Danh sách 100 phim hay nhất của Viện phim Mỹ

bài viết danh sách Wikimedia
Danh sách của Viện phim Mỹ
 100 phim 1998
 100 ngôi sao điện ảnh 1999
 100 phim hài 2000
 100 phim giật gân 2001
 100 phim lãng mạn 2002
 100 anh hùng và kẻ phản diện 2003
 100 ca khúc 2004
 100 câu thoại 2005
 100 năm nhạc phim 2005
 100 phim truyền cảm hứng 2006
 100 năm phim ca nhạc 2006
 100 phim (cập nhật) 2007
 10 phim của 10 thể loại 2008
Giải thưởng khác
 Giải Thành tựu trọn đời từ 1973

Danh sách 100 phim hay nhất của Viện phim Mỹ (tiếng Anh: AFI’s 100 Years...100 Movies) là danh sách 100 bộ phim Mỹ được coi là hay nhất của nền điện ảnh nước này trong vòng 100 năm qua do Viện phim Mỹ (American Film Institute, viết tắt là AFI) đưa ra năm 1998 nhân kỉ niệm 100 năm ra đời của điện ảnh. Danh sách này được lập ra sau quá trình bầu chọn từ danh sách đề cử gồm 400 bộ phim do một ban giám khảo với hơn 1500 nghệ sĩ điện ảnh (bao gồm các đạo diễn, biên kịch, diễn viên, biên tập viên, nhà quay phim), các nhà phê bình phim, các nhà nghiên cứu lịch sử điện ảnh và cả các nhà lãnh đạo của nền công nghiệp điện ảnh Hoa Kỳ.

Ngày 18 tháng 1 năm 2007, nhân dịp kỉ niệm 10 năm ngày ra đời bản danh sách, một phiên bản mới cập nhật với sự phát triển của điện ảnh đã được đưa ra và dự kiến cứ 10 năm bản danh sách sẽ được bầu mới một lần.

Tiêu chuẩn đề cử và bầu chọn

sửa

Để giới hạn danh sách đề cử và thuận lợi cho việc bầu chọn, AFI đưa ra một số tiêu chí nhất định cho các bộ phim trong danh sách, đó là:

  • Phim điện ảnh dài (Feature-length): Phim phải dài ít nhất 40 phút.
  • Phim Mỹ: Phim phải sử dụng tiếng Anh và có phần lớn các yếu tố sáng tạo và sản xuất đến từ Hoa Kỳ.
  • Phim được giới phê bình đánh giá cao: Có các bài phê bình khen ngợi chính thức trên báo chí, truyền hình hoặc các phương tiện truyền thông khác.
  • Phim giành giải thưởng quan trọng: Được ghi nhận bằng các giải thưởng điện ảnh hoặc giải cao tại các liên hoan phim lớn.
  • Phim được công chúng đón nhận: Xét trên doanh thu từ tiền vé, từ việc phát trên truyền hình và doanh thu từ việc bán, cho thuê DVD hoặc VHS.
  • Phim có dấu ấn quan trọng trong lịch sử điện ảnh: Có những đột phá quan trọng góp phần phát triển nghệ thuật điện ảnh như cách mạng về dàn dựng, kỹ xảo, kỹ thuật quay và các lĩnh vực khác.
  • Phim có ảnh hưởng văn hóa lớn: Có ảnh hưởng văn hóa sâu sắc đến xã hội Mỹ.

