Wikipedia

Rhode Island

tiểu bang của Hoa Kỳ

Rhode Island (/ˌroʊdˈaɪlənd/ (nghe)),[6][7] tên chính thức Tiểu bang Rhode Island (State of Rhode Island), là một tiểu bang nằm trong vùng New England của Hoa Kỳ. Đây là tiểu bang có diện tích nhỏ nhất nước Mỹ với dân số ít thứ 7, nhưng lại là bang có mật độ dân số cao thứ hai, chỉ sau New Jersey. Tuy tên gọi dịch sang tiếng Việt là Đảo Rhode, phần lớn tiểu bang lại nằm trong lục địa. Về vị trí địa lý, Rhode Island giáp với Connecticut về phía tây, Massachusetts về phía bắc và phía đông, và Đại Tây Dương ở phía nam. Một phần nhỏ đường biên hàng hải của Rhode Island trùng với New York[8]. Providence là thủ phủ và là thành phố đông dân nhất của Rhode Island.

Rhode Island
Tiểu bang
Tiểu bang Rhode Island
Tên hiệu: 
The Ocean State (Tiểu bang Đại dương)
Little Rhody (Rhody Nhỏ bé)[1]
Khẩu hiệu: 
Hy vọng
Hiệu ca: "Rhode Island's It for Me"
Bản đồ của Hoa Kỳ với Rhode Island được đánh dấu
Bản đồ của Hoa Kỳ với Rhode Island được đánh dấu
Quốc giaHoa Kỳ
Trước khi trở thành tiểu bangThuộc địa Rhode Island và Đồn điền Providence
Ngày gia nhập29 tháng 5 năm 1790 (thứ 13)
Thủ phủ
(và thành phố lớn nhất)		Providence
Vùng và đô thị lớn nhấtGreater Providence
Chính quyền
 • Thống đốcDaniel McKee (D)
 • Phó Thống đốcSabina Matos (D)
Lập phápĐại Hội đồng Rhode Island
 • Thượng việnThượng viện
 • Hạ việnHạ viện
Tư phápTòa án Tối cao Rhode Island
Thượng nghị sĩ Hoa KỳJack Reed (D)
Sheldon Whitehouse (D)
Phái đoàn Hạ viện Hoa Kỳ1: David Cicilline (D)
2: James Langevin (D) (danh sách)
Diện tích
 • Tổng cộng1,214[a][2] mi2 (3,144 km2)
 • Đất liền1,045 mi2 (2,707 km2)
 • Mặt nước169 mi2 (438 km2)  13.9%
Thứ hạng diện tích50
Kích thước
 • Dài48 mi (77 km)
 • Rộng37 mi (60 km)
Độ cao
200 ft (60 m)
Độ cao cực đại812 ft (247 m)
Độ cao cực tiểu
(Đại Tây Dương[3])
0 ft (0 m)
Dân số
 (2019 Census Bureau, Q2 2019)
 • Tổng cộng1.059.361
 • Thứ hạng45
 • Mật độ1.006/mi2 (388/km2)
 • Thứ hạng mật độ2
 • Thu nhập của hộ gia đình trung bình
$63.870[5]
 • Thứ hạng thu nhập
16
Tên gọi dân cưRhode Islander
Ngôn ngữ
 • Ngôn ngữ chính thứcDe jure: Không
De facto: Tiếng Anh
Múi giờUTC-05:00 (Đông)
 • Mùa hè (DST)UTC-04:00 (EDT)
Viết tắt USPS
RI
Mã ISO 3166US-RI
Viết tắt truyền thốngR.I.
Vĩ độ41° 09′ N to 42° 01′ N
Kinh độ71° 07′ W to 71° 53′ W
Websitewww.ri.gov
  1. ^ Approximately 776,957 acres

Ngày 4 tháng 5 năm 1776, Thuộc địa Rhode Island và Đồn điền Providence là thuộc địa đầu tiên trong Mười ba thuộc địa tuyên bố tách khỏi Vương quốc Anh[9], và là tiểu bang thứ tư ký Các điều khoản Hợp bang vào ngày 9 tháng 2 năm 1778[10]. Bang này tẩy chay đại hội năm 1787, nơi đề xuất Hiến pháp Hoa Kỳ[11] và ban đầu từ chối thông qua nó[12]; rốt cuộc trở thành tiểu bang cuối cùng trong số 13 bang lập quốc đặt chữ ký vào Hiến pháp vào ngày 29 tháng 5 năm 1790[13][14].

