Huyết áp thấp

Trong sinh lý học và y học, huyết áp thấp (tiếng Anh: hypotension/Low Blood Pressure) là tình trạng huyết áp trong máu bị thấp, đặc biệt ở động mạch thuộc hệ tuần hoàn.

Huyết áp thấp
Chuyên khoa	Chăm sóc đặc biệt
ICD-10	I95
ICD-9-CM	458 hoặc thường được sử dụng hơn 796.3
DiseasesDB	6539
MedlinePlus	007278
Patient UK	Huyết áp thấp
MeSH	D007022

Huyết áp là lực đẩy máu lại thành của động mạch khi tim bơm máu.Chỉ số huyết áp xuất hiện dưới dạng hai con số. Số trên cùng là thước đo huyết áp tâm thu (áp suất trong động mạch khi tim đập và bơm máu vào động mạch). Số dưới đo huyết áp tâm trương (áp suất trong động mạch khi tim nghỉ giữa các nhịp đập). Mức huyết áp tối ưu là dưới 120/80. (Bạn cũng có thể thấy nó được viết là 120/80 mmHg).

Huyết áp thấp thường được coi là chỉ số huyết áp tâm thu nhỏ hơn 90 mmHg hay tâm trương ít hơn 60 mm Hg.

Các loại huyết áp thấp

Các loại huyết áp thấp bao gồm:

• Hạ huyết áp thế đứng: Là tình trạng huyết áp giảm đột ngột khi đứng từ tư thế ngồi hoặc sau khi nằm xuống. Nguyên nhân thường do cơ thể bị mất nước, nghỉ ngơi trên giường trong thời gian dài, tác dụng phụ của một số loại thuốc điều trị huyết áp cao. Loại huyết áp thấp này thường gặp ở người lớn tuổi.
• Hạ huyết áp sau bữa ăn: Sự giảm huyết áp này xảy ra từ 1 - 2 giờ sau khi ăn. Thường gặp ở người lớn tuổi, đặc biệt là những người bị huyết áp cao hoặc các bệnh về thần kinh tự trị như bệnh Parkinson. Nó có xu hướng xảy ra sau bữa ăn lớn chứa nhiều carbohydrate.
• Hạ huyết áp qua trung gian thần kinh: Đây là hiện tượng tụt huyết áp xảy ra sau khi đứng lâu trong thời gian dài. Nó có thể là kết quả của sự giao tiếp sai lệch giữa tim và não. Loại huyết áp này chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em và những người trẻ tuổi.
• Teo nhiều hệ thống với hạ huyết áp thế đứng: Chứng rối loạn hiếm gặp này ảnh hưởng đến hệ thần kinh kiểm soát các chức năng không tự nguyện như huyết áp, nhịp tim, nhịp thở và tiêu hóa. Nó liên quan đến việc bị huyết áp rất cao khi nằm.

Dấu hiệu và triệu chứng

Triệu chứng của bệnh huyết áp thấp bao gồm cảm giác lâng lâng hay chóng mặt, choáng váng, mệt mỏi, buồn nôn, da lạnh, lú lẫn, da nhợt nhạt, ngất xỉu, tầm nhìn mờ.

Nếu huyết áp xuống thấp nghiêm trọng, cơ thể không nhận đủ oxy để thực hiện các chức năng bình thường có thể dần đến suy giảm chức năng của tim, não và gây ra các vấn đề về hô hấp. Khi đó, việc ngất xỉu hay co giật động kinh (hay còn gọi là sốc) sẽ xảy ra. Các triệu chứng sốc bao gồm:

• Nhầm lẫn, đặc biệt ở người lớn tuổi
• Da lạnh, xanh xao
• Thở nhanh và nông
• Mạch yếu và nhanh

Nguyên nhân

Nguyên nhân gây huyết áp thấp bao gồm:

• Thay đổi tư thế đột ngột: Đứng lên quá nhanh khiến cơ thể không thể bù đắp bằng lượng máu chảy lên não nhiều hơn.
• Bệnh hệ thần kinh trung ương: Bệnh Parkinson có thể ảnh hưởng đến các hệ thần kinh kiểm soát huyết áp.
• Mất máu: mất máu do chấn thương nặng cũng dẫn đến huyết áp thấp.
• Mang thai: Phụ nữ mang thai ở tam cá nguyệt thứ nhất và thứ hai dễ gặp tình trạng hạ huyết áp thế đứng. Ngoài ra, chảy máu hoặc các biến chứng khác của thai kỳ cũng có thể gây ra huyết áp thấp.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc điều trị huyết áp cao, suy tim, rối loạn cương dương, các vấn đề về thần kinh được kê theo toa của bác sĩ có thể gây hạ huyết áp. Khi đó cần thông báo ngay với bác sĩ để điều chỉnh liều lượng phù hợp hoặc thay đổi thuốc nếu cần.
• Rượu, thuốc và các chất kích thích.
• Cơ thể mất nước.
• Thời tiết khắc nghiệt: Quá nóng hoặc quá lạnh cũng có thể dẫn đến đến hạ huyết áp và khiến cho tình trạng này trở nên tồi tệ hơn.
• Rối loạn nội tiết: tiểu đường, suy tuyến thượng thận, bệnh tuyến giáp.
• Suy giảm tuần hoàn do đau tim hoặc mắc bệnh tim.

Chữa trị

Kế hoạch điều trị huyết áp thấp phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh của mỗi người. Ở một số trường hợp, huyết áp thấp không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Trong trường hợp cần điều trị, bác sĩ có thể đề nghị thay đổi lối sống, điều trị y tế hoặc kết hợp cả hai.

Thay đổi lối sống

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra các triệu chứng, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số thay đổi đơn giản sau:

• Bổ sung chế độ ăn nhiều muối
• Uống nhiều chất lỏng không chứa cồn. Đặc biệt uống nhiều nước khi trời nóng hoặc bị bệnh cảm cúm.
• Tập thể dục thường xuyên để thúc đẩy lưu lượng máu.
• Từ từ thay đổi tư thế từ ngồi hoặc nằm sang tư thế đứng.
• Tránh đứng yên trong thời gian dài.
• Tránh nâng vật nặng.
• Tránh tiếp xúc quá lâu với nước nóng, chặng hạn như tắm nước nóng quá lâu.
• Cắt giảm lượng Carbohydrate ở các bữa ăn, nghỉ ngơi sau khi ăn, tránh dùng thuốc hạ huyết áp trước bữa ăn.

Điều trị y tế

Một số dạng điều trị y tế cho bệnh huyết áp thấp bao gồm:

• Sử dụng thuốc: Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc điều trị với những trường hợp huyết áp thấp nghiêm trọng hoặc bệnh không có cải thiện khi thay đổi lối sống.
• Điều trị cấp cứu sốc: Khi có biểu hiện sốc do huyết áp thấp phải được điều trị ngay lập tức.

Những thông tin y khoa của Wikipedia tiếng Việt chỉ mang tính chất tham khảo và không thể thay thế ý kiến chuyên môn.
Trước khi sử dụng những thông tin này, độc giả cần liên hệ và nhận sự tư vấn của các bác sĩ chuyên môn.

Liên kết ngoài

• Understanding Low Blood Pressure – the Basics WebMD
• Hypotension PubMed Health