Wikipedia

Thống kê thiếu số ca tử vong đại dịch COVID-19 theo quốc gia

Tình trạng thống kê thiếu các ca tử vong trong đại dịch COVID-19 đã được quan sát trên toàn thế giới.[1][2][3] Các tính toán ước tính dựa trên số ca tử vong vượt mức dự báo (mortality excess) trên toàn cầu của Tổ chức Y tế Thế giới có sự khác biệt rõ rệt so với các số liệu chính thức, từ đó cho thấy tình trạng thông kê thiếu– "trong khi có tổng cộng 1.813.188 ca tử vong do COVID-19 được báo cáo vào năm 2020... các ước tính của WHO cho thấy số ca tử vong vượt mức dự báo phải ở mức ít nhất 3.000.000."[4][5][6] Tỷ lệ trung bình số ca tử vong do COVID-19 bị tính thiếu tại các thành phố là 30%.[7] Mục đích cuối cùng của việc đạt được con số tử vong sát với thực tế hơn là nhằm cải thiện khả năng chống dịch và các biện pháp ứng phó của các nước và của thế giới.[8][9] Việc thống kê thiếu có thể gây ra một số vấn đề như chậm triển khai tiêm chủng cho các nhóm đối tượng ưu tiên.[10]

Những lý do chủ yếu giải thích cho việc thống kê thiếu số ca tử vong bao gồm thiếu các nguồn lực xét nghiệm, khác biệt trong cách tính ca nhiễm và tử vong do COVID-19, cùng với những sự kém hiệu quả khác trong thu thập và cập nhật dữ liệu.[11][12][13] Tại châu Phi, chỉ có 8 trong tổng số 56 nước có quy định bắt buộc ghi nhận các ca tử vong.[14] Tại châu Âu, chỉ trừ có 2 nước, còn lại tất cả các quốc gia đều có hệ thống ghi nhận tử vong chung.[14] Tại Ấn Độ, chỉ có 70% số ca tử vong được ghi nhận, trong đó cũng chỉ có số ít người được nhận các chứng nhận y tế; vào năm 2019 tỷ lệ ghi nhận các trường hợp tử vong tại các bang là không đồng đều (trong khoảng từ 37% đến 100%).[15][16]

Thống kê tử vong do COVID-19 sửa

Việc thống kê số ca tử vong COVID-19 trở nên phức tạp do các bệnh kèm theo— cần phải xác định bệnh nhân tử vong "do" hay "khi" mắc virus corona.[17][18] Tại Ấn Độ, vào tháng 3 năm 2020, hai trường hợp đầu tiên nhiễm virus corona và tử vong sau đó được xác định nguyên nhân chính thức là do các bệnh lý đi kèm khác, chứ không phải do virus.[19][20] Tại Anh Quốc, sau khi nước này thay đổi tiêu chí xác định bệnh nhân tử vong do COVID-19, chỉ tính những trường hợp tử vong trong vòng 28 ngày sau khi xét nghiệm dương tính, số ca tử vong do COVID-19 tại nước này đã có sự khác biệt so với số người tử vong được nhận giấy chứng tử có ghi "COVID-19" là nguyên nhân tử vong.[21][22] Vào tháng 4 năm 2020, New York đã bổ sung vào số ca tử vong do COVID-19 tại đây, tính cả những người được cho là tử vong do bệnh về phổi nhưng chưa xét nghiệm virus.[23]

Tình hình theo quốc gia sửa

Trung Quốc sửa

Vào ngày 17 tháng 4 năm 2020, Trung Quốc tăng con số chính thức các ca tử vong do COVID-19 lên 50% để bù cho "những trường hợp tử vong tại nhà chưa được phát hiện, cùng những trường hợp được báo cáo muộn và chưa đầy đủ".[24][25] Các kết quả khảo sát huyết thanh của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc vào ngày 28 tháng 12 năm 2020 cho thấy số ca COVID-19 tại Vũ Hán có thể đã được thống kê thiếu với tỷ lệ 1 trên 10.[26][27]

Ai Cập sửa

Trung bình số ca tử vong COVID-19 chiếm dưới 10% số ca tử vong vượt mức dự báo trong khoảng từ tháng 5 đến tháng 8 năm 2020.[14] Viện Đo lường và Đánh giá Sức khỏe (IHME) ước tính tỷ lệ thống kê thiếu tại Ai Cập là 1 trên 12 trường hợp.[28][29] Từ khi bắt đầu đại dịch tới tháng 5 năm 2021, Ai Cập ghi nhận gần 200.000 trường hợp tử vong vượt mức dự báo, so với chỉ 15.000 ca tử vong do COVID-19 được xác nhận, cho thấy tình trạng thống kê thiếu ở mức lớn nhất thế giới.[30]