Từ lúc gia nhập Liên bang vào năm 1790, tên chính thức của tiểu bang là Tiểu bang Rhode Island và Đồn điền Providence (State of Rhode Island and Providence Plantations). Vào tháng 11 năm 2020, cử tri tại tiểu bang bỏ phiếu thông qua sửa đổi hiến pháp của bang, rút gọn tên chính thức thành Tiểu bang Rhode Island (State of Rhode Island). Thay đổi này có hiệu lực vào ngày 30 tháng 11 năm 2020 khi kết quả bỏ phiếu được chứng thực[15][16]. Tên hiệu của tiểu bang là "Tiểu bang Đại dương" (Ocean State), nhằm nhắc đến các vịnh biển lớn chiếm khoảng 14% tổng diện tích của bang[2].

Tên gọiSửa đổi

Nguồn gốcSửa đổi

Mặc dù có chữ Island (nghĩa là Đảo trong tiếng Việt) trong tên gọi, phần lớn Rhode Island lại nằm trong phần lục địa Hoa Kỳ. Trước năm 2020, tên chính thức của bang là Tiểu bang Rhode Island và Đồn điền Providence do kết quả của việc sáp nhập bốn Khu dân cư thuộc địa. Hai khu dân cư Newport và Portsmouth nằm trên một hòn đảo ngày nay có tên gọi là Đảo Aquidneck nhưng vào thời Thuộc địa có tên là Đảo Rhode (Rhode Island)[17][18]. Đồn điền Providence là tên gọi của vùng thuộc địa do Roger Williams lập ra ở khu vực thủ đô Providence của tiểu bang[19]. Vùng đất thứ tư là khu dân cư Warwick; do đó mà trong tên gọi Providence Plantations sử dụng số nhiều.

Nguồn gốc của từ Đảo Rhode ngày nay vẫn còn được tranh cãi, nhưng có thể do ảnh hưởng từ hai sự kiện sau:

  • Nhà thám hiểm Giovanni da Verrazzano đã ghi về sự hiện diện của một hòn đảo ở cửa Vịnh Narragansett vào năm 1524 mà ông ví như đảo Rhodes ở ngoài khơi Hy Lạp[20]. Các nhà thám hiểm châu Âu về sau không thể xác định được hòn đảo mà Verazzano nhắc tới chính xác là hòn đảo nào, nhưng dân định cư thuộc địa cho rằng đây chính là hòn đảo đó[21].
  • Adriaen Block đi ngang qua đảo trong cuộc thám hiểm vào những năm 1610, và ông đã mô tả nó trong lần hồi tưởng vào năm 1625 là "một hòn đảo có sắc đỏ" với nguyên bản tiếng Hà Lan vào thế kỷ 17 là "een rodlich Eylande", được cho đã biến thành tên gọi Đảo Rhode[22][23]. Các nhà sử học cho rằng "sắc đỏ" mà ông nói tới chính là màu lá mùa thu hoặc là đất sét đỏ ở phía bờ biển[24].

Lần đầu tiên tên "Rhode Island" được dùng cho đảo Aquidneck trong văn bản là vào năm 1637 bởi Roger Williams. Tên gọi này được dùng chính thức cho hòn đảo vào năm 1644 như sau: "Aquethneck từ nay về sau sẽ được gọi là Isle of Rodes hoặc Rhode-Island." Tên "Isle of Rodes" (Đảo Rodes) được dùng trong văn bản pháp lý đến tận năm 1646[25][26].

Những người Anh định cư đầu tiên ở khu vực Providence, do người Narragansett giao cho Roger Williams vào năm 1636. Vào thời điểm đó, Williams chưa được sự cho phép của hoàng gia Anh, vì ông tin rằng người Anh không có quyền giành đất trong lãnh địa của người Narragansett và người Wampanoag. Tuy vậy, vào năm 1643, ông gửi thư lên Charles I của Anh để yêu cầu được công nhận Providence và các thị trấn lân cận là một thuộc địa, do các thuộc địa Boston và Plymouth lân cận đe dọa xâm chiếm thị trấn[27]. Ông đã dùng tên gọi "Providence Plantations" trong bản tấu của mình, trong đó chữ plantation được dùng với nghĩa là khu vực định cư (settlement) hay thuộc địa (colony), chứ không phải là đồn điền. Do đó mà "Providence Plantations" trở thành tên gọi chính thức của vùng thuộc địa này từ năm 1643 cho đến năm 1663 khi hiến chương mới được ban hành[28]. Năm 1790, sau Cách mạng Hoa Kỳ, tiểu bang mới ghép cả "Rhode Island" và "Providence Plantations" lại để trở thành "State of Rhode Island and Providence Plantations" (Tiểu bang Rhode Island và Đồn điền Providence).

