Lê Khả Phiêu

Lê Khả Phiêu (27 tháng 12 năm 1931 – 7 tháng 8 năm 2020) là một cố chính trị gia người Việt Nam. Ông từng giữ chức vụ Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam từ tháng 12 năm 1997 đến tháng 4 năm 2001. Ông cũng từng là Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Bí thư Quân ủy Trung ương, Trưởng Ban Bảo vệ Chính trị Nội bộ Trung ương. Ông cũng đồng thời là một tướng lĩnh, từng giữ chức vụ Phó Chủ nhiệm, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Thượng tướng Quân đội nhân dân Việt Nam.

Thượng tướng Lê Khả Phiêu
Chức vụ
Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Bí thư Quân ủy Trung ương
Nhiệm kỳ	26 tháng 12 năm 1997 – 22 tháng 4 năm 2001 3 năm, 117 ngày
Tiền nhiệm	Đỗ Mười
Kế nhiệm	Nông Đức Mạnh
Thường trực Bộ Chính trị khoá VIII	Phạm Thế Duyệt (1997–1999) Nguyễn Phú Trọng (1999–2001)
Trưởng Ban Bảo vệ Chính trị Nội bộ Trung ương
Nhiệm kỳ	1 tháng 7 năm 1996 – 26 tháng 12 năm 1997 1 năm, 178 ngày
Tổng Bí thư	Đỗ Mười
Tiền nhiệm	Đào Duy Tùng
Kế nhiệm	Phạm Thế Duyệt
Ủy viên Bộ Chính trị khóa VII, VIII
Nhiệm kỳ	6 tháng 11 năm 1993 – 22 tháng 4 năm 2001 7 năm, 167 ngày
Đại biểu Quốc hội
Nhiệm kỳ	19 tháng 9 năm 1992 – 18 tháng 7 năm 2002
Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam
Nhiệm kỳ	Tháng 9 năm 1991 – Tháng 12 năm 1997
Tiền nhiệm	Nguyễn Quyết
Kế nhiệm	Phạm Thanh Ngân
Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam
Nhiệm kỳ	Tháng 8 năm 1988 – Tháng 9 năm 1991
Chủ nhiệm	Nguyễn Quyết
Thông tin chung
Quốc tịch	Việt Nam
Sinh	(1931-12-27)27 tháng 12, 1931 Đông Khê, Đông Sơn, Thanh Hóa, Liên bang Đông Dương
Mất	7 tháng 8, 2020(2020-08-07) (88 tuổi) nhà số 7/36/C1 Lý Nam Đế, phường Cửa Đông, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, Việt Nam
Dân tộc	Kinh
Tôn giáo	không
Đảng chính trị	Đảng Cộng sản Việt Nam
Vợ	Nguyễn Thị Bích (cưới 1959)
Cha	Lê Khả Phan
Con cái	Lê Minh Diễn (trai cả) Lê Quốc Khánh (trai út)
Binh nghiệp
Thuộc	Quân đội nhân dân Việt Nam
Năm tại ngũ	1950–1997
Cấp bậc	Thượng tướng
Chỉ huy	Sư đoàn 304
Tham chiến	Chiến tranh Việt Nam Chiến dịch biên giới Tây Nam

Xuất thân và binh nghiệp

Lê Khả Phiêu sinh ngày 27 tháng 12 năm 1931 ở làng Thạch Khê Thượng, xã Đông Khê, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam. Năm 1945, ông tham gia phong trào Việt Minh tại địa phương và gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương ngày 19 tháng 6 năm 1949. Ngày 1 tháng 5 năm 1950, Lê Khả Phiêu được tổ chức Việt Minh điều động gia nhập quân đội. Ông bắt đầu trưởng thành từ một binh nhì thăng tiến dần đến chức vụ Chính trị viên Đại đội thuộc Trung đoàn 66 Đại đoàn 304. Từ tháng 9 năm 1954 đến năm 1958, ông lần lượt giữ các chức vụ Phó chính trị viên, Chính trị viên tiểu đoàn rồi Chủ nhiệm chính trị Trung đoàn 66.

Từ tháng 6 năm 1961 đến năm 1966, ông lần lượt giữ chức vụ Phó trưởng ban, Trưởng ban Cán bộ tổ chức Sư đoàn 304, sau đó là Phó chính ủy, rồi Chính ủy kiêm Trung đoàn trưởng Trung đoàn 9, Sư đoàn 304.

Năm 1967, Lê Khả Phiêu được điều động cùng Trung đoàn 9 vào chiến trường Trị Thiên, làm Chính ủy Trung đoàn. Năm 1968, ông làm Trưởng phòng Tổ chức Quân khu Trị Thiên. Đến năm 1970, là Phó chủ nhiệm Chính trị Quân khu Trị Thiên.

