Nguyễn Xuân Phúc từ chức Chủ tịch nước

Việc Nguyễn Xuân Phúc từ chức Chủ tịch nước Việt Nam trước thềm Tết nguyễn đán năm 2023 được báo chí công bố vào ngày 17 tháng 1 năm 2023. Trước đó vài ngày ông Phúc vẫn đi chúc tết các nguyên lãnh đạo và thăm hội phật giáo Việt Nam, trong khoảng thời gian này đã xuất hiện tin đồn về việc Nguyễn Xuân Phúc từ chức Chủ tịch nước. Sau khi Uỷ ban Trung ương Đảng chấp nhận đơn thôi chức, ngày 18 tháng 1 năm 2023 Quốc hội Việt Nam đã họp bất thường để miễn nhiệm chức Chủ tịch nước, Phó chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân đã giữ quyền Chủ tịch nước theo Hiến pháp. Ngày 4 tháng 2 năm 2023, ông Nguyễn Xuân Phúc bàn giao công tác cho bà Võ Thị Ánh Xuân.

Nguyễn Xuân Phúc
từ chức Chủ tịch nước

Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại lễ bàn giao ở Phủ Chủ tịch, ngày 4 tháng 2 năm 2023
Thời điểm	17 tháng 1 năm 2023 (từ chức) 18 tháng 1 năm 2023 (miễn nhiệm) 4 tháng 2 năm 2023 (bàn giao công tác)
Nguyên nhân	Chịu trách nhiệm chính trị
Hệ quả	Nguyễn Xuân Phúc thôi làm Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân làm quyền Chủ tịch nước

Theo các thông tin được công bố, ông Phúc từ chức để chịu trách nhiệm chính trị do một số thành viên thuộc chính phủ ông Phúc bị kỷ luật và bị bắt trong đó có hai bê bối lớn là vụ việc trục lợi từ các chuyến bay đưa công dân về nước trong đại dịch Covid-19 và nâng khống giá kit test của Việt Á. Các tờ báo đối lập Chính phủ Việt Nam còn đưa ra giả thiết ông và gia đình liên quan đến bê bối nâng giá xét nghiệm của Việt Á, tuy nhiên ông đã bác bỏ thông tin này.

Bối cảnh

Bài chi tiết: Chiến dịch đốt lò

Xem thêm: Vụ chuyến bay "giải cứu" công dân trở về nước do đại dịch COVID-19 và Vụ án sai phạm tại Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á

Nguyễn Thanh Long và Chu Ngọc Anh, hai thành viên thuộc Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc bị bắt vì liên quan đến bê bối của công ty Việt Á

Nguyễn Xuân Phúc từ chức trong bối cảnh Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đẩy mạnh chiến dịch chỉnh đốn Đảng và chống tham nhũng. Ông buộc thôi làm Chủ tịch nước vì các quan chức từng thuộc Chính phủ ông Phúc khi ông còn làm Thủ tướng bị bắt hoặc bị kỷ luật. Theo thông cáo, ông chịu trách nhiệm chính trị của người đứng đầu khi để nhiều cán bộ, trong đó có 2 Phó Thủ tướng, 3 Bộ trưởng có vi phạm, khuyết điểm, gây hậu quả rất nghiêm trọng; 2 Phó Thủ tướng đã xin thôi giữ các chức vụ, 2 Bộ trưởng và nhiều cán bộ bị xử lý hình sự.

Diễn biến

Xin từ chức

Ngày 17 tháng 1 năm 2023, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã họp để xem xét việc Nguyễn Xuân Phúc muốn thôi làm Chủ tịch nước, Trung ương Đảng sau đó dã đồng ý nguyện vọng thôi giữ các chức vụ, nghỉ công tác và nghỉ hưu của ông Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng, an ninh nhiệm kỳ 2021 - 2026.

Miễn nhiệm

Ngày 18 tháng 1 năm 2023, Quốc hội Việt Nam đã họp bất thường để tiến hành miễn nhiệm chức Chủ tịch nước và chức Đại biểu Quốc hội của Nguyễn Xuân Phúc. Quốc hội đã bỏ phiếu kín để thông qua nghị quyết về việc miễn nhiệm chức vụ chủ tịch nước nhiệm kỳ 2021 - 2026 và cho thôi làm nhiệm vụ đại biểu Quốc hội khóa XV đối với ông Nguyễn Xuân Phúc. Với 465/482 đại biểu bỏ phiếu tán thành ông Phúc chính thức thôi làm Chủ tịch nước. Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân trở thành quyền Chủ tịch nước theo Hiến pháp.

Bàn giao công tác

Nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại lễ bàn giao công tác, 4 tháng 2 năm 2023

Ngày 4 tháng 2 năm 2023, tại Phủ Chủ tịch ông Phúc chính thức bàn giao công tác cho quyền Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân. Tại buổi bàn giao công tác ông Phúc nói rõ nguyên nhân thôi làm Chủ tịch nước:

"Tuy nhiên trên cương vị Thủ tướng Chính phủ nhiệm kỳ 2016 - 2021, tôi chịu trách nhiệm chính trị của người đứng đầu khi có một số cán bộ vi phạm, khuyết điểm, gây hậu quả nghiêm trọng.

Nhận thức rõ trách nhiệm trước Đảng, nhân dân, tôi đã có đơn xin thôi giữ các chức vụ, nghỉ công tác, nghỉ hưu.

Trong các cuộc họp của Bộ Chính trị, bất thường của Trung ương và phiên họp bất thường của Quốc hội, tôi đã nêu vấn đề này một cách dứt khoát, rõ ràng.

Căn cứ quy định của Đảng, Nhà nước, xem xét nguyện vọng của tôi, Đảng, Nhà nước đã đồng ý để tôi thôi giữ chức vụ, thôi làm nhiệm vụ đại biểu Quốc hội khóa XV".

Ông bày tỏ sự trân trọng cảm ơn Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và các lãnh đạo Đảng, Nhà nước, cơ quan trung ương, địa phương đã hết sức ủng hộ, giúp đỡ để ông hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Tại buổi lễ ông cũng khẳng định bản thân và gia đình không liên quan đến bê bối Việt Á. Tuy nhiên, phát ngôn này đã bị gỡ bỏ khỏi các trang báo.

Phản ứng

Võ Thị Ánh Xuân bày tỏ cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ, chỉ đạo của ông Phúc với cá nhân bà cùng cơ quan: "Vừa qua nhận thức rõ trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước, nhân dân, ông đã gương mẫu chịu trách nhiệm chính trị của người đứng đầu Chính phủ nhiệm kỳ 2016 - 2021. Vì một số cán bộ lãnh đạo dưới quyền vi phạm trong công tác phòng chống dịch COVID-19 nên làm đơn xin thôi giữ các chức vụ phân công, nghỉ công tác, nghỉ hưu. Được Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương, Quốc hội đồng ý cho thôi giữ các chức vụ".

Giáo sư về an ninh chiến lược tại National War College, Washington, ông Zachary Abuza, viết: "Ông Phúc được coi là một trong hai ứng cử viên hàng đầu được chọn để kế nhiệm ông Nguyễn Phú Trọng làm tổng bí thư Đảng Cộng sản. Nhưng Trọng đã nghi ngờ ông ta do lập trường thân phương Tây và chủ nghĩa thực dụng trong chính sách của ông, cũng như các lợi nhuận từ đại công ty của gia đình ông."

Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp nhà nghiên cứu cao cấp về chính trị thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) ở Singapore phát biểu với đài CNA rằng: "Tôi nghĩ lý do chính là vợ ông ta và một số thành viên trong gia đình ông bị cáo buộc dính líu đến một số vụ bê bối tham nhũng. Trong các tuyên bố chính thức, Đảng không đề cập đến những vấn đề tham nhũng vì tôi nghĩ Đảng muốn giữ thể diện cho ông ấy và để bảo vệ danh tiếng lẫn hình ảnh của Đảng."

Xem thêm

• Bầu cử chủ tịch nước Việt Nam năm 2023.
• Võ Văn Thưởng từ chức Chủ tịch nước