 16.
- ^ Turton 2007, tr. 19.
- ^ Turton 2007, tr. 22.
- ^ a b Turton 2007, tr. 23.
- ^ Turton 2007, tr. 24.
- ^ Turton 2007, tr. 207.
- ^ a b Turton 2007, tr. 32.
- ^ a b Turton 2007, tr. 33.
Thư mục sửa
- Tiếng Anh
- McDermid, Jane & Hillyar, Anna (1999). Midwives of the Revolution: Female Bolsheviks and Women Workers in 1917 [Những bà đỡ của cách mạng: Nữ Bolshevik và nữ công nhân 1917] (bằng tiếng Anh). Hy Lạp: Taylor & Francis. ISBN 9781135362201.
- Pomper, Philip (2010). Lenin's Brother: The Origins of the October Revolution [Anh trai của Lenin: Nguồn gốc Cách mạng Tháng Mười] (bằng tiếng Anh). Hoa Kỳ: W. W. Norton. ISBN 9780393077131.
- Turton, Katy (2007). Forgotten Lives: The Role of Lenin's Sisters in the Russian Revolution, 1864-1937 [Những mảnh đời lãng quên: Vai trò của chị em gái nhà Lenin trong Cách mạng Nga, 1864-1937] (bằng tiếng Anh). Vương quốc Anh: Palgrave Macmillan UK. ISBN 9780230592209.
- Tiếng Nga
- Drabkina, Elizaveta (1979). А.И.Ульянова-Елизарова (PDF) (bằng tiếng Nga). Moskva: Politizdat.
- Пинчук Л. Старшая сестра // Женщины русской революции. — М., 1968.
- Валика Д. А. А. И. Ульянова-Елизарова // Славные наши землячки. — Горький, 1968.
- Zhirnov, Evgeny (30 tháng 4 năm 2022). “Во главе преступного предприятия стояли студенты. Как готовили неудавшийся теракт, изменивший судьбу России”. Коммерсант.ру. (bằng tiếng Nga). Truy cập 28 tháng 5 năm 2023.
- Горшенин Александр Владимирович (2017), Переводческая деятельность А.И. Ульяновой-Елизаровой в Самаре, Спб.: ЛГУ им. А.С. Пушкина: Столица и провинции: взаимоотношения центра и регионов в истории России. Материалы Всероссийской научной конференции с международным участием / Отв.ред. В.В. Карпова., tr. 258—263
- Ульянова-Елизарова А. И. О В. И. Ленине и семье Ульяновых: Воспоминания, очерки, письма, ст. — М.: Политиздат, 1988. — 415 с. — ISBN 5-250-00169-6
- Ульянов Д. И. Очерки разных лет: Воспоминания, переписка, ст. — 2-е изд., доп. — М.: Политиздат, 1984. — 335 с.
- Ульянова М. И. О Владимире Ильиче Ленине и семье Ульяновых: Воспоминания. Очерки. Письма. — 2-е изд., доп. — М.: Политиздат, 1989. — 384 с. — ISBN 5-250-00661-2