Tháng 5 năm 1974, khi Quân đoàn 2 được thành lập, ông được cử giữ chức Chủ nhiệm Cục chính trị Quân đoàn, hàm Thượng tá.

Năm 1978, Lê Khả Phiêu là Phó chính ủy kiêm Chủ nhiệm Chính trị, rồi Phó tư lệnh về chính trị Quân khu 9, hàm Đại tá. Đồng thời ông cũng kiêm nhiệm một chức vụ dân sự là Phó Bí thư Khu ủy Khu IX.

Tháng 4 năm 1984, Lê Khả Phiêu được thăng hàm Thiếu tướng, giữ chức vụ Chủ nhiệm chính trị, rồi Phó tư lệnh về chính trị kiêm Chủ nhiệm chính trị, Phó Bí thư Ban Cán sự Bộ Tư lệnh Quân tình nguyện Việt Nam tại Campuchia (mật danh Mặt trận 719).

Tháng 8 năm 1988, sau khi Việt Nam rút quân khỏi Campuchia, ông được thăng hàm Trung tướng và được điều về làm Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam.

Tháng 9 năm 1991, Lê Khả Phiêu là Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam.

Năm 1992, ông được phong quân hàm Thượng tướng Quân đội nhân dân Việt Nam.

Sự nghiệp chính trị

Tổng bí thư Lê Khả Phiêu tiếp Tổng thống Vladimir Putin tại Hà Nội, năm 2001

Tháng 6 năm 1991 tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng, Lê Khả Phiêu được bầu là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Về phía quân đội, ông giữ chức Ủy viên Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương.

Tháng 6 năm 1992 tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 13 của Đảng, Lê Khả Phiêu được bầu vào Ban Bí thư Trung ương Đảng.

Tháng 1 năm 1994, tại Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ Đảng Cộng sản Việt Nam, ông được Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá VII bầu vào Bộ Chính trị.

Tháng 4 năm 1996 Lê Khả Phiêu được phân công làm Thường trực Ban Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam thay Nguyễn Hà Phan bị kỷ luật.

Tại Đại hội Đại biểu toàn quốc khoá VIII Đảng Cộng sản Việt Nam (tháng 6 năm 1996), ông được bầu làm Uỷ viên Ban Thường vụ Bộ Chính trị, Thường trực Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Trưởng Ban Bảo vệ Chính trị Nội bộ Trung ương.

Tổng Bí thư (1997-2001)

Ngày 26 tháng 12 năm 1997 tại Hội nghị Trung ương lần thứ 4 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá VIII), Lê Khả Phiêu được bầu giữ chức vụ Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, không lâu sau khi Đỗ Mười quyết định hưu trí. Cùng ngày, ông cũng là Bí thư Quân ủy Trung ương (Việt Nam). Trong nhiệm kỳ Tổng bí thư ông thực hiện chiến dịch chống tham nhũng và xây dựng chỉnh đốn lại Đảng. Ông là Tổng bí thư đầu tiên đón tiếp một Tổng thống Hoa Kỳ (Tổng thống Bill Clinton). Sau thời ông, chế độ Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương Đảng bị bãi bỏ. Khi đang trong giai đoạn đỉnh cao sự nghiệp chính trị, ông bất ngờ xin từ chức trước Đại hội IX của Đảng vào ngày 22 tháng 4 năm 2001.

Nghỉ hưu và qua đời

Nghỉ hưu

Ông Lê Khả Phiêu gặp Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương Nguyễn Mạnh Hiển ở tỉnh Hải Dương, năm 2014

Tháng 10 năm 2006, ông chính thức nghỉ hưu theo chế độ. Sau khi nghỉ hưu ông ít can thiệp vào chính trị mà thường đi đến các địa phương tham gia các hoạt động xã hội. Vào năm 2004, ông đến thăm bệnh viện bệnh viện Đa khoa Hợp Lực. Năm 2007, ông được Tổng bí thư Nông Đức Mạnh trao tặng Huân chương Sao Vàng. Năm 2014, ông nhận được huy hiệu 65 năm tuổi Đảng và 70 năm tuổi Đảng vào năm 2019.