Thay đổi tên gọiSửa đổi

Từ plantation trong tên tiểu bang bắt đầu trở thành vấn đề gây tranh cãi trong thế kỷ 20 khi vấn đề nô lệ và vai trò của nó trong lịch sử của Rhode Island bắt đầu được phân tích nhiều hơn. Những người muốn bỏ từ plantation cho rằng từ vựng này, đối với nhiều người Rhode Island, là biểu tượng của một di sản đàn áp cũng như tình trạng nô lệ tại các thuộc địa và tại Hoa Kỳ sau thời kỳ thuộc địa. Những người ủng hộ việc giữ nguyên tên gọi thì cho rằng plantation chỉ đơn giản là một từ đồng nghĩa với khu vực thuộc địa (colony) và không hề liên quan gì đến chế độ nô lệ.

Đại hội đồng bỏ phiếu vào ngày 25 tháng 6 năm 2009 để tổ chức một cuộc thăm dò ý kiến vào tháng 11 năm 2010 để quyết định xem cụm từ "and Providence Plantations" (và Đồn điền Providence) có nên được xóa khỏi tên chính thức hay không. Cuộc bầu cử diễn ra ngày 2 tháng 11 năm 2010 với kết quả là đại đa số người dân (78% so với 22%) muốn giữ nguyên tên gọi gốc[29].

Năm 2020, trong bối cảnh các buộc biểu tình George Floyd và phong trào đòi giải quyết triệt để nạn phân biệt chủng tộc có hệ thống trên cả nước, một Thượng nghị sĩ của Tiểu bang lại một lần nữa đề xuất đưa vấn đề loại bỏ "and Providence Planations" ra khỏi tên gọi của tiểu bang vì "Dù từ 'planations' có ý nghĩa như thế nào trong ngữ cảnh lịch sử của Rhode Island đi chăng nữa, nó mang một ấn tượng khủng khiếp khi nói về lịch sử bi thảm và phân biệt chủng tộc của đất nước chúng ta."[30] Ngày 22 tháng 6 năm 2020, Thống đốc Gina Raimondo ban hành mệnh lệnh hành pháp bỏ "Providence Planations" ra khỏi các văn bản và trang web chính thức của tiểu bang[31]. Ngày 17 tháng 6 năm 2020, Lưỡng viện Rhode Island bỏ phiếu thông qua việc đưa vấn đề về tên gọi vào cuộc bầu cử tháng 11 năm 2020 để một lần nữa lấy ý kiến nhân dân[32][33]. Lần này, thay đổi được thông qua sau khi kết quả bầu cử được chứng thực với 52,8% phiếu thuận và 47,2% phiếu chống[15][34].

Các thành phố lớnSửa đổi

Dân số năm 2000.

  • Warwick (85.808)
  • Cranston (79.269)
  • Pawtuckket (72.958)

