Danh sách nguyên thủ quốc gia Tây Ban Nha

Danh sách nguyên thủ quốc gia của Tây Ban Nha đó là các vị vua và tổng thống cai trị Tây Ban Nha. Tiền thân là ngôi vua của các chủ thể trong lịch sử Tây Ban Nha:

Vua của Asturias
Vua của Navarra
Vua của León
Vua của Galicia
Vua của Castilla
Vua của Aragón

Dòng dõi này cuối cùng đã được thống nhất bằng hôn nhân giữa Ferrando II của Aragón và Isabel I của Castilla. Mặc dù 2 vương quốc của họ vẫn tách biệt nhưng có mối liên minh ràng buộc lẫn nhau như một lãnh thổ. Ferrando chinh phục một phần phía nam lãnh thổ Navarra và sáp nhập vào lãnh thổ Tây Ban Nha. Isabel trao lại vương quốc cho con gái mình Juana I của Castilla. Ferrando giữ vai trò nhiếp chính của Juana khi bà bị loạn trí; cho tới khi giới quý tộc Castilla thay Philip I chồng của Joanna, và Ferdinand lại tiếp tục nhiếp chính khi Philip chết. Năm 1516 sau cái chết của Ferdinand II, Juana được thừa hưởng vương quốc Aragón, nhưng bà bị giữ làm tù nhân do bệnh điên tại Tordesillas. Con trai của Juana, Hoàng đế La mã thần thánh tương lai Karl V không muốn đơn thuần là nhiếp chính đã tuyên bố là vua của Castilla và Aragón cùng với mẹ tại Brussels. Sau đó nghị viện của Castile và Aragon chấp thuận Charles V và mẹ của mình đồng cai trị. Sau khi Juana chết, Carlos V nằm quyền vua của Castilla và Aragón một mình, và ngôi vua đã thống nhất từ đó.

Trong đệ nhất cộng hòa Tây Ban Nha (1873-1874) nguyên thủ quốc gia được gọi là Tổng thống Hành pháp. Và tiếp tục trong đệ nhị cộng hòa Tây Ban Nha (1931-1939) với danh hiệu là Tổng thống Tây Ban Nha (Tổng thống Cộng hòa). Ngày nay Tây Ban Nha là chế độ quân chủ lập hiến do đó không có chức vụ Tổng thống, tuy nhiên Thủ tướng nắm giữ danh hiệu chính thức Chủ tịch Chính phủ.

Vương quốc Tây Ban Nha (1516–1873) sửa

Gia tộc Habsburg (1516–1700) sửa

Sau Charles I, 2 ngôi vua của Castile và Aragon thống nhất là một.

#	Tên	Tuổi	Trị vì	Danh hiệu	Ghi chú
1	Carlos I (Hoàng đế Karl V) Carlos I, el César Carlos	24/2/1500 - 21/9/1558 (58 tuổi)	14/3/1516 - 16/1/1556	Hoàng đế La Mã Thần thánh; Vua của Đức và Ý Vua của Tây Ban Nha, Sicilia và Sardinia Vua của Napoli và Jerusalem Thân vương xứ Austria Công tước xứ Bourgogne (Danh nghĩa), Lãnh chúa Hà Lan	con của Juana I của Castilla, cháu của Isabel I và Ferdrando II
2	Felipe II, Cẩn trọng Felipe II, el Prudente	21/5/1527 - 13/9/1598 (71 tuổi)	16/1/1556 - 13/9/1598	Vua của Tây Ban Nha, Sicily và Sardinia Vua của Napoli và Jerusalem Vua của Bồ Đào Nha Vua của Anh và Ireland (jure uxoris) Công tước Bourgogne (Danh nghĩa), Lãnh chúa Hà Lan Công tước Milan	con của Carlos I
3	Felipe III, Ngoan đạo Felipe III, el Piadoso	14/4/1578 - 31/3/1621 (42 tuổi)	13/9/1598 - 31/3/1621	Vua của Tây Ban Nha, Naples, Bồ Đào Nha, Sicily và Sardinia Công tước Milan	con của Felipe II
4	Felipe IV, Vĩ đại Felipe IV, el Grande, el Rey Planeta	8/4/1605 - 17/9/1665 (60 tuổi)	3/3/1621 - 17/9/1665	Vua của Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha (tới 1640), Naples, Sicily và Sardinia Công tước Milan Vua của Hà Lan và Bá tước sứ quân của Burgundy	con của Felipe III
5	Carlos II, Bị bỏ bùa mê Carlos II, el Hechizado	6/11/1661 - 1/11/1700 (38 tuổi)	17/9/1665 - 1/11/1700	Vua của Tây Ban Nha, Naples, Sicily và Sardinia Công tước Milan Vua của Hà Lan và Bá tước sứ quân của Burgundy	con của Felipe IV

