Thành viên:Nguyễn Quang Hiển 1984/Nháp

Cù Hoàng Địch (瞿黄廸)(1820-1888) người làng Ân Phú,phủ Đức Quang tổng An Tĩnh (nay là xã Ân Phú huyện Vũ Quang tỉnh Hà Tĩnh)

Xuất thân

Cù Hoàng Địch là con thừa tự của Tổng Đốc An Tĩnh Cù Hoàng Tại Từ nhỏ đã được cha truyền dạy cho tam tự kinh,tứ thư,ngũ kinh...,nên ông là một nhà nho chân chính và rất sùng đạo

Sự nghiệp

Năm 1837 tức Tự Đức năm thứ 8 ông đi thi khoa thi Đinh Dậu và đỗ Sinh đồ rồi được bổ làm chánh cửu phẩm Lễ sinh phủ Đức Thọ (tức là phủ Đức Quang sau khi đổi tên do kỵ húy năm 1822) Năm 1842 ông được thăng lên làm chánh bát phẩm,Huấn đạo huyện Đức Hoà,sang năm 1848 được lại được thăng lên tòng thất phẩm và điều về làm giáo thụ phủ Đức Thọ, từ năm 1856-1869 Ông lần lượt kinh qua các chức vụ địa phương ở quê nhà,đến năm 1873 khi đương làm Chánh ngũ phẩm Đốc học tổng An Tĩnh,ông viết biểu gửi tổng đốc và lại bộ xin cáo quan vì không muốn hợp tác với người Pháp.

Tham gia Kháng chiến chống Pháp

Cù Hoàng Địch là 1 sỹ phu chính thống,ông coi thường bọn man di phương tây và cương quyết không chịu hợp tác với người Pháp. Năm 1885 vua Hàm Nghi phát động phong trào cần Vương Cù Hoàng Địch khi ấy tuy ngoài 60 tuổi nhưng đã cùng các sỹ phu trung quân ái quốc trong nước nhiệt liệt hưởng ứng,ông đã dựng cờ chiêu binh ở địa phương để tham gia phong trào kháng Pháp nhưng vì lực lượng thiếu tinh nhuệ chủ yếu là nông dân yêu nước, bởi vậy nghĩa quân nhanh chóng bị quân triều đình đàn áp và tan rã Cù Hoàng Địch bị kết án lưu đày nhưng sau đó nhân dịp Vua Đồng Khánh lên ngôi nhà vua đã ban lệnh ân xá thiên hạ để xoa dịu tinh thần oán trách của nhân dân nên ông được trả tự do.

Cuối đời

Về sau chính quyền địa phương nhiều lần muốn vời ông quay lại làm quan nhưng ông đều cương quyết khước từ. Ông đã chọn 1 cuộc sống thanh nhàn ẩn dật nơi quê nhà đến lúc giã từ nhân thế.

Gia quyến

Ông là con cháu đời thứ năm của họ Cù Hoàng một nhánh tộc có gốc gác từ tôn thất nhà Lê. Cụ thân sinh Cù Hoàng Địch là ông Cù Hoàng Tại,ông Địch có ba người vợ cùng 2 người con trai là Cù Hoàng Nhạ,Cù Hoàng Thao và một số con gái khác.

Miếu thờ

Ông Địch cùng cha được phối thờ trong nhà thờ tổ họ Cù Hoàng và một số đình làng ở quê nhà xã Ân Phú Huyện Vũ Quang,tỉnh Hà Tĩnh.