Phan Rang - Tháp Chàm

Phan Rang - Tháp Chàm
	Thành phố trực thuộc tỉnh
	Tháp Poklong Garai
Hành chính
Vùng	Duyên hải Nam Trung Bộ
Tỉnh	Ninh Thuận
Trụ sở UBND	Số 62, Đường 16 tháng 4, phường Mỹ Hải
Phân chia hành chính	15 phường, 1 xã
Thành lập	2007
Loại đô thị	Loại II
Năm công nhận	2015
Chính quyền
Chủ tịch UBND	Trần Minh Nam
Chủ tịch HĐND	Nguyễn Thoại
Bí thư Thành ủy	Trần Minh Nam
Địa lý
	Tọa độ: 11°33′55″B 108°59′50″Đ / 11,56528°B 108,99722°ĐTọa độ: 11°33′55″B 108°59′50″Đ / 11,56528°B 108,99722°Đ
Diện tích	79,19 km²
Vị trí thành phố Phan Rang - Tháp Chàm
	Phan Rang - Tháp Chàm
Dân số (2019)
Tổng cộng	167.394 người
Mật độ	2.114 người/km²
Dân tộc	Kinh, Chăm
Khác
Mã hành chính	582
Biển số xe	85-B1
Website	Thành phố Phan Rang - Tháp Chàm
	x; t; s;

Phan Rang - Tháp Chàm (thường được gọi tắt là Phan Rang) là thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Ninh Thuận, Việt Nam.

Tên Phan Rang được phiên âm Việt hóa của Panduranga hoặc Parang. Tên Tháp Chàm được đặt theo cụm tháp Poklong Garai phía bắc thành phố.

Địa lýEdit

Vị trí địa lýEdit

Thành phố Phan Rang - Tháp Chàm nằm ở trung tâm tỉnh Ninh Thuận, cách Thành phố Hồ Chí Minh 330 km về phía đông đông bắc, cách thành phố Nha Trang 95 km về phía nam.

Phía Đông giáp Biển Đông
Phía Tây giáp huyện Ninh Sơn
Phía Nam giáp huyện Ninh Phước
Phía Bắc giáp huyện Bác Ái và huyện Ninh Hải

Đặc điểm Khí hậu và đất đaiEdit

Ruộng muối ở Phan Rang

Phan Rang có nhiều rặng núi bao quanh phía Bắc, phía Nam, phía Tây khiến cho gió mùa Đông-Bắc và gió mùa Tây-Nam là những gió đem mưa tới bị ngăn cản lại trước khi thổi đến Phan Rang. Các rặng núi trọc quanh Phan Rang đều phản chiếu lại nhiệt vào giữa lòng đồng bằng nên khí hậu nóng.

Độ ẩm trung bình hàng năm chừng 80%, các tháng khô khan nhất là từ tháng 1 đến tháng 3 dương lịch. Vào các tháng này, gió thổi rất mạnh. Vì đặc điểm này mà dân địa phương thường ví von "Gió như Phang, Nắng như Rang". Do đặc điểm này nên Phan Rang thích hợp trồng Nho, hành tỏi và có nhiều tiềm năng về điện gió.

Khí hậu Phan Rang rất khô và có lẽ là vùng khô hạn nhất Việt Nam. Lượng mưa hàng năm rất ít. Các chất "Bazơ" trao đổi không bị nước mưa cuốn trôi xuống sâu do đó pH của đất rất lớn: thường đất đai có pH trên 6 (những nơi khác do mưa nhiều nên pH của đất trung bình khoảng 5). Có những loại đất đặc biệt nhưng đất kiềm (pH > 7,5) chỉ có ở vùng Phan Rang, địa phương gọi là "đất cà giang".

Diện tích và dân sốEdit

Diện tích: 78,8974 km² (2015)
Dân số: 172.304 người (2015)

Lịch sửEdit

Vùng đất này từng là kinh đô Panduranga của Vương quốc Champa cổ.

Thị xã Phan Rang được thành lập theo đạo dụ của vua Khải Định ban hành ngày 4 tháng 8 năm 1917.

Trước năm 1976, Phan Rang là tỉnh lỵ của tỉnh Ninh Thuận. Từ năm 1976 đến năm 1991, khi tỉnh Ninh Thuận hợp nhất với tỉnh Bình Thuận (kể cả tỉnh Bình Tuy của Việt Nam Cộng hòa) thành tỉnh Thuận Hải thì thị xã Phan Rang không còn là tỉnh lỵ.