Tranh chấp kế vị

#	Chân dung	Quốc huy	Tên	Tuổi	Trị vì	Danh hiệu	Ghi chú
6			Thái tử Karl của Áo, như Carlos III Archiduque Carlos, (Carlos III)	1/10/1685 - 20/10/1740 (aged 55)	12/9/1703 - 2/7/1715	Vua của Tây Ban Nha, Naples, Sicily và Sardinia Công tước của Milan Vua của Hà Lan	cháu của Felipe III

Năm 1700 Carlos II qua đời. Carlos chuyển quyền kế vị cho Felipe 16 tuổi, là cháu của vua Louis XIV của Pháp và María Teresa của Tây Ban Nha chị gái của Carlos II, sẽ là người kế vị toàn bộ Đế chế Tây Ban Nha. Trước đó Maria Theresia đã tuyên bố từ bỏ kế vị Tây Ban Nha do cuộc hôn nhân với Louis XIV, do đó ngôi vua sẽ được chuyển cho em trai của Philip Charles, Công tước của Berry hoặc Thái tử Áo Charles VI.

Thái tử Áo Charles VI là người có quyền kế vị hợp pháp ngôi vua Tây Ban Nha do thân phụ của ông là Leopold I, Hoàng đế La Mã Thần thánh là con của Maria Ana của Tây Ban Nha và là cháu ngoại của vua Philip III. Tuy nhiên Philip có quyền thừa kế tốt hơn bởi vì ông nội của Philip là vua Louis XIV của Pháp (là con trai của Công chúa Anne của Tây Ban Nha, cháu ngoại vua Philip III của Tây Ban Nha) và bà nội của Philip là Công chúa Maria Theresa của Tây Ban Nha (là con gái vua Philip IV của Tây Ban Nha). Tuy nhiên Maria Theresa của Tây Ban Nha đã từ bỏ quyền kế vị (cho bản thân và con cháu của mình) sau khi kết hôn với vua Louis XIV.

Do đó chiến tranh nổ ra Thái tử Áo Charles VI tuyên bố là vua Tây Ban Nha đối đầu với Philip V. Charles tuyên bố từ bỏ ngôi vua Tây Ban Nha sau hiệp ước Rastatt năm 1714 nhưng vẫn sử dụng tước hiệu vua Tây Ban Nha cho danh hiệu của mình. Philip lên ngôi vua Tây Ban Nha và tuyên bố từ bỏ quyền kế vị lên ngôi vua Pháp.

Nhà Borbón (1700–1808) sửa

#	Tên	Tuổi	Trị vì	Danh hiệu	Ghi chú
6	Felipe V, Anh dũng Felipe V, el Animoso	19/12/1683 - 9/7/1746 (62 tuổi)	16/11/1700 - 14/1/1724 (thoái vị và nhường ngôi cho con của mình)	Vua Tây Ban Nha	chắt của Felipe IV
7	Luis I, Yêu mến, Tự do Luis I, el Bien Amado, el Liberal	25/8/1707 - 31/8/1724 (17 tuổi)	14/1/1724 - 31/8/1724 (cai trị được 7 tháng thì chết)	Vua của Tây Ban Nha	con của Felipe V
8	Felipe V, Anh dũng Felipe V, el Animoso	19/12/1683 - 9/7/1746 (62 tuổi)	6/9/1724 - 9/7/1746 (tái nhiệm khi con ông chết)	Vua của Tây Ban Nha	cha của Luis I
9	Fernando VI, Thông thái Fernando VI, el Prudente, el Justo	23/9/1713 - 10/8/1759 (45 tuổi)	9/7/1746 - 10/8/1759	Vua của Tây Ban Nha	con của Felipe V
10	Carlos III, Khai sáng, Vua-thị trưởng Carlos III, el Político	20/1/1716 - 14/12/1788 (72 tuổi)	10/8/1759 - 14/12/1788	Vua của Tây Ban Nha	con của Felipe V
11	Carlos IV, Thợ săn Carlos IV, el Cazador	11/11/1748 - 20/1/1819 (70 tuổi)	14/12/1788 - 19/3/1808	Vua của Tây Ban Nha	con của Carlos III
12	Fernando VII, Mong ước, Vua Tàn ác Fernando VII, el Deseado, el Rey Felón	14/10/1784 - 29/9/1833 (48 tuổi)	19/3/1808 - 6/5/1808	Vua của Tây Ban Nha	con của Carlos IV

