Bản mẫu:Dàn bài ẩm thực
Sau đây là hướng dẫn cơ bản về cách viết bài, cụ thể là nhóm bài về ẩm thực, trước tiên tham khảo bản mẫu dưới đây để biết cách viết bài chung nhất ở Wiki:
| |||
Các phần cần có 1 bài viết Wikipedia, trong bài lấy ví dụ về bài viết Bún bò Huế, một số đoạn mẫu rút gọn cho tiện theo dõi.
XIN LƯU Ý CÁC TIÊU CHUẨN BÀI Ở ĐÂY LÀ CÁCH ÁP DỤNG CHUNG CHO ĐA SỐ BÀI Ở WIKIPEDIA, CẦN TRÁNH TỰ TẠO PHONG CÁCH VIẾT HAY CÁCH TRÌNH BÀY CỦA RIÊNG MÌNH. VIẾT WIKIPEDIA LÀ VIẾT CHO CỘNG ĐỒNG CHỨ KHÔNG PHẢI CHO CHÍNH MÌNH. CẢM ƠN!
Mở đầu sửa
Đoạn mở đầu là đoạn văn viết tóm lược về vấn đề cho độc giả biết nội dung của bài. Đoạn này không cần đề mục. Ở Wikipedia các biên tập viên luôn viết rất gọn và đi thẳng vào vấn đề trực tiếp mà không vòng vo có các câu dạo đầu như các bài văn ở các trường đại học. Sau đây là ví dụ:
Bún bò Huế là một trong những đặc sản của xứ Huế, mặc dù món bún ở đâu cũng có.
Trong đoạn trên, chữ Bún bò Huế được in đậm là tên bài viết và món ăn này được mô tả trực tiếp là gì, ở đâu. Cú pháp [[Huế]], 2 dấu ngoặc vuông trước và 2 dấu ngoặc vuông sau dùng để liên kết đến tiêu đề bài viết nào đó, cụ thể đây là Huế. Một số hiển thị liên kết đỏ nghĩa là chưa có bài với tiêu đề đó ở Wikipedia.
Nguyên liệu sửa
Phần này mô tả nguyên liệu món ăn, có thể liệt kê hoặc gọm thành 1 đoạn rất gọn. Xin lưu ý tránh mô tả quá chi tiết, Wikipedia không phải 1 cẩm nang ẩm thực liệt kê chi tiết tất cả nguyên liệu món ăn như muối i ốt, đường Biên Hòa, nước mắm Phú Quốc,...
Nguyên liệu của món ăn gồm xương bò chặt khúc, sả và bò nạm.
Cách làm sửa
Phần này ghi cách chế biến món ăn. Khi mô tả món ăn hạn chế dùng văn phong đại học như bước 1, bước 2, bước 3,... mà thay vào đó dùng mô tả thật ngắn, súc tích trực tiếp vào vấn đề.
Đầu tiên đun sôi nước, sau đó cho bò chặt khúc vào. Khi bò chín, cho thêm sả và bò nạm và đợi đến khi món ăn chín.
Trình bày sửa
Phần này ghi cách dùng món ăn, tương tư nên ghi ngắn gọn để độc giả hiểu món ăn dùng thế nào. Đa số độc giả vào Wikipedia để tìm thông tin chứ không phải đánh giá nội dung bài có văn phong bay bướm hay không.
Món ăn được dùng với cơm và củ cải.
Tham khảo sửa
Thêm nội dung sau vào phía dưới mục này:
{{tham khảo}}
Liên kết ngoài sửa
Ghi danh sách các liên kết ngoài ở đây, ví dụ:
- Bún bò Huế, Báo điện tử VnExpress, ngày 3 tháng 8 năm 2013.