Ngày 27 tháng 4 năm 1977, thị xã Phan Rang giải thể^[4]. Trong đó:

6 phường: Mỹ Hương, Tấn Tài, Kim Định, Thanh Sơn, Phủ Hà, Đạo Long sáp nhập vào huyện Ninh Hải và chuyển thành thị trấn Phan Rang, thị trấn huyện lỵ huyện Ninh Hải.
3 phường: Đô Vinh, Bảo An, Phước Mỹ sáp nhập vào huyện An Sơn mới thành lập và chuyển thành thị trấn Tháp Chàm, thị trấn huyện lỵ huyện An Sơn.

Ngày 1 tháng 9 năm 1981, thị xã Phan Rang được tái lập với tên mới là thị xã Phan Rang - Tháp Chàm theo Quyết định số 45-HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng, đồng thời với việc thành lập ba huyện Ninh Sơn, Ninh Hải và Ninh Phước trên cơ sở giải thể 2 huyện An Sơn và Ninh Hải^[5]. Lúc này, thị xã Phan Rang - Tháp Chàm gồm 9 phường: Bảo An, Đô Vinh, Phước Mỹ, Phủ Hà, Thanh Sơn, Mỹ Hương, Kinh Dinh, Đạo Long, Tấn Tài và 3 xã: Văn Hải, Khánh Hải và Thành Hải.

Ngày 30 tháng 10 năm 1982, chuyển 2 xã Mỹ Hải và xã Đông Hải thuộc huyện Ninh Hải về thị xã Phan Rang - Tháp Chàm quản lý^[6]. Thị xã Phan Rang - Tháp Chàm có 9 phường và 5 xã trực thuộc.

Tháng 7 năm 1991, chuyển xã Khánh Hải về huyện Ninh Hải quản lý (nay là thị trấn Khánh Hải, thị trấn huyện lỵ huyện Ninh Hải).

Năm 1992, tỉnh Ninh Thuận được tái lập, thị xã Phan Rang - Tháp Chàm trở lại là tỉnh lỵ tỉnh Ninh Thuận^[7].

Ngày 25 tháng 12 năm 2001, chuyển xã Đông Hải thành phường Đông Hải, thành lập phường Mỹ Đông từ một phần xã Mỹ Hải, thành lập phường Đài Sơn từ một phần phường Thanh Sơn và xã Thành Hải^[8]. Thị xã Phan Rang - Tháp Chàm có 12 phường và 3 xã trực thuộc.

Tháng 1 năm 2005, thị xã Phan Rang - Tháp Chàm được công nhận là đô thị loại III.

Ngày 8 tháng 2 năm 2007, thị xã Phan Rang - Tháp Chàm trở thành thành phố theo Nghị định của Chính phủ.^[1]

Ngày 21 tháng 1 năm 2008, chia xã Mỹ Hải thành 2 phường: Mỹ Hải và Mỹ Bình; chuyển xã Văn Hải thành phường Văn Hải^[9]. Thành phố Phan Rang - Tháp Chàm có 15 phường và 1 xã như hiện nay.

Ngày 26 tháng 2 năm 2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 252/QĐ-TTg công nhận thành phố Phan Rang - Tháp Chàm là đô thị loại II trực thuộc tỉnh Ninh Thuận^[2].

Hành chínhEdit

Thành phố Phan Rang - Tháp Chàm được chia thành 16 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 15 phường: Bảo An, Đài Sơn, Đạo Long, Đô Vinh, Đông Hải, Kinh Dinh, Mỹ Bình, Mỹ Đông, Mỹ Hải, Mỹ Hương, Phủ Hà, Phước Mỹ, Tấn Tài, Thanh Sơn, Văn Hải và xã Thành Hải.

Danh sách các đơn vị hành chính trực thuộc thành phố Phan Rang - Tháp Chàm

Tên	Diện tích (km²)	Dân số (người)^[10]
Phường (15)
Bảo An	3,22	11.422
Đài Sơn	1,47	7.422
Đạo Long	2,13	10.165
Đô Vinh	30,43	13.797
Đông Hải	2,12	20.969
Kinh Dinh	0,38	8.484
Mỹ Bình	4,44	6.586
Mỹ Đông	2,41	12.180

Tên	Diện tích (km²)	Dân số (người)^[10]
Mỹ Hải	2,75	6.586
Mỹ Hương	0,47	4.953
Phủ Hà	1,31	12.026
Phước Mỹ	5,99	12.707
Tấn Tài	2,68	7.772
Thanh Sơn	0,99	8.643
Văn Hải	9,27	16.922
Xã (1)
Thành Hải	9,12	8.893