Nhà Bonaparte (1808-1813) sửa

Quốc vương đầu tiên là Joseph I, được em trai là Napoleon I đưa lên sau khi Charles IV và Fernando VII của Tây Ban Nha đã thoái vị. Các danh hiệu vua Joseph I sử dụng là Vua của Tây Ban Nha và Ấn Độ, bởi sự khoan dung của thiên chúa và Hiến pháp nhà nước. Joseph I cũng sử dụng các tước hiệu của các vua Tây Ban Nha trước. Một chính quyền đối lập với Pháp được thành lập tại Cádiz ngày 25/9/1808 trong đó tiếp tục ủng hộ Fernando VII của Tây Ban Nha đang bị bắt giam làm vua. Chính quyền được Anh và các quốc gia đang có chiến tranh với Pháp ủng hộ

#	Chân dung	Quốc huy	Tên	Tuổi	Trị vì	Danh hiệu	Ghi chú
13			Joseph I, Xâm nhập, Chai Joe José I, Pepe Botella	7/1/1768 - 28/7/1844 (76 tuổi)	6/6/1808 - 11/12/1813	Vua của Tây Ban Nha Vua của Napoli và Sicily và Ấn Độ Comte de Survilliers	không có mối quan hệ, được bổ nhiệm và là anh trai của Napoleon Bonaparte

Nhà Borbón (1813–1868) (phục hoàng đệ nhất) sửa

Con trai trưởng của Charles IV tiếp tục kế nhiệm ngôi vua, danh hiệu tiếp tục sử dụng là Vua của Castile, Leon, Aragon...bởi ơn huệ của thiên chúa.

#	Chân dung	Quốc huy	Tên	Tuổi	Trị vì	Danh hiệu	Ghi chú
14			Fernando VII, Mong ước, Vua Tàn ác Fernando VII, el Deseado, el Rey Felón	14/10/1784 - 29/9/1833 (48 tuổi)	11/12/1813 - 29/9/1833 (khôi phục quyền lực từ Napoleon)	Vua của Tây Ban Nha	con của Carlos IV
15			Isabel II, Với một số mệnh buồn Isabel II, la de los Tristes Destinos	10/10/1830 - 10/4/1904 (73 tuổi)	29/9/1833 - 30/9/1868	Nữ hoàng Tây Ban Nha	con gái của Fernando VII của Tây Ban Nha

Nhà Saboya (1870–1873) sửa

Sau cách mạng 1868 tại Tây Ban Nha, Isabel II bị hạ bệ. Một chính phủ lâm thời và nhiếp chính do Francisco Serrano y Domínguez đứng đầu được thành lập, đóng vai trò đứng đầu nhà nước. Từ ngày 8/10/1868 tới ngày 4/12/1870 đã yêu cầu một vị vua mới. Amadeo I được bầu làm vua với danh hiệu vua Tây Ban Nha bởi ơn huệ của Chúa và ý chí dân tộc.

#	Chân dung	Quốc huy	Tên	Tuổi	Trị vì	Danh hiệu	Ghi chú
15			Amadeo I, Vua lịch thiệp, "Vua Macaroni" Amadeo I, el Rey Caballero	30/5/1845 - 18/1/1890 (44 tuổi)	4/12/1870 - 11/2/1873	Vua Tây Ban Nha	hậu duệ của Philip II và của Charles III

Đệ nhất Cộng hòa (1873-1874) sửa

Đệ nhất Cộng hòa Tây Ban Nha bắt đầu được tính từ khi vua Amedeo I thoái vị ngày 10/2/1873. Ngày hôm sau 11/2 nước cộng hòa tuyên bố được thành lập với Quốc hội tự do, dân chủ và cộng hòa. Cộng hòa tồn tại 23 tháng.

Tổng thống quyền hành pháp sửa

#	Tên	Từ	Đến	Đảng chính trị
1	Estanislao Figueras	12/2/1873	11/6/1873	Cộng hòa liên bang
2	Francisco Pi y Margall	11/6/1873	18/7/1873	Cộng hòa liên bang
3	Nicolás Salmerón y Alonso	18/7/1873	7/9/1873	Cộng hòa hiện đại
4	Emilio Castelar y Ripoll	7/9/1873	3/1/1874	Cộng hòa nhất thể
5	Francisco Serrano y Domínguez Công tước của la Torre	3/1/1874	30/12/1874	Cộng hòa bảo thủ độc tài

Vương quốc Tây Ban Nha (1874-1931) sửa

Nhà Borbón (1874-1931) (phục hoàng lần hai) sửa

Con trai cả của Isabella II được khôi phục ngôi vua, quân chủ lập hiến Tây Ban Nha. Trong khoảng thời gian 7 tháng khi không chọn được người kế vị thay vua Alfonso XII thì Nữ hoàng Maria Christina đã nhiếp chính cho tới khi vua Alfonso XIII được ra đời và đủ 16 tuổi.

