Chữ Tạng là một hệ chữ abugida được dùng để viết các ngôn ngữ Tạng như tiếng Tạng, cũng như tiếng Dzongkha, tiếng Sikkim, tiếng Ladakh, và đôi khi tiếng Balti. Dạng chữ Tạng in được gọi là chữ uchen trong khi dạng chữ được sử dụng trong viết tay được gọi là chữ umê.

Chữ Tạng
Thể loại
Thời kỳ
khoảng 650–nay
Hướng viếtTrái sang phải Sửa đổi tại Wikidata
Các ngôn ngữTạng, Dzongkha, Ladakh, Sikkim, Balti, Tamang, Sherpa, Yolmo, Tshangla, Gurung
Hệ chữ viết liên quan
Nguồn gốc
Hậu duệ
Anh em
Chữ Sharada, Chữ Tất Đàm
ISO 15924
ISO 15924Tibt, 330 Sửa đổi tại Wikidata
Unicode
U+0F00–U+0FFF
[a] Việc hệ chữ viết Brahmi có nguồn gốc Semit hay không chưa được thống nhất.
Bài viết này chứa các biểu tượng ngữ âm IPA trong Unicode. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để có hướng dẫn thêm về các ký hiệu IPA, hãy xem Trợ giúp:IPA.

Chữ Tạng gắn liền với văn hóa người Tạng, và hiện diện tại Tây Tạng, Bhutan, Ấn Độ, Nepal, và Pakistan.[1] Chữ Tạng có nguồn gốc từ chữ Brahmi và là tiền thân của các chữ Limbu, chữ Lepcha[2]chữ Phagspa.[2]

Lịch sửSửa đổi

Người được cho là đã phát minh ra hệ chữ Tạng là Thonmi Sambhota, vào giữa thế kỷ thứ 7. Thonmi Sambhota, một quan chức của Songtsen Gampo (569-649), được giao đi Ấn Độ để học nghệ thuật chữ viết, và khi trở về đã giới thiệu hệ chữ này. Hình dáng của các ký tự chữ Tạng dựa trên một hệ chữ gốc Brahmic đương thời.[3]

Bảng Unicode chữ Tạng
Official Unicode Consortium code chart: Tibetan Version 13.0
  0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
U+0F0x
 NB 
U+0F1x
U+0F2x
U+0F3x ༿
U+0F4x
U+0F5x
U+0F6x
U+0F7x ཿ
U+0F8x
U+0F9x
U+0FAx
U+0FBx ྿
U+0FCx
U+0FDx
U+0FEx
U+0FFx
Ghi chú: U+0F77 và U+0F79 không còn sử dụng trong Unicode 5.2 và về sau

Chú thíchSửa đổi

  1. ^ Chamberlain 2008
  2. ^ a b Daniels, Peter T. and William Bright. The World’s Writing Systems. New York: Oxford University Press, 1996.
  3. ^ Which specific Indic script inspired the Tibetan alphabet remains controversial. Recent study suggests Tibetan script was based on an adaption from Khotan of the Indian Brahmi and Gupta scripts taught to Thonmi Sambhota in Kashmir (Berzin, Alexander. A Survey of Tibetan History - Reading Notes Taken by Alexander Berzin from Tsepon, W. D. Shakabpa, Tibet: A Political History. New Haven, Yale University Press, 1967: http://studybuddhism.com/web/en/archives/e-books/unpublished_manuscripts/survey_tibetan_history/chapter_1.html).