Tham khảoSửa đổi

  1. ^ “Rhode Island Government: Government”. RI.gov. Truy cập ngày 31 tháng 7 năm 2010.
  2. ^ a b Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên area
  3. ^ a b “Elevations and Distances in the United States”. United States Geological Survey. 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 10 năm 2011. Truy cập ngày 24 tháng 10 năm 2011. Đã bỏ qua tham số không rõ |= (trợ giúp)
  4. ^ Elevation adjusted to North American Vertical Datum of 1988
  5. ^ “Median Annual Household Income”. The Henry J. Kaiser Family Foundation. Truy cập ngày 9 tháng 12 năm 2016.
  6. ^ Jones, Daniel (2003) [1917], Peter Roach, James Hartmann and Jane Setter (biên tập), English Pronouncing Dictionary, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 3-12-539683-2
  7. ^ “Rhode Island”. Merriam-Webster Dictionary.
  8. ^ “RG 042.03”. Office of the Secretary of State: Nellie M. Gorbea.
  9. ^ “The ngày 4 tháng 5 năm 1776, Act of Renunciation”. State of Rhode Island. Truy cập ngày 3 tháng 5 năm 2014.
  10. ^ Jensen, Merrill (1959). The Articles of Confederation: An Interpretation of the Social-Constitutional History of the American Revolution, 1774–1781. University of Wisconsin Press. tr. xi, 184. ISBN 978-0-299-00204-6.
  11. ^ “Letter from Certain Citizens of Rhode Island to the Federal Convention”. Ashland, Ohio: TeachingAmericanHistory.org. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2015.
  12. ^ Flexner, James Thomas (1984). Washington, The Indispensable Man. New York: Signet. tr. 208. ISBN 978-0-451-12890-4.
  13. ^ Vile, John R. (2005). The Constitutional Convention of 1787: A Comprehensive Encyclopedia of America's Founding (Volume 1: A-M). ABC-CLIO. tr. 658. ISBN 978-1-85109-669-5. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2015.
  14. ^ “US constitution Ratification: RI”. Usconstitution.net. ngày 8 tháng 1 năm 2010. Truy cập ngày 26 tháng 1 năm 2013.
  15. ^ a b Shamsian, Jacob. “Rhode Islanders voted to strip the word 'plantations' from their official state name”. Business Insider. Truy cập ngày 4 tháng 11 năm 2020.
  16. ^ Gammans, Bay (ngày 30 tháng 11 năm 2020). “RI Board of Elections certifies results of 2020 general election”. WPRI.com. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2020.
  17. ^ Đây là đảo lớn nhất trong các đảo ở khu vực Vịnh Narragansett.
  18. ^ “Colony Of Rhode Island A Brief History”. celebrateboston.com. Truy cập ngày 16 tháng 7 năm 2015.
  19. ^ “Rhode Island Geography Maps”. Dlt.ri.gov. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 1 năm 2013. Truy cập ngày 26 tháng 1 năm 2013.
  20. ^ Verrazano, Giovanni. Verrazano's voyage along the Atlantic coast of North America, 1524. State University of New York at Albany. tr. 10. Truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2015.
  21. ^ Giovanni da Verrazzano đặt tên cho một nơi trên Đảo Rhode Puntum Iovianum để tướng nhớ đến người bạn Paolo Giovio (Jovium trong tiếng Latin) (1483–1542), một nhà nhân chủng học và sử học. Giovio sở hữu Cèllere Codex của Verrazzano có ghi lại chuyến đi đầu tiên của ông này.
  22. ^ Samuel Greene Arnold (1859). “1636-1700”. Appleton. tr. 70 – qua Google Books.
  23. ^ “Joannes de Laet”. S4U Languages (bằng tiếng Bồ Đào Nha). Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2015.
  24. ^ Elisha Potter (1835). The Early History of Narragansett. Collections of the Rhode-Island Historical Society, Volume 3. tr. 22 – qua Google Books.
  25. ^ Office of the Secretary of State: A. Ralph Mollis: State Library. Sos.ri.gov. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2014.
  26. ^ Hamilton B. Staples (1882). “Origins of the Names of the State of the Union”. Proceedings of the American Antiquarian Society, Volume 1. tr. 367 – qua Google Books.
  27. ^ Warren, James. God, War, and Providence: the Epic Struggle of Roger Williams and the Narragansett Indians against the Puritans of New England. Scribner. tr. 138. ISBN 150118041X.
  28. ^ Downey, Charlotte (ngày 19 tháng 7 năm 2013). “Historic Names of Providence's Waterfront and College Hill”. Names. 37 (4): 318. doi:10.1179/nam.1989.37.4.317.
  29. ^ Macris, Gina (ngày 3 tháng 11 năm 2010). “Strong 'no' to changing R.I. name”. The Providence Journal. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 11 năm 2010. Truy cập ngày 3 tháng 11 năm 2010.
  30. ^ Doiron, Sarah (ngày 18 tháng 6 năm 2020). “Senate unanimously approves resolution on removing 'Providence Plantations' from RI's official name”. WPRI.com. Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 6 năm 2020. Truy cập ngày 20 tháng 6 năm 2020.
  31. ^ DaSilva, Melanie; Doiron, Sarah (ngày 22 tháng 6 năm 2020). “Raimondo signs executive order removing 'Providence Plantations' from official documents”. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2020.
  32. ^ “The State of Rhode Island General Assembly”. Rhode Island General Assembly. Truy cập ngày 10 tháng 11 năm 2020.
  33. ^ “Journal of the Rhode Island Senate, Volume 147, No. 25” (PDF). Rhode Island General Assembly. Truy cập ngày 10 tháng 11 năm 2020. (PDF)
  34. ^ “Voters strip 'Providence Plantations' from Rhode Island's formal name”. PBS NewsHour (bằng tiếng Anh). ngày 4 tháng 11 năm 2020. Truy cập ngày 4 tháng 11 năm 2020.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Rhode_Island&oldid=69503964”