Kỹ nghệ Moustier

Moustier
	Phạm vi sinh sống cùng các di chỉ chính của người Neanderthal. Kỹ nghệ Mousteri cũng đã được phát hiện bên ngoài phạm vi trên
Phạm vi địa lý	Châu Phi và đại lục Á-Âu
Thời kỳ	Trung kỳ đá cũ
Thời gian	k. 160.000–40.000 BP
Di chỉ mẫu	Le Moustier
Các di chỉ lớn	Creswell Crags, Lynford Quarry, Arcy-sur-Cure, Hang Vindija, Dãy núi Atapuerca, Zafarraya, Hang Gorham, Devil's Tower, Haua Fteah, Jebel Irhoud
Văn hóa trước	Văn hóa Acheul, văn hóa Micoque, văn hóa Clacton
Văn hóa tiếp	Văn hóa Châtelperron, văn hóa Emiran, văn hóa Baradostian, văn hóa Aterian, văn hóa Mal'ta–Buret'?

Kỹ nghệ Moustier hay văn hóa Moustier (phiên âm tiếng Việt: kỹ nghệ Muxchiê hay văn hóa Muxchiê) là một kỹ nghệ khảo cổ chế tác công cụ bằng đá có liên hệ với người Neanderthal ở châu Âu và với người hiện đại về mặt giải phẫu sơ kỳ ở Bắc Phi và Tây Á. Nền kỹ nghệ Mousteri là đặc trưng của giai đoạn trung kỳ đá cũ muộn tại phần phía tây đại lục Á-Âu, kéo dài từ 160.000 đến 40.000 BP song nếu kỹ nghệ tiền thân Levallois hoặc Levallois-Mousteri được bao gồm thì khoảng thời gian xuất hiện sớm tận 300.000 hoặc 200.000 BP.^[2] Kỹ nghệ Mousteri sau bị thay thế bởi văn hóa Aurignac (khoảng 43.000–28.000 BP) của Homo sapiens.

Hình ảnh sửa

Công cụ nạo bằng đá theo kỹ nghệ Mousteri có niên đại 250.000-50.000 BP, được dùng để làm sạch hoặc thuộc da.
Phục dựng phần đầu của người Neanderthal tại di chỉ Le Moustier, được trưng bày tại Bảo tàng Neues, Berlin^[3]
Mũi nhọn Levallois
Công cụ bằng đá văn hóa Mousteri thời kỳ Đá cũ muộn. Khía hình V để đẽo gỗ và công cụ răng cưa để rạch gỗ và xương. Di chỉ Rosh En Mor và En Aqev tại Israel, niên đại 250.000-22.000 BP
Văn hóa Mousteri & Aurignac, dao trổ bằng đá dùng để tạc đá và gỗ, di chỉ Qafzeh, Hayonim, hang el-Wad, tại Israel, niên đại 250.000-22.000 BP
Mũi giáo văn hóa Mousteri, niên đại 250.000-50.000 BP. Bảo tàng Israel

Tham khảo sửa

^ Callaway, Ewen (20 tháng 8 năm 2014). “Neanderthals: Bone technique redrafts prehistory”. Nature. 512 (7514): 242. Bibcode:2014Natur.512..242C. doi:10.1038/512242a. ISSN 0028-0836. PMID 25143094. From the Black Sea to the Atlantic coast of France, these [Mousterian] artefacts and Neanderthal remains disappear from European sites at roughly the same time, 39,000–41,000 years ago, Higham's team conclude. The data challenge arguments that Neanderthals endured in refuges in the southern Iberian Peninsula until as recently as 28,000 years ago
^ Richter, Daniel; Grün, Rainer; Joannes-Boyau, Renaud; Steele, Teresa E.; Amani, Fethi; Rué, Mathieu; Fernandes, Paul; Raynal, Jean-Paul; Geraads, Denis (7 tháng 6 năm 2017). “The age of the hominin fossils from Jebel Irhoud, Morocco, and the origins of the Middle Stone Age”. Nature. 546 (7657): 293–296. Bibcode:2017Natur.546..293R. doi:10.1038/nature22335. ISSN 0028-0836. PMID 28593967. S2CID 205255853.
^ Bekker, Henk (23 tháng 10 năm 2017). “Neues Museum in Berlin 1175”.

[Nature-1] Callaway, Ewen (20 tháng 8 năm 2014). “Neanderthals: Bone technique redrafts prehistory”. Nature. 512 (7514): 242. Bibcode:2014Natur.512..242C. doi:10.1038/512242a. ISSN 0028-0836. PMID 25143094. From the Black Sea to the Atlantic coast of France, these [Mousterian] artefacts and Neanderthal remains disappear from European sites at roughly the same time, 39,000–41,000 years ago, Higham's team conclude. The data challenge arguments that Neanderthals endured in refuges in the southern Iberian Peninsula until as recently as 28,000 years ago

[:0-2] Richter, Daniel; Grün, Rainer; Joannes-Boyau, Renaud; Steele, Teresa E.; Amani, Fethi; Rué, Mathieu; Fernandes, Paul; Raynal, Jean-Paul; Geraads, Denis (7 tháng 6 năm 2017). “The age of the hominin fossils from Jebel Irhoud, Morocco, and the origins of the Middle Stone Age”. Nature. 546 (7657): 293–296. Bibcode:2017Natur.546..293R. doi:10.1038/nature22335. ISSN 0028-0836. PMID 28593967. S2CID 205255853.

[3] Bekker, Henk (23 tháng 10 năm 2017). “Neues Museum in Berlin 1175”.

[2]

[1]

[3]