Trong ví dụ trên, http://doisong.vnexpress.net/tin-tuc/noi-tro/nau-nuong/tro-tai-nau-bun-bo-hue-cho-ngay-cuoi-tuan-2859363.html là đường dẫn nguồn web với tiêu đề bài viết là Bún bò Huế do trang tin Báo điện tử VnExpress xuất bản vào ngày ngày 3 tháng 8 năm 2013
Phần thể loại sửa
Ở đáy trang dùng thể loại là Ẩm thực Việt Nam với cú pháp:
[[Thể loại:Ẩm thực Việt Nam]]
Nếu bài có nội dung ngắn thì dùng bản mẫu sơ khai:
{{sơ khai ẩm thực Việt Nam}}
Tới đây là chấm dứt nội dung bài. Khi có thành viên nào đó sửa nội dung bài không đúng ý bạn xin đừng nản hay tự ti mà hãy thảo luận với thành viên đó lý do tại sao ở trang thảo luận và tìm kiếm đồng thuận.
Các lỗi trình bày và văn phong cần tránh sửa
Dấu câu đúng vị trí sửa
Ví dụ:
Món ăn này gồm có : chuối, táo và lê.
Dấu 2 chấm phải sát vào từ phía trước, viết lại thành:
Món ăn này gồm có: chuối, táo và lê.
Ví dụ:
Món này bao gồm chuối, táo,lê,đào.
Sau dấu phẩy phải cách ra 1 khoảng trắng, viết lại thành:
Món này bao gồm chuối, táo, lê và đào.
Ví dụ:
Bao giờ cho đến Tháng Mười ?
Viết dấu chấm hỏi nên viết sát vào, viết lại thành:
Bao giờ cho đến Tháng Mười?
Ví dụ trường hợp lan man, câu cú lủng củng, không dùng chủ ngữ chúng ta, chúng tôi, ta có, tôi có sửa
Ví dụ:
Món ăn này rất là ngon nếu mà chúng ta dùng với nấu với nồi cơm điện trong vòng vài giờ.
Viết lại đoạn văn gọn hơn:
Món ăn sẽ ngon hơn nếu được nấu bằng nồi cơm điện trong vài giờ.
Ví dụ:
Thái hành khô nhỏ để làm hành phi cho thơm. Có thể mua hành khô phi sẵn ở ngoài nhưng sợ không đảm bảo vệ sinh. Các mẹ tự làm một chút sẽ ngon, thơm và rẻ nữa.
Đoạn trên cụm từ "các mẹ" là văn phong báo chí, forum cần tránh. Viết lại và bỏ bớt thông tin dư thừa thành:
Hành phi muốn thơm nên được thái nhỏ trước khi làm hoặc mua ở ngoài, tuy nhiên có thể không đảm bảo vệ sinh.
Hạn chế trình bày gạch đầu dòng thụt vào và thụt đến hết trang sửa
Ví dụ Món ăn này gồm:
- Gia vị:
- Gừng
- Gừng đun chín
- Ớt
- Ớt không hạt
Viết lại thành:
Món ăn này gồm gừng đun chín và ớt không hạt.
Không dùng văn phong ca ngợi hoặc đả kích mà thay vào đó hãy dùng văn phong trung lập sửa
Nội dung được dùng nên dựa theo nguồn nhưng hãy từ bỏ văn phong báo chí và thiếu trung lập hoặc văn phong bình dân.
Ví dụ (ở 1 trang báo chí có viết, 1 bạn trích lại Wiki):
Món ăn này là tuyệt đỉnh ẩm thực ở đất Bắc, hiếm nơi nào có được.
Viết lại thành:
Món ăn này là món ngon ở đất Bắc.
Ví dụ (tính bình dân):
Món ăn này ngon bà cố nội (hết sảy) luôn.
Viết lại thành:
Món ăn này rất ngon
Ví dụ (1 bạn mới vào Wikipedia viết đoạn văn như sau)
Bún thịt xào sả ớt là một món ăn đặc trưng của miền Tây Nam Bộ Việt Nam, với hương vị thơm lừng của sả, ớt cùng với những miếng thịt heo mềm mại, thấm gia vị, hành tây giòn giòn ăn kèm với các loại rau sống tươi ngon và nước mắm chua ngọt, the cay vị ớt
Xin nhắc lại, Wikipedia không phải cuộc thi viết văn nên hạn chế dùng tính từ quá biểu cảm như các từ in đậm ở đoạn trên. Trường hợp này viết lại thành:
Bún thịt xào sả ớt là một món ăn đặc trưng của miền Tây Nam Bộ Việt Nam, với hương vị sả, ớt, thịt heo được thấm gia vị, hành tây. Món này thường ăn kèm với các loại rau sống và nước mắm ớt chua ngọt.