Danh sách

sửa
TT Tác phẩm
(Danh sách 1998)
Năm Đạo diễn Tác phẩm
(Danh sách 2007)
Năm Đạo diễn
1. Công dân Kane
(Citizen Kane)
1941 Orson Welles Công dân Kane
(Citizen Kane)
1941 Orson Welles
2. Casablanca 1942 Michael Curtiz Bố già
(The Godfather)
1972 Francis Ford Coppola
3. Bố già
(The Godfather)
1972 Francis Ford Coppola Casablanca 1942 Michael Curtiz
4. Cuốn theo chiều gió
(Gone with the Wind)
1939 Victor Fleming Raging Bull 1980 Martin Scorsese
5. Lawrence of Arabia 1962 David Lean Singin' in the Rain 1952 Gene Kelly
Stanley Donen
6. The Wizard of Oz 1939 Victor Fleming Cuốn theo chiều gió
(Gone with the Wind)
1939 Victor Fleming
7. The Graduate 1967 Mike Nichols Lawrence xứ Ả Rập (Lawrence of Arabia) 1962 David Lean
8. On the Waterfront 1954 Elia Kazan Bản danh sách của Schindler
(Schindler's List)
1993 Steven Spielberg
9. Bản danh sách của Schindler
(Schindler's List)
1993 Steven Spielberg Vertigo 1958 Alfred Hitchcock
10. Singin' in the Rain 1952 Gene Kelly
Stanley Donen
The Wizard of Oz 1939 Victor Fleming
11. It's a Wonderful Life 1946 Frank Capra City Lights 1931 Charlie Chaplin
12. Sunset Boulevard 1950 Billy Wilder The Searchers 1956 John Ford
13. The Bridge on the River Kwai 1957 David Lean Chiến tranh giữa các vì sao
(Star Wars)
1977 George Lucas
14. Some Like It Hot 1959 Billy Wilder Psycho 1960 Alfred Hitchcock
15. Chiến tranh giữa các vì sao
(Star Wars)
1977 George Lucas 2001: A Space Odyssey 1968 Stanley Kubrick
16. All About Eve 1950 Joseph L. Mankiewicz Sunset Boulevard 1950 Billy Wilder
17. The African Queen 1951 John Huston The Graduate 1967 Mike Nichols
18. Psycho 1960 Alfred Hitchcock The General 1926 Buster Keaton
Clyde Bruckman
19. Chinatown 1974 Roman Polanski On the Waterfront 1954 Elia Kazan
20. Bay trên tổ chim cúc cu
One Flew Over the Cuckoo's Nest
1975 Miloš Forman It's a Wonderful Life 1946 Frank Capra
21. Chùm nho giận dữ
(The Grapes of Wrath)
1940 John Ford Chinatown 1974 Roman Polanski
22. 2001: A Space Odyssey 1968 Stanley Kubrick Some Like It Hot 1959 Billy Wilder
23. The Maltese Falcon 1941 John Huston Chùm nho giận dữ
(The Grapes of Wrath)
1940 John Ford
24. Raging Bull 1980 Martin Scorsese E.T. người ngoài hành tinh
(E.T. the Extra-Terrestrial)
1982 Steven Spielberg
25. E.T. người ngoài hành tinh
(E.T. the Extra-Terrestrial)
1982 Steven Spielberg Giết con chim nhại
(To Kill a Mockingbird)
1962 Robert Mulligan
26. Dr. Strangelove 1964 Stanley Kubrick Mr. Smith Goes to Washington 1939 Frank Capra
27. Bonnie and Clyde 1967 Arthur Penn High Noon 1952 Fred Zinnemann
28. Apocalypse Now 1979 Francis Ford Coppola All About Eve 1950 Joseph L. Mankiewicz
29. Mr. Smith Goes to Washington 1939 Frank Capra Double Indemnity 1944 Billy Wilder
30. The Treasure of the Sierra Madre 1948 John Huston Apocalypse Now 1979 Francis Ford Coppola
31. Annie Hall 1977 Woody Allen The Maltese Falcon 1941 John Huston
32. Bố già phần II
(The Godfather part II)
1974 Francis Ford Coppola Bố già phần II
(The Godfather part II)
1974 Francis Ford Coppola
33. High Noon 1952 Fred Zinnemann Bay trên tổ chim cúc cu
One Flew Over the Cuckoo's Nest
1975 Miloš Forman
34. Giết con chim nhại
(To Kill a Mockingbird)
1962 Robert Mulligan Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn
(Snow White and the Seven Dwarfs)
1937 Walt Disney
(Sản xuất)
35. It Happened One Night 1934 Frank Capra Annie Hall 1977 Woody Allen
36. Chàng cao bồi nửa đêm
(Midnight Cowboy)
1969 John Schlesinger The Bridge on the River Kwai 1957 David Lean
37. The Best Years of Our Lives 1946 William Wyler The Best Years of Our Lives 1946 William Wyler
38. Double Indemnity 1944 Billy Wilder The Treasure of the Sierra Madre 1948 John Huston
39. Bác sĩ Zhivago
(Doctor Zhivago)
1965 David Lean Dr. Strangelove 1964 Stanley Kubrick
40. North by Northwest 1959 Alfred Hitchcock Giai điệu hạnh phúc
(The Sound of Music)
1965 Robert Wise
41. Câu chuyện phía Tây
(West Side Story)
1961 Jerome Robbins
Robert Wise
King Kong 1933 Merian C. Cooper
Ernest B. Schoedsack
42. Rear Window 1954 Alfred Hitchcock Bonnie and Clyde 1967 Arthur Penn
43. King Kong 1933 Merian C. Cooper
Ernest B. Schoedsack
Chàng cao bồi nửa đêm
(Midnight Cowboy)
1969 John Schlesinger
44. The Birth of a Nation 1915 D. W. Griffith The Philadelphia Story 1940 George Cukor
45. Chuyến tàu mang tên dục vọng
(A Streetcar Named Desire)
1951 Elia Kazan Shane 1953 George Stevens
46. A Clockwork Orange 1971 Stanley Kubrick It Happened One Night 1934 Frank Capra
47. Taxi Driver 1976 Martin Scorsese Chuyến tàu mang tên dục vọng
(A Streetcar Named Desire)
1951 Elia Kazan
48. Hàm cá mập
(Jaws)
