Thảo luận:Dòng họ Phan Huy
Untitled sửa
DÒNG HỌ PHAN HUY VÀ MẸ ĐẺ CỤ PHAN HUY CẨN
Trên mạng có bài viết về dọng họ Phan Huy như sau: … “Đến đời thứ 7 Phan Huy Cận người đậu Tiến sĩ đầu tiên của dòng họ Phan Huy thời Hậu Lê (1754)…” Phía dưới lại có đoạn viết về mẹ đẻ: … “Bà Phan Thị Trừu (1694-1775) …do bất đồng với chồng là Nguyễn Huy Tựu (1690-1750) mặc dù đã mang thai vẫn bỏ về chợ Cày, lúc sinh con bà cho con mang họ của minh và lấy tên đệm là Huy. Từ đó thành dòng họ Phan Huy ở làng Thu Hoạch, huyện Thiên Lộc, xứ Nghệ An (Xã Thạch Châu, huyện Lộc Hà tỉnh Hà Tĩnh hiện nay)”
Như vậy đoạn trên viết cụ Phan Huy Cận (Cẩn) là đời thứ 7, dưới lại là Từ đó nghĩa là đời 1 ?! Mâu thuẫn!
Tôi xin trích đăng một đoạn trong gia phả họ Phan Huy xã Thạch Châu huyện Thạch Hà tỉnh Hà Tĩnh như sau:
Cụ bà á thất Phan Văn Tĩnh (Đ6) tên huý là Trịnh Thị Tú (Đ6) lại húy là Tùng, tên hiệu là Diệu Hương, được ban tên thụy là Hương Khiết, và phong tặng là Tự Phu nhân. Trịnh Phu nhân là mẹ đẻ cụ Bình chương Phan Huy Cẩn (Đ7). Trịnh Phu nhân mất ngày 13 tháng 11 năm Tân Dậu (1741), niên hiệu Lê Cảnh Hưng thứ 2, mộ táng tại xứ Tiêm Ngoại, làng Cầu Trì, xã Hà Trì (thị xã Hà Đông). Trịnh Phu nhân là cháu gái cụ Tiền trưởng Phủ sự Thái tổ Khê Quận công, và là con gái cụ Trịnh Công Chúc, quan chức Kim thất nhị thân, tước Dân Xuyên hầu.
Năm Ất Tỵ (1785) đời vua Lê Cảnh Hưng, cụ Bình chương Phan Huy Cẩn (Đ7) lên chấp chính, nên ông ngoại (cụ Trịnh Công Chúc) được tặng phong Anh liệt Tướng quân, chỉ huy sứ ti Đô chỉ huy sứ. Cụ Trịnh Công Chúc mất ngày 23 tháng Sáu (không rõ năm nào), mộ táng tại xứ Đồng Đường, xã Hương Tảo, huyện Việt Yên (Bắc Giang). Cụ Bình chương cấp cho xã ấy 30 quan tiền và 6 mẫu ruộng tốt để hàng năm xã ấy sửa lễ xôi, lợn tế tại mộ.
Cụ bà Trịnh Công Chúc tên húy là Dương Thị Loan, người làng Ngô Xá (chân phúc) chỉ sinh được một mình Trịnh Phu nhân (tức mẹ đẻ cụ Phan Huy Cẩn, Đ7) và được ấm phong là Liệt Phu nhân vì có cháu ngoại là cụ Bình chương Phan Huy Cẩn (Đ7) lên chấp chính.
Sau khi Trịnh Phu nhân mất, cụ Bình chương Phan Huy Cẩn (Đ7) đón bà ngoại là Dương Phu nhân về thư phòng phụng dưỡng trong 20 năm. Dương Phu nhân mất ngày 12 tháng Chạp năm Nhâm Ngọ (1762) thọ 85 tuổi, mộ táng tại xứ Trước Cửa, làng Cầu Trì, xã Hà Trì, gần tỉnh lị Hà Đông.
Trong phả cũ có chép, Trịnh Phu nhân (Đ6), thân mẫu cụ Bình chương Phan Huy Cẩn (Đ7) mất, áo quan quàn tạm trong nhà. Đến năm Qúi Hợi (1743, 2 năm sau) có khoa thi, cụ Bình chương làm văn hộ cho người ở Sơn vi Đỗ Hương cống (cử nhân) được tặng tiền hậu tạ, nên mới có tiền làm lễ mai táng. Như thế đủ để biết lúc thiếu thời, cụ Bình chương nghèo túng là nhường nào.
Trịnh Phu nhân (Đ6) là cụ Tổ sinh ra cụ Bình chương Phan Huy Cẩn (Đ7) là Thuỷ tổ ở chi Sơn Tây; nên phụng thờ Cụ tại gian giữa nhà thờ Đại tôn ở làng Thuỵ Khuê, Quốc Oai (Sơn Tây). Năm Tân Tị (1761) vì có công dạy con thi đỗ Tiễn sĩ nên Triều đình ban tặng cho Trịnh Phu nhân tên thụy là Hương Khiết.
7-8 PHAN HUY CẨN (1722 - 1789)
Cụ là con trai thứ sáu cụ Tăng Quận công Phan Văn Tĩnh (Đ6) và Trịnh Phu nhân (Đ6). Cụ trước tên huý là Cẩn, sau đổi là Áng, tên hiệu là Thận Trai, tên thuỵ là Văn Đạt. Cụ sinh giờ Thìn ngày 02 tháng Bảy năm Nhâm Dần (1722), niên hiệu Bảo Thái thứ 3, đời vua Lê Dụ Tông. Lúc bé Cụ được nuôi ở nhà bà vú sữa tại làng Cầu Trì (sau đổi là Hà Trì), huyện Thanh Oai (Hà Đông), sau Cụ nhập tịch ở làng đấy.
Năm Đinh Mão (1747) Cụ thi Hương đỗ Giải nguyên (Cử nhân Thủ khoa).
Năm Giáp Tuất (1754) Cụ thi Hội đỗ Hội nguyên, rồi thi Đình đỗ Tiến sĩ thứ tư.
Bởi vậy Cụ có tước hiệu: Lưỡng nguyên Tiến sĩ. Cụ là cụ Tổ phát khoa trong họ và trong làng vậy.
Bắt đầu ra làm quan, Cụ được bổ chức Binh khoa Cấp sự trung, rồi thăng lên chức Kim tử Đại phu, Công bộ Tả thị lang, tước Khuê Phong bá, và về trí sĩ cuối năm Ất Tị (1785), được hưởng lộc dân một xã.
Tháng 8 năm Bính Ngọ (1786), vua Lê Chiêu Thống lên ngôi triệu Cụ giữ chức Bình chương sự (Tể tướng), kiêm Nhập thị Tham tụng, Quốc sử quán Tổng tài, thăng Lễ bộ Tả thị lang, tước Khuê Phong hầu.
Mong quý độc giả cùng xem xét.
117.4.242.223 (thảo luận) 01:51, ngày 29 tháng 4 năm 2011 (UTC)