Ấn Độ sửa

Vào tháng 4 và tháng 5 năm 2021, một số báo tại Ấn Độ đưa tin về sự khác nhau giữa số trường hợp được hỏa táng tại nhiều nơi với số ca tử vong chính thức do COVID-19 tại cùng những địa điểm này, dẫn tới kết luận rằng số ca tử vong đang bị tính thiếu.[21][31][32] Tờ The Telegraph đã tiếp cận được một bản phân công nhiệm vụ tại một bệnh viện ở Tây Bengal, trong đó có đoạn ghi: "Trong trường hợp dương tính Covid - Không được nhắc tới Covid trong giấy chứng tử."[33] Những trường hợp che đậy như vậy cũng dẫn tới tình trạng thống kê thiếu trong số liệu toàn quốc.[33] Một số trẻ mồ côi không đủ điều kiện nhận các chương trình hỗ trợ của chính phủ do cha mẹ tử vong do COVID-19 nhưng trong giấy chứng tử lại không ghi COVID-19 là nguyên nhân tử vong.[34]

Indonesia sửa

Vào tháng 4 năm 2020, đánh giá dữ liệu của Reuters cho thấy trong tổng số tử vong do COVID-19 chính thức của chính phủ Indonesia, có 2200 trường hợp tử vong với các triệu chứng COVID-19 nặng không được đưa vào.[35] Vào tháng 3 và tháng 4 năm 2020, số lượng tử vong vượt mức dự báo tại Jakarta ở mức cao hơn rất nhiều so với con số tử vong do COVID-19 chính thức.[36] Trong cùng khoảng thời gian này, số người được chôn cất sau khi áp dụng các biện pháp chống COVID-19 cũng gấp năm lần số ca tử vong do COVID-19 chính thức.[23] Một nghiên cứu được thực hiện từ tháng 12 năm 2020 tới tháng 1 năm 2021 cho thấy khoảng 15% dân số Indonesia đã nhiễm COVID-19, cao hơn rất nhiều so với con số chính thức vào lúc đó là 0,4%;[37] một khảo sát khác được thực hiện từ 15-31 tháng 3 năm 2021 cho thấy 44,5% trong số 10,6 triệu người tại thủ đô Jakarta đã nhiễm COVID-19, so với con số chính thức là 382.000 người (3,6%) vào cuối tháng 3.[38]

Ý sửa

Vào tháng 3 năm 2020, Bergamo ghi nhận 5.400 trường hợp tử vong, so với con số trung bình trong 5 năm qua là 996 trường hợp. The Wall Street Journal ước tính số lượng tử vong do COVID-19 tại đây là 352 người, trong khi con số chính thức là 201 người.[12]

Nhật Bản sửa

Vào tháng 5 năm 2020, số ca tử vong vượt mức dự báo tại Tokyo là 200 người.[39] Nikkei Asia cho rằng "việc thiếu xét nghiệm và số liệu thống kê bị trì hoãn có thể là những nguyên nhân cho tình trạng thống kê thiếu".[39]

México sửa

Vào tháng 10 năm 2020, Trung tâm Quốc gia Các chương trình Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh của México đưa ra tuyên bố cho biết nước này đã thống kê thiếu ít nhất 50.000 trường hợp tử vong do COVID-19.[40] Tuy nhiên, tới ngày 29 tháng 12 năm 2020, số ca tử vong này chưa được bổ sung vào tổng số ca tử vong chính thức.[41] Tới ngày 28 tháng 3 năm 2021, México mới cập nhật lại con số tử vong chính thức với mức tăng 60%.[42][43]

Pakistan sửa

Các bác sĩ tại Pakistan nói với The Telegraph rằng tình trạng kỳ thị tại Khyber Pakhtunkhwa là nguyên nhân khiến số ca tử vong do COVID-19 tại đây bị thống kê thiếu. Tuy nhiên, một quan chức cho biết mặc dù có khả năng thống kê thiếu, con số này là không đáng kể so với tổng số tử vong.[33]

Peru sửa

Vào ngày 31 tháng 5 năm 2021, Peru sửa số ca tử vong do COVID-19 chính thức từ 69.342 lên thành 180.764.[44] Quyết định được đưa ra dựa trên tình hình và báo cáo thực tế có sự khác biệt rõ rệt so với các số liệu chính thức.[45] Lần cập nhật này được thực hiện bởi một nhóm các chuyên gia y tế từ Peru và WHO, được thành lập vào tháng 4 năm 2021.[46] Sau quyết định trên, Thủ tướng Bermúdez tuyên bố "Chúng ta sẽ có những số liệu đầy đủ hơn để giúp chúng ta có thể giám sát được đại dịch và thực hiện những biện pháp thích hợp".[46]

Nga sửa

Vào ngày 28 tháng 12 năm 2020, Cục Thống kê Nhà nước Liên bang Nga công bố số liệu tử vong vượt mức dự báo mới, trong đó 81% là do COVID-19, đưa tổng số ca tử vong tại Nga lên hơn 186.000.[47] Trước đó đã có những thông tin về việc thống kê thiếu, báo cáo thiếu, cùng với những chỉ trích về tiêu chí xác định ca tử vong do COVID-19 của Nga.[47][48] Những dấu hiệu khác cũng cho thấy con số tử vong thực tế cao hơn con số chính thức như mức độ sử dụng xe cứu thương hay số nhân viên y tế tử vong.[41]