Tránh lặp ý, lặp từ trong 1 đoạn quá nhiều sửa
Ví dụ:
Món ăn này ăn với cơm nón rất ngon. Mùa lạnh thì nên dùng món ăn với củ cải và cơm.
Viết lại thành:
Món ăn dùng với cơm và củ cải vào mùa lạnh sẽ rất ngon.
Hạn chế dùng các ký hiệu lạ, hiếm và không đồng nhất trong Wikipedia sửa
Ví dụ:
♦ Trứng gà (quả) luộc chín trước, sau đó lột vỏ để sẵn.
♦ Gừng cạo sạch vỏ, sau đó đập dập ra.
♦ Đường phèn.
Do Wikipedia có sự đóng góp nhiều thành viên, vì vậy khâu thống nhất cách sử dụng các ký hiệu là rất quan trọng, nên áp dụng ký hiệu sẵn có và phổ biến. Lý do đơn giản là bài sẽ được trình bày thống nhất, đẹp hơn và không phải ai cũng có trình độ Công nghệ Thông tin để kiếm các ký hiệu tương tự nếu muốn trình bày đồng nhất. Trường hợp viết lại, bỏ bớt khoảng trắng giữa các dòng thành:
* Trứng gà (quả) luộc chín trước, sau đó lột vỏ để sẵn. * Gừng cạo sạch vỏ, sau đó đập dập ra. * Đường phèn.
Hãy tiết kiệm mã sửa
Ví dụ:
a<br/> b
Trong Wikipedia thẻ <br /> được dùng để xuống dòng, tuy nhiên biên tập viên chỉ cần nhấn Enter thì đã thực hiện được việc xuống dòng mà không cần thêm thẻ. Điều này giúp Wikipedia tiết kiệm được mã nguồn và trình bày gọn nhẹ. Viết lại thành:
a b
Ví dụ:
:Ở Sài Gòn, món này thường tập trung ở những nơi người Hoa sinh sống như khu vực quận 5, quận 6, quận 8 và quận 11.
Dùng dấu hai chấm để thụt dòng, rất tiếc Wiki không dùng hai chấm thụt dòng cho một đoạn văn bình thường, sửa lại thành:
Ở Sài Gòn, món này thường tập trung ở những nơi người Hoa sinh sống như khu vực quận 5, quận 6, quận 8 và quận 11.
Hãy hạn chế dấu vân vân liệt kê sửa
Ví dụ:
Bún bò Nam Bộ khác với những loại bún khác không sử dụng nước dùng mà lại kết hợp đơn giản giữa nước mắm và hành phi, rau sống, v.v...
Viết lại thành:
Bún bò Nam Bộ không giống với những loại bún khác ở chỗ không sử dụng nước dùng mà là sự kết hợp đơn giản giữa nước mắm và hành phi, rau sống và nhiều thứ khác.
Lỗi tổng hợp sửa
Ví dụ một đoạn văn viết không đúng quy cách sai nhiều vị trí chấm câu, câu thiếu chủ ngữ, trống không, ý không liền mạch:
Lá cẩm rửa sạch, bỏ cọng. Bắt lên bếp nấu cho ra nước có màu tím đặc trưng. Ngâm Gạo nếp với nước lá cẩm trong 1 đêm. Qua ngày đổ ráo nước và cho vào hấp. Thấy nếp dẻo và mềm là Xôi chín. Ăn cùng với đậu phộng, Vừng giả nhuyễn, đường, muối.
Viết lại thành:
Lá cẩm rửa sạch, bỏ cọng sau đó bắt lên bếp nấu cho ra nước có màu tím đặc trưng. Tiếp theo ngâm gạo nếp với nước lá cẩm trong 1 đêm. Qua ngày đổ ráo nước và cho vào hấp cho đến khi thấy nếp dẻo và mềm là xôi chín. Xôi được dùng với đậu phộng, vừng giả nhuyễn, đường và muối.
Bài mẫu sửa
Một số bài mẫu ở Wikipedia cho các bạn sinh viên viết được các thành viên Wikipedia chỉnh sửa lại: