Nhà thờ Hạnh Thông Tây

Nhà thờ Hạnh Thông Tây
Nhà thờ Hạnh Thông Tây
	Giáo xứ Hạnh Thông Tây
	Mặt tiền nhà thờ
	Nhà thờ Hạnh Thông Tây
	10°50′13″B 106°39′32″Đ / 10,837016°B 106,658962°Đ
Địa điểm	53/7 đường Quang Trung, phường 11, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh
Quốc gia	Việt Nam
Hệ phái	Công giáo Roma
Trang chính	gxhanhthongtay.net
Lịch sử
Ngày thành lập	1861
Người sáng lập	Giám mục Puginier
Tôn kính	Thánh Giuse
Người có liên quan	Ông Denis Lê Phát An
Kiến trúc
Tình trạng	Đang hoạt động
Kiến trúc sư	Nhà thầu Baader và nhà thầu Lamorte
Dạng kiến trúc	Kiến trúc Phục Hưng
Phong cách	Kiến trúc Byzantine
Hoàn thành	Từ năm 1921 đến năm 1924
Thông số
Chiều dài	40 mét (130 ft)
Rộng	14 mét (46 ft)
Cao	16 mét (52 ft), vòm cao 20 mét (66 ft), tháp chuông cao 30 mét (98 ft) sau này còn khoảng 20 mét (66 ft)
Quản lý
Giáo xứ	Hạnh Thông Tây
Giáo hạt	Gò Vấp
Tổng giáo phận	Thành phố Hồ Chí Minh
Giáo tỉnh	Sài Gòn

Nhà thờ Hạnh Thông Tây là một nhà thờ Công giáo ở Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Nhà thờ tọa lạc tại số 53/7 đường Quang Trung, phường 11, quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam.^[1]

Lịch sử sửa

Họ đạo Hạnh Thông Tây được giám mục Puginier thành lập năm 1861. Thời đầu, có gia đình ông Đốc phủ Ca^[2] và một vài người giàu có trong làng Hạnh Thông Tây xin gia nhập đạo. Dần dần, khoảng 400 người ngoại giáo có của cải và nhà cửa trong làng đến xin học đạo. Vì nơi đây là khu vực ngoại thành, dân cư chủ yếu là người nghèo nên họ đạo chưa có nơi tụ họp, giảng dạy. Sau này, một số người khá giả trong làng đã hiến tặng ngôi đình của họ mà dựng lên ngôi nhà nguyện đầu tiên của họ đạo Hạnh Thông Tây.^[3]

Trong khoảng một thời gian dài cuối thế kỷ 19, nhà thờ không có linh mục ở cùng giáo dân nên số lượng giáo dân bị giảm dần.^[4]

Khi cha Phêrô Nguyễn Phước Chính được bổ nhiệm làm Cha sở đầu tiên vào năm 1898, họ đạo Hạnh Thông Tây chỉ có một miếng đất, chung quanh là nơi cho các bổn đạo ở. Cha Phêrô Chính đã xin phép các quan chức địa phương cho xây cất nhà thờ mới trên mảnh đất này đồng thời xây cất nhà xứ và trường học xung quanh.^[5] Năm 1921, thời linh mục Matthêu Hồ Tấn Đức làm Cha sở, nhà thờ Hạnh Thông Tây mới được xây dựng trên ba thửa đất rộng 2,1 mẫu của ông Giuse Hồ Văn Chua hiến cho nhà thờ trước đó. Toàn bộ chi phí xây cất đều được vợ chồng ông Denis Lê Phát An^[6] tự nguyện đóng góp.^[7]^[8]

Ban đầu tháp chuông có hình tháp nhọn, nhưng vì đây là vùng có nhiều máy bay quân sự bay qua nên cơ sở Hàng không Đông Dương đã xin cho hạ thấp tháp chuông nhà thờ Hạnh Thông Tây theo văn thư đề ngày 29/10/1953. Từ đó, tháp chuông có hình vuông như hiện nay.^[9]

Năm 2010, giáo xứ khánh thành Nhà sinh hoạt Phụng vụ - Giáo lý (còn gọi là Nhà thờ phụ) ngay bên cạnh nhà thờ chính để phục vụ cho việc giảng dạy giáo lý cho trẻ em và các mục đích công vụ khác.^[10]

Ngày 24 tháng 9 năm 2020, Đức cha Giuse Nguyễn Năng - Tổng Giám mục Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh cùng với toàn thể giáo dân trong giáo xứ đã làm lễ Khánh thành Nhà sinh hoạt giáo lý và mục vụ giáo xứ Hạnh Thông Tây.^[11]

Kiến trúc sửa

Nhà thờ được ông Lê Phát An giao cho nhà thầu Baader thiết kế và thi công. Tuy nhiên sau một thời gian thi công, ông Denis Lê Phát An hủy hợp đồng cũ với nhà thầu Baader và hợp tác với nhà thầu Lamorte để tiếp tục công trình cho đến khi hoàn thành.^[12]

Thay vì kiểu kiến trúc Romanesque và kiến trúc Gothic khá phổ biến như nhiều nhà thờ khác, nhà thờ Hạnh Thông Tây được xây dựng theo phong cách kiến trúc Byzantine ở châu Âu. Nguyên mẫu của nhà thờ chính là Vương cung thánh đường Thánh Vitale ở thành phố Ravenna, Italia.^[13]

Nhà thờ có chiều dài 40 mét, chiều rộng 14 mét, trần cao 16 mét, chiều cao vòm 20 mét. Ban đầu tháp chuông có hình tháp nhọn cao 30 mét nhưng từ năm 1952 giảm xuống còn 19,5 mét vì lý do an ninh hàng không.^[7]

Do thánh bổn mạng của nhà thờ vốn là thánh Giuse, còn ông Lê Phát An có thánh quan thầy là thánh Denis, nên giáo xứ đã quyết định xây thêm tượng thánh Denis ở ngay trước nhà thờ, phía trên cửa vào để tỏ lòng biết ơn đối với ông.^[14]

Trần nhà thờ có hình vòm cung, phết nhũ vàng. Trên cùng là tranh khảm theo phong cách Byzantine mô tả cảnh Chúa Giêsu đang hấp hối trên Thập Giá. Trần nhà thờ còn có tranh ghép đá mosaic có hình của các vị thánh khác như: thánh Antôn thành Padova, các thánh nữ là thánh Anna, thánh Maria Mađalêna, thánh Veronica, thánh Lucia, thánh Cecilia, thánh Agnes^[15], thánh Claira^[16], thánh Gioanna xứ Arc,...

Mộ ông Denis Lê Phát An trong nhà thờ

Mộ bà Anna Trần Thị Thơ, vợ ông Denis Lê Phát An

Ngoài ra, nhà thờ còn có hai mộ tượng của vợ chồng ông Lê Phát An nằm đối diện nhau ở hai bên cánh nhà thờ. Đặc biệt hai pho tượng mang đậm tính "Nam Bộ". Trước mộ ông Denis Lê Phát An có tượng người vợ mặc áo dài cầm bó hoa quỳ gối ôm choàng lấy bia mộ. Ngược lại, trước mộ của bà Anna Trần Thị Thơ thì có tượng người chồng đang quỳ cầu nguyện và thương tiếc. Cả hai bức tượng đều được điêu khắc vô cùng sống động và chi tiết. Hai bức tượng này được khắc trên đá cẩm thạch trắng còn phần bia mộ bằng đá hoa cương. Trên bia mộ cũng có ghi tên kiến trúc sư người Pháp Paul Ducuing^[17] và nhà điêu khắc người Pháp A. Contenay thực hiện.^[18]