Wikipedia

Louisiana (Tân Pháp)

(Đổi hướng từ Louisiana thuộc Pháp)

Louisiana (tiếng Pháp: La Louisiane) hoặc Louisiana thuộc Pháp[1] (tiếng Pháp: La Louisiane française) là một khu hành chính của Tân Pháp. Dưới sự kiểm soát của Pháp 1682 đến 1762 và 1801 (trên danh nghĩa) đến năm 1803, khu vực này được đặt tên để vinh danh vua Louis XIV, bởi nhà thám hiểm người Pháp René-Robert Cavelier, Sieur de la Salle. Ban đầu nó bao phủ một vùng lãnh thổ rộng lớn bao gồm hầu hết lưu vực thoát nước của sông Mississippi và trải dài từ Ngũ Đại Hồ đến vịnh Mexico và từ dãy Appalachia đến Rocky.

Thuộc địa Pháp Louisiana
La Louisiane
Địa khu của Tân Pháp
←
 
←
1682–1763
1801–1803 		→
 
→
 
→
Cờ Huy hiệu
Quốc kỳ Tân Pháp (đến 1760) Huy hiệu
Vị trí của Tân Pháp
Vị trí của Tân Pháp
Tân Pháp trước Hiệp ước Utrecht
Vị trí của Tân Pháp
Vị trí của Tân Pháp
Thủ đô Mobile (1702–1720)
Biloxi (1720–1722)
La Nouvelle-Orléans (sau 1722)
Lịch sử
 -  Thành lập 1682
 -  Chia nửa tây sang Tây Ban Nha 1762
 -  Chia nửa đông sang Anh 1763
 -  Tây Ban Nha lùi bước 21 tháng 3 năm 1801
 -  Vùng đất mua Louisiana 30 tháng 4 năm 1803
 -  Chuyển nhượng cho Hoa Kỳ 20 tháng 12 1803
Phân cấp hành chính chính trị Thượng Louisiana;
Hạ Louisiana
Hiện nay là một phần của  Canada
 Hoa Kỳ

Louisiana bao gồm hai vùng, hiện được gọi là Thượng Louisiana (la Haute-Louisiane), bắt đầu ở phía bắc sông Arkansas và Hạ Louisiana (la Basse-Louisiane). Tiểu bang Louisiana của Hoa Kỳ được đặt tên theo khu vực lịch sử, mặc dù đây chỉ là một phần nhỏ của những vùng đất rộng lớn mà Pháp tuyên bố chủ quyền.[1]

Lịch sử sửa

Năm 1762, Pháp cảm kích đồng minh Tây Ban Nha vì đã hỗ trợ trong Chiến tranh Bảy Năm và bí mật đồng ý gửi toàn bộ Louisiana thuộc Pháp cho Tây Ban Nha. Năm 1763, Chiến tranh Bảy năm kết thúc, Anh đánh bại Pháp, các đồng minh và các quốc gia tham gia đã ký Hiệp định Paris. Phần phía đông của sông Mississippi ở Louisiana thuộc Pháp được nhượng lại cho Vương quốc Anh, Tây Ban Nha thực sự chỉ có một phần phía tây sông Mississippi. Tên trong hiệp ước hòa bình là để bù đắp cho sự mất mát của Tây Ban Nha để thú nhận Florida với Anh.

Sau khi Hoa Kỳ giành được độc lập, Vương quốc Anh đã công nhận trong Hiệp định Paris năm 1783 rằng Hoa Kỳ chiếm đất ở phía đông sông Mississippi, bao gồm cả phần này của Louisiana thuộc Pháp.

Vào năm 1800, chế độ Napoleón của Pháp và trao đổi chủ quyền của Ý đối với phần phía tây của sông Mississippi ở Louisiana với sự cai trị của nước Ý thuộc vùng Toscana. Năm 1803, Napoleon quyết định bán phần này của Louisiana thuộc Pháp cho Hoa Kỳ.

Xem thêm sửa

Chú thích sửa

  1. ^ a b La Louisiane française 1682-1803, 2002. Although named, "La Louisiane", cái tên đó đã trở thành thuật ngữ tiếng Pháp cho tiểu bang Louisiana của Hoa Kỳ, vì vậy, đến năm 1879, khu vực thuộc địa được gọi là La Louisiane française.

Tham khảo sửa

  • Arnaud Balvay, L'Epée et la Plume. Amérindiens et Soldats des Troupes de la Marine en Louisiane et au Pays d'en Haut, Québec, Presses de l'Université Laval, 2006. ISBN 978-2-7637-8390-1
  • Arnaud Balvay, La Révolte des Natchez, Paris, Editions du Félin, 2008. ISBN 978-2-86645-684-9
  • Michaël Garnier, Bonaparte et la Louisiane, Kronos/SPM, Paris, 1992, 247 p. ISBN 2-901952-04-6.
  • Marcel Giraud, Histoire de la Louisiane française (1698–1723), Presses Universitaires de France, Paris, 1953–1974, 4 tomes.
  • Réginald Hamel, La Louisiane créole politique, littéraire et sociale (1762–1900), Leméac, coll. « Francophonie vivante », Ottawa, 1984, 2 tomes ISBN 2-7609-3914-6.
  • Gilles Havard, Cécile Vidal, Histoire de l'Amérique française, Flammarion, coll. « Champs », Paris, 2nd ed. (1st ed. 2003), 2006, 863 p. ISBN 2-08-080121-X.
  • Philippe Jacquin, Les Indiens blancs: Français et Indiens en Amérique du Nord (XVIe – XVIIIe siècles), Payot, coll. « Bibliothèque historique », Paris, 1987, 310 p. ISBN 2-228-14230-1.
  • Gilles-Antoine Langlois, Des villes pour la Louisiane française: Théorie et pratique de l'urbanistique coloniale au XVIIIe siècle, L'Harmattan, coll. « Villes et entreprises », Paris, 2003, 448 p. ISBN 2-7475-4726-4.
  • Thierry Lefrançois (dir.), La Traite de la Fourrure: Les Français et la découverte de l'Amérique du Nord, Musée du Nouveau Monde, La Rochelle et L'Albaron, Thonon-les-Bains, 1992, 172 p. ISBN 2-908528-36-3; Catalogue de l'exposition, La Rochelle, Musée du Nouveau-Monde, 1992
  • Bernard Lugan, Histoire de la Louisiane française (1682–1804), Perrin, Paris, 1994, 273 p. ISBN 2-7028-2462-5, ISBN 2-262-00094-8.
  • Jean Meyer, Jean Tarrade, Annie Rey-Goldzeiguer, Histoire de la France coloniale, t. 1, A. Colin, coll. « Histoires Colin », Paris, 1991, 846 p. ISBN 2-200-37218-3.

Liên kết ngoài sửa

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Louisiana_(Tân_Pháp)&oldid=69606638”