#	Chân dung	Quốc huy	Tên	Tuổi	Trị vì	Danh hiệu	Ghi chú
16			Alfonso XII, Người hòa giải Alfonso XII, el Pacificador	28/11/1857 - 25/11/1885 (27 tuổi)	30/12/1874 - 25/11/1885	Vua lập hiến Tây Ban Nha	con của Isabel II
17			Alfonso XIII, Người châu Phi Alfonso XIII, el Africano	17/5/1886 - 28/2/1941 (54 tuổi)	17/5/1886 - 14/4/1931	Vua lập hiến Tây Ban Nha	con của Alfonso XII

Đệ nhị Cộng hòa (1931-1939) sửa

Đệ nhị Cộng hòa bắt đầu từ khi vua Alfonso XIII rời khỏi đất nước sau một thời kỳ khủng hoảng xã hội khi Chính phủ độc tài của tướng Primo de Rivera sụp đổ 1 năm trước đó. Ngày 1/4/1939 người cuối cùng của Cộng hòa đầu hàng phe Quốc gia do Francisco Franco lãnh đạo kết thúc nội chiến Tây Ban Nha.

Tổng thống Cộng hòa sửa

#	Tên	Từ	Đến	Đảng chính trị
1	Niceto Alcalá-Zamora	11/12/1931	7/4/1936	Cộng hòa bảo thủ
	Diego Martínez Barrio Tạm quyền	7/4/1936	10/5/1936	Đảng Liên minh Cộng hòa Liên minh Mặt trận Bình dân
2	Manuel Azaña	11/5/1936	3/3/1939	Cộng hòa cánh tả Liên minh Mặt trận Bình dân

Chính phủ Cộng hòa Tây Ban Nha lưu vong (1939-1977) sửa

Tổng thống lưu vong

Álvaro de Albornoz y Liminiana (11/5/1940 – 17/8/1945) (quyền)
Diego Martínez Barrio (17/8/1945 – 1/1/1962)
Luis Jiménez de Asúa (11/2/1962 – 16/11/1970)
José Maldonado Gonzalez (11/1970 – 1/7/1977)

Tây Ban Nha Francoist (1936-1975) sửa

Ngày 1/10/1936 tướng Francisco Franco tuyên bố là nguyên thủ nhà nước các khu vực do phe Quốc gia kiểm soát sau khi nội chiến Tây Ban Nha bùng nổ. Sau khi nội chiến kết thúc tướng Franco kiểm soát toàn bộ Tây Ban Nha. Năm 1947 Franco tuyên bố khôi phục quân chủ lập hiến, nhưng không cho phép đòi hỏi không chính đáng, Juan de Borbón, Bá tước của Barcelona được chỉ định lên ngôi. Năm 1969 Franco tuyên bố Juan Carlos con trai của Bá tước Barcelona sẽ là người kế vị. Sau khi Franco chết, Juan Carlos kế nhiệm và là vua Tây Ban Nha.

#	Tên	Nguyên thủ từ	Nguyên thủ tới	Đảng chính trị
*Nguyên thủ nhà nước(Caudillo)*
1	Francisco Franco	1/10/1936	20/11/1975	Quân đội Falange
Tổng thống nhiếp chính
2	Alejandro Rodríguez de Valcárcel	20/11/1975	22/11/1975	Quân đội Falange

Vương quốc Tây Ban Nha (1975-nay) sửa

Nhà Borbón (1975-nay) (phục hoàng lần ba) sửa

Yêu cầu truyền ngôi của Alfonso XIII cho con trai thứ 3 (do 2 người con đầu không kế tục) Infante Juan, Bá tước của Barcelona, và sau đó được truyền tiếp tới con trai của mình Juan Carlos với danh hiệu vua Tây Ban Nha.

Juan Carlos thoái vị và nhường ngôi cho con trai của mình Felipe VI ngày 19/6/2014 với người kế vị là con gái Infanta Leonor.

#	Chân dung	Quốc huy	Tên	Tuổi	Trị vì	Danh hiệu	Ghi chú
18			Juan Carlos I	5 tháng 1, 1938 (86 tuổi)	22/11/1975 - 19/6/2014	Vua Tây Ban Nha	cháu nội của Alfonso XIII, thông qua người con thứ 3 Infante Juan, Bá tước của Barcelona
19			Felipe VI	30 tháng 1, 1968 (56 tuổi)	19/6/2014 - nay	Vua Tây Ban Nha	con của Juan Carlos I