Qua đời

Tang lễ Lê Khả Phiêu được tổ chức tại Nhà tang lễ Quốc gia ở Hà Nội

Sau một thời gian lâm bệnh, ông qua đời vào lúc 02:52, ngày 7 tháng 8 năm 2020 tại nhà riêng số 7/36/C1 Lý Nam Đế, phường Cửa Đông, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Theo Văn phòng Ban chấp hành Trung ương Đảng được biết, tang lễ dành cho nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu sẽ được tổ chức theo nghi thức Quốc tang trong hai ngày, 14 và 15 tháng 8 năm 2020. Lễ viếng của ông được tổ chức tại Nhà tang lễ quốc gia, số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội bắt đầu từ 08:00, ngày 14 tháng 8 năm 2020 đến 12:00, ngày 15 tháng 8 năm 2020. Lễ truy điệu được tổ chức vào 12:30, ngày 15 tháng 8 năm 2020 tại Nhà tang lễ quốc gia, số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội. Cùng thời gian này tại Hội trường Thống nhất tại Thành phố Hồ Chí Minh và Hội trường 25B, đường Quang Trung, Thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa cũng tổ chức lễ viếng, lễ truy điệu nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu.

Theo di nguyện của Lê Khả Phiêu, sau khi mất, ông muốn được rải tro cốt xuống ba dòng sông đã gắn liền kỉ niệm với cuộc đời ông nhưng do dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp nên gia đình cũng không muốn kéo dài thời gian tang lễ. Theo một người thân trong gia đình Lê Khả Phiêu chia sẻ, ba con sông đó là sông Mã, sông Hồng và sông Cửu Long. Vào 14:00 cùng ngày, linh cữu của ông được đưa về Nghĩa trang Mai Dịch để an táng với khu vực là tại vị trí thứ tư (cạnh mộ Hoàng Quốc Việt và Lê Văn Lương), bên phải (từ cổng nghĩa trang hướng vào sân chính).

Gia đình

Bà Nguyễn Thị Bích, cựu Phu nhân Tổng bí thư tại tang lễ của chồng

Vợ của Lê Khả Phiêu tên là Nguyễn Thị Bích. Ông và người vợ có hai người con. Con trai ông tên là Lê Minh Diễn là người đã thay mặt người nhà đọc lời cảm tạ trong lễ truy điệu của cha vào ngày 15 tháng 8 năm 2020.

Di sản và đánh giá

Chính sách chống tham nhũng và chỉnh đốn xây dựng lại Đảng của ông đã đặt nền móng cho công cuộc chống tham nhũng của Việt Nam mà hiện nay Tổng bí thư đương nhiệm Nguyễn Phú Trọng đang tiếp tục, ông Cù Huy Hà Vũ nhận xét. Ông được đánh giá là người sát với thực tế khi còn là Tổng bí thư và là người rất tận tình và chu đáo, ông Phan Diễn (nguyên Bí thư Thường trực Ban Bí thư) khi nói về Lê Khả Phiêu. Ông được ca ngợi là một người Cộng sản chân chính, cống hiến hết mình cho nước nhà và cho quân đội.

Tặng thưởng

• Huân chương Sao vàng (2007).
• Huân chương Quân công hạng Nhất.
• Huân chương Quân công hạng Nhì.
• Huân chương Quân công hạng Ba.
• Huân chương Kháng chiến hạng Nhất.
• Huân chương Chiến thắng hạng Ba.
• Huân chương Chiến công hạng Nhất.
• Huân chương Chiến công hạng Nhì.
• Huân chương Chiến công hạng Ba.

• Huân chương Chiến công giải phóng hạng Nhất.
• Huân chương Chiến công giải phóng hạng Nhì.
• Huân chương Chiến công giải phóng hạng Ba.

• Huân chương Chiến sĩ giải phóng hạng Nhất.

• Huân chương Chiến sĩ giải phóng hạng Nhì.
• Huân chương Chiến sĩ giải phóng hạng Ba.
• Huy chương Quân kỳ quyết thắng.
• Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất, Nhì, Ba.
• Huân chương José Martí của Cộng hòa Cuba.
• Huân chương Tự do hạng Nhất của CHDCND Lào.
• Huân chương Chiến công Cách mạng của CHDCND Lào.
• Huân chương Bảo vệ Tổ quốc Hạng Nhất của Vương quốc Campuchia.
• Kỉ niệm chương vì sự nghiệp Quốc tế.
• Huy hiệu 65 năm tuổi Đảng (trao ngày 30 tháng 9 năm 2014).
• Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng Cộng sản Việt Nam (trao ngày 25 tháng 8 năm 2019).

Lịch sử thụ phong quân hàm

Năm thụ phong	1962	1966	1970	1974	1978	1984	1988	1992
Quân hàm
Cấp bậc	Đại úy	Thiếu tá	Trung tá	Thượng tá	Đại tá	Thiếu tướng	Trung tướng	Thượng tướng

Liên kết ngoài

• Tóm tắt tiểu sử Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu ĐCSVN 10/8/2020
• Lê Khả Phiêu tại Từ điển bách khoa Việt Nam