1975 Steven Spielberg Rear Window 1954 Alfred Hitchcock
49. Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn
(Snow White and the Seven Dwarfs)
1937 Walt Disney
(Sản xuất)
Intolerance 1916 D. W. Griffith
50. Butch Cassidy and the Sundance Kid 1969 George Roy Hill Chúa tể của những chiếc nhẫn: Hội bạn nhẫn
(The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring)
2001 Peter Jackson
51. The Philadelphia Story 1940 George Cukor Câu chuyện phía Tây
(West Side Story)
1961 Jerome Robbins
Robert Wise
52. From Here to Eternity 1953 Fred Zinnemann Taxi Driver 1976 Martin Scorsese
53. Amadeus 1984 Miloš Forman The Deer Hunter 1978 Michael Cimino
54. All Quiet on the Western Front 1930 Lewis Milestone MASH 1970 Robert Altman
55. Giai điệu hạnh phúc
(The Sound of Music)
1965 Robert Wise North by Northwest 1959 Alfred Hitchcock
56. MASH 1970 Robert Altman Hàm cá mập
(Jaws)
1975 Steven Spielberg
57. The Third Man 1949 Carol Reed Rocky 1976 John G. Avildsen
58. Fantasia 1940 Walt Disney
(Sản xuất)
The Gold Rush 1925 Charlie Chaplin
59. Rebel Without a Cause 1955 Nicholas Ray Nashville 1941 Robert Altman
60. Raiders of the Lost Ark 1981 Steven Spielberg Duck Soup 1933 Leo McCarey
61. Vertigo 1958 Alfred Hitchcock Sullivan's Travels 1941 Preston Sturges
62. Tootsie 1982 Sydney Pollack American Graffiti 1973 Georges Lucas
63. Stagecoach 1939 John Ford Cabaret 1972 Bob Fosse
64. Close Encounters of the Third Kind 1977 Steven Spielberg Network 1976 Sidney Lumet
65. Sự im lặng của bầy cừu
(The Silence of the Lambs)
1991 Jonathan Demme The African Queen 1951 John Huston
66. Network 1976 Sidney Lumet Raiders of the Lost Ark 1981 Steven Spielberg
67. The Manchurian Candidate 1962 John Frankenheimer Who's Afraid of Virginia Woolf? 1966 Mike Nichols
68. An American in Paris 1951 Vincente Minnelli Không tha thứ
(Unforgiven)
1992 Clint Eastwood
69. Shane 1953 George Stevens Tootsie 1982 Sydney Pollack
70. The French Connection 1971 William Friedkin A Clockwork Orange 1971 Stanley Kubrick
71. Forrest Gump 1994 Robert Zemeckis Giải cứu binh nhì Ryan
(Saving Private Ryan)
1998 Steven Spielberg
72. Ben-Hur 1959 William Wyler The Shawshank Redemption 1994 Frank Darabont
73. Đồi gió hú
(Wuthering Heights)
1939 William Wyler Butch Cassidy and the Sundance Kid 1969 George Roy Hill
74. The Gold Rush 1925 Charlie Chaplin Sự im lặng của bầy cừu
(The Silence of the Lambs)
1991 Jonathan Demme
75. Khiêu vũ với bầy sói
(Dances with Wolves)
1990 Kevin Costner In the Heat of the Night 1967 Norman Jewison
76. City Lights 1931 Charlie Chaplin Forrest Gump 1994 Robert Zemeckis
77. American Graffiti 1973 Georges Lucas All the President's Men 1976 Alan J. Pakula
78. Rocky 1976 John G. Avildsen Thời đại tân kỳ
(Modern Times)
1936 Charlie Chaplin
79. The Deer Hunter 1978 Michael Cimino The Wild Bunch 1969 Sam Peckinpah
80. The Wild Bunch 1969 Sam Peckinpah The Apartment 1960 Billy Wilder
81. Thời đại tân kỳ
(Modern Times)
1936 Charlie Chaplin Spartacus 1960 Stanley Kubrick
82. Giant 1956 George Stevens Sunrise: A Song of Two Humans 1927 F. W. Murnau
83. Trung đội
(Platoon)
1986 Oliver Stone Titanic 1997 James Cameron
84. Fargo 1996 Anh em nhà Coen Easy Rider 1969 Dennis Hopper
85. Duck Soup 1933 Leo McCarey A Night at the Opera 1935 Sam Wood
86. Mutiny on the Bounty 1935 Frank Lloyd Trung đội
(Platoon)
1986 Oliver Stone
87. Frankenstein 1931 James Whale 12 Angry Men 1957 Sidney Lumet
88. Easy Rider 1969 Dennis Hopper Bringing Up Baby 1938 Howard Hawks
89. Patton 1970 Franklin J. Schaffner Giác quan thứ sáu
(The Sixth Sense)
1999 M. Night Shyamalan
90. The Jazz Singer 1927 Alan Crosland Swing Time 1936 George Stevens
91. My Fair Lady 1964 George Cukor Sophie's Choice 1982 Alan J. Pakula
92. A Place in the Sun 1951 George Stevens Goodfellas 1990 Martin Scorsese
93. The Apartment 1960 Billy Wilder The French Connection 1971 William Friedkin
94. Goodfellas 1990 Martin Scorsese Pulp Fiction 1994 Quentin Tarantino
95. Pulp Fiction 1994 Quentin Tarantino The Last Picture Show 1971 Peter Bogdanovich
96. The Searchers 1956 John Ford Do the Right Thing 1989 Spike Lee
97. Bringing Up Baby 1938 Howard Hawks Blade Runner 1982 Ridley Scott
98. Không dung thứ
(Unforgiven)
1992 Clint Eastwood Yankee Doodle Dandy 1942 Michael Curtiz
99. Guess Who's Coming to Dinner 1967 Stanley Kramer Câu chuyện đồ chơi
(Toy Story)
1995 John Lasseter
100. Yankee Doodle Dandy 1942 Michael Curtiz Ben-Hur 1959 William Wyler
  • Chú thích:
  Phim tăng hạng so với danh sách 1997
  Phim giữ nguyên thứ hạng so với danh sách 1997
  Phim tụt hạng so với danh sách 1997
  Phim mới được đưa vào danh sách 2007
  Phim bị loại khỏi danh sách 2007

So sánh giữa hai lần xếp hạng

sửa
  • Đã có 23 bộ phim của danh sách năm 1998 được thay thế. Trong số các phim còn lại, có 36 bộ phim tăng hạng và 38 bộ phim tụt hạng, bộ phim tăng hạng nhiều nhất là The Searchers (thêm 84 bậc, từ thứ 96 lên thứ 12), còn bộ phim tụt hạng nhiều nhất là The African Queen (tụt 48 bậc từ thứ 17 xuống thứ 65).
  • Có ba bộ phim không thay đổi vị trí trong cả hai lần xếp hạng là Công dân Kane (thứ 1), Bố già phần II (thứ 32) và The Best Years of Our Lives (thứ 37).
  • Bộ phim cổ nhất bị loại khỏi danh sách 2007 là The Birth of a Nation (1915, thứ 44) của đạo diễn D.W. Griffith, điều trùng hợp là bộ phim cổ nhất được thêm vào danh sách 2007 cũng là một tác phẩm của Griffith, Intolerance (1916, thứ 49). Bộ phim gần đây nhất bị loại khỏi danh sách 2007 là Fargo (1996). Bộ phim mới nhất được thêm vào danh sách là Chúa tể của những chiếc nhẫn: Hội bạn nhẫn của đạo diễn Peter Jackson (thực hiện năm 2001).
  • Bộ phim xếp hạng cao nhất năm 1998 bị loại khỏi danh sách là Bác sĩ Zhivago (1965, thứ 39). Bộ phim mới vào bảng xếp hạng 2007 xếp cao nhất là The General (1927, thứ 18).
  • Trong danh sách năm 1998, có 75 từng được đề cử Giải Oscar Phim hay nhất (33 phim giành giải). Số lượng đề cử của danh sách năm 2007 giảm còn 73 phim (30 phim giành giải).

Chỉ trích

sửa

Cũng giống như các giải thưởng điện ảnh lớn khác như Giải Oscar, bảng xếp hạng của AFI cũng không công khai danh sách những người tham gia bầu chọn và kết quả chi tiết của việc bầu chọn.

Việc xác định tiêu chí "phim Mỹ" của AFI đôi khi gặp phải sự chỉ trích từ báo giới. Ví dụ, bộ phim Lawrence of Arabia được đạo diễn bởi một người Anh và công chiếu lần đầu ở Luân Đôn, Anh nhưng vẫn được coi là phim Mỹ vì nó được sản xuất bởi một công dân Hoa Kỳ. Trường hợp tương tự là bộ phim The Third Man vốn được coi là phim Mỹ chỉ vì có giám đốc sản xuất và hai diễn viên chính là người Mỹ. Cả hai bộ phim này thậm chí còn đều nằm trong Danh sách 100 phim hay nhất của Viện phim Anh.

Ngày 26 tháng 6 năm 1998, nhà phê bình phim Jonathan Rosenbaum đã đăng trên tờ Chicago Reader một bài báo có tựa đề "List-o-Mania: Or, How I Stopped Worrying and Learned to Love American Movies" (Cơn sốt lập danh sách: Hay, làm thế nào để tôi ngừng lo lắng và học cách yêu các bộ phim Mỹ - chơi chữ từ tên bộ phim nổi tiếng của Stanley Kubrick Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb vốn cũng nằm trong danh sách của AFI)[1]. Bài báo đã đưa ra một danh sách 100 phim mà Rosenbaum cho rằng AFI đã bỏ qua trong danh sách của họ, một điểm khác biệt nữa là danh sách trên báo Chicago Reader được xếp theo thứ tự bảng chữ cái vì theo Rosenbaum, việc so sánh các bộ phim hay này chẳng khác nào "xếp quả táo ở trên quả cam hoặc coi quả anh đào là hơn quả nho". Trong danh sách năm 2007, đã có 5 bộ phim trong danh sách của Rosenbaum được AFI chọn vào bảng xếp hạng mới.

Ngoài lề

sửa
  • Hiện tại, Steven Spielberg đang là đạo diễn có nhiều phim trong bảng xếp hạng AFI nhất với 5 phim: E.T. người ngoài hành tinh, Hàm cá mập, Raiders of the Lost Ark, Giải cứu binh nhì RyanBản danh sách của Schindler. Trong danh sách 1998 Spielberg cũng có 5 bộ phim trong đó Close Encounters of the Third Kind đã được thay bằng Giải cứu binh nhì Ryan trong danh sách 2007. Có 3 đạo diễn có 4 phim trong danh sách là Alfred Hitchcock, Stanley KubrickBilly Wilder. Còn các đạo diễn có 3 phim là Frank Capra, Charles Chaplin, Francis Ford Coppola, John HustonMartin Scorsese.
  • Hai nam diễn viên đóng vai chính ở nhiều phim có trong danh sách nhất là Robert De NiroJames Stewart đều với 5 phim. Faye Dunaway, Katharine HepburnDiane Keaton là các nữ diễn viên chính xuất hiện trong nhiều phim nhất với 3 phim mỗi người. Nếu tính vai phụ thì người có nhiều phim nhất là Robert Duvall với 6 phim Giết con chim nhại, MASH, Bố già, Bố già phần II, NetworkApocalypse Now.
  • Thập niên 1970 là thập niên có nhiều phim trong danh sách nhất với 20 phim. 3 năm có tới 4 phim lọt vào bảng xếp hạng là năm 1969 (Butch Cassidy and the Sundance Kid, Midnight Cowboy, Easy Rider, The Wild Bunch), 1976 (Network, Taxi Driver, Rocky, All the President's Men) và 1982 (E.T. người ngoài hành tinh, Tootsie, Blade Runner, Sophie's Choice).
  • Hai bộ phim hoạt hình duy nhất trong danh sách là Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn (1937) và Câu chuyện đồ chơi (1995) đều do hãng Walt Disney Pictures đầu tư.

Xem thêm

sửa

Tham khảo

sửa

Liên kết ngoài

sửa