Wikipedia

Bồi âm

(Đổi hướng từ Họa âm)

Bồi âm (còn gọi là bội âm, hài âm hoặc họa âm) là những âm có tần số cao hơn tần số cơ bản của một âm. Sóng âm chính và các bồi âm đều gọi chung là các sóng thành phần. Những sóng hài là những sóng thành phần có tần số dao động là bội số nguyên của tần số sóng âm chính (bao gồm cả sóng âm chính).

Dao động trên 1 sợi dây chuẩn, chia sợi dây thành những búi sóng có chiều dài tương ứng với f, 2f, 3f, 4f...(trong đó f là tần số của sóng âm cơ bản).
Âm chính (110 Hz) và 15 bồi âm đầu (16 sóng hài thành phần) (nghe)

Những nghiên cứu trên các âm thanh phát ra từ nhạc cụ hoặc giọng hát cho thấy những âm này không phải là các đơn âm (pure tone) mà chúng là tổ hợp gồm âm chính và nhiều bồi âm kết hợp vào nhau. Do đó, tùy thuộc vào nguồn phát ra âm thanh mà các sóng thành phần của bồi âm rất cụ thể, chúng hòa vào nhau tạo ra những âm sắc đặc trưng cho từng loại nhạc cụ cũng như tiếng nói/hát của con người và tiếng kêu của động vật.

Thuật ngữ trong âm nhạc sửa

Trong âm nhạc, tần số dao động của bồi âm có thể là bội số nguyên của tần số âm chuẩn hoặc là bội số không phải là số nguyên của tần số âm chuẩn. Sở dĩ có độ lệch như thế là do cấu tạo của từng loại nhạc cụ mà thành.

Bảng các bồi âm tương ứng với các nốt nhạc
Mô hình đơn giản - So sánh với âm chính
Âm chính – Bồi âm: Âm chính 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Sóng thành phần: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Bội số của tần số chính: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
f Hz: 66 132 198 264 330 396 462 528 594 660 726 792 858 924 990 1056
Nốt:                                
Ký hiệu bằng nốt nhạc

Dưới đây là hình biểu diễn các bồi âm bằng nốt nhạc, tuy nhiên không phải tất cả các bồi âm đều tương ứng đúng với tần số dao động âm chuẩn của nốt nhạc (được ký hiệu bằng chữ x).

 

Tham khảo sửa

  • John R. Pierce: Klang. Musik mit den Ohren der Physik; Heidelberg, Berlin, Oxford: Spektrum, 1999; ISBN 3-8274-0544-0

Liên kết ngoài sửa

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Bồi_âm&oldid=69898187”