Nam Phi sửa

Vào tháng 2 năm 2021, số lượng tử vong vượt mức dự báo tại Nam Phi tại thời điểm này ở mức gấp khoảng ba lần so với số ca tử vong do COVID-19 chính thức. Điều đó có nghĩa là hơn 90.000 người đã tử vong chưa rõ nguyên nhân hoặc do bị trì hoãn điều trị các vấn đề sức khỏe khác.[14]

Syria sửa

Một nghiên cứu được xuất bản trên Nature Communications ước tính rằng chỉ có 1,25% trường hợp tử vong do COVID-19 được ghi nhận tại thủ đô Damascus trong làn sóng dịch đầu tiên; con số này trong làn sóng dịch thứ hai cũng chỉ là 12,6%.[49]

Hoa Kỳ sửa

Vào tháng 5 năm 2021, sau khi phân tích của IHME cho thấy số ca tử vong do COVID-19 thực tế tại Hoa Kỳ phải trên mức 900.000, bác sĩ Anthony Fauci cho rằng "không có nghi ngờ gì" về việc thống kê thiếu số ca tử vong do COVID-19.[3] Một nghiên cứu được xuất bản trên The Lancet vào tháng 9 năm 2020 cũng cho thấy tình trạng thống kê thiếu ở mức rõ rệt.[50][51] Tình trạng này đã được ghi nhận tại Virginia[52] và California.[53] Một vụ bê bối xảy ra tại New York vào năm 2021 có liên quan tới việc các quan chức đã tính thiếu hoặc che đậy số ca tử vong do COVID-19 tại các nhà dưỡng lão trong năm 2020.[54][55]

Zambia sửa

Từ tháng 6 đến tháng 9 năm 2020, một nghiên cứu giám sát tử thi đã được thực hiện tại Lusaka để xác định tỷ lệ xuất hiện SARS-CoV-2 ở những tử thi. Nghiên cứu cho thấy chỉ chưa đến 10% người bị nhiễm COVID-19 trước khi tử vong là đã được thực hiện xét nghiệm.[56]

Thống kê thừa sửa

Viện Y học của Đại học Stanford đã công bố một nghiên cứu cho thấy tình trạng thống kê thừa các trường hợp trẻ em nhập viện do COVID-19 có thể đang xảy ra.[57] ThePrint cũng công bố các số liệu cho thấy chính quyền Delhi có thể đã bắt đầu thống kê thừa, dựa trên cơ sở sự dịch chuyển tỷ lệ tử vong (mortality displacement).[58] Tỷ lệ xét nghiệm thấp có thể khiến tỷ lệ tử vong tăng cao, gây ra tình trạng thống kê thừa ở một số mô hình.[59]

Tham khảo sửa

  1. ^ “Tracking covid-19 excess deaths across countries”. The Economist (bằng tiếng Anh). 11 tháng 5 năm 2021. Truy cập ngày 30 tháng 5 năm 2021.
  2. ^ Wu, Jin; McCann, Allison; Katz, Josh; Peltier, Elian; Singh, Karan Deep (9 tháng 2 năm 2021). “The Pandemic's Hidden Toll: Half a Million Deaths”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Truy cập ngày 30 tháng 5 năm 2021.
  3. ^ a b “Estimation of total mortality due to COVID-19”. Institute for Health Metrics and Evaluation (bằng tiếng Anh). 22 tháng 4 năm 2021. Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 5 năm 2021. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2021.
  4. ^ “The true death toll of COVID-19: estimating global excess mortality”. www.who.int (bằng tiếng Anh). World Health Organisation. Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 5 năm 2021. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2021.
  5. ^ “COVID-19 death tolls are likely a "significant undercount", WHO says”. SWI swissinfo.ch (bằng tiếng Anh). Reuters. 21 tháng 5 năm 2021. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 6 năm 2021. Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.Quản lý CS1: khác (liên kết)
  6. ^ “Global COVID death toll might be as high as 8m, says WHO”. Al Jazeera (bằng tiếng Anh). 21 tháng 5 năm 2021. Truy cập ngày 30 tháng 5 năm 2021.
  7. ^ Cohen, Jon (30 tháng 4 năm 2021). “Will India's devastating COVID-19 surge provide data that clear up its death 'paradox'?”. Science. doi:10.1126/science.abj2647. [...] 30% underreporting of COVID-19 deaths in these cities—the worldwide average...
  8. ^ Guidance for appropriate recording of COVID-19 related deaths in India. National Centre for Disease Informatics and Research, Indian Council of Medical Research. Archived on 10 May 2021 via— archive.org. "Patterns of disease and patterns of death can come from only standardised recording of clinical disease history and cause of death, and therefore epidemiological surveillance of disease and death are important. Robust data is needed from every district and state in India to measure the public health impact of COVID 19 and to plan for timely health interventions and protect communities."
  9. ^ Banaji, Murad (9 tháng 5 năm 2021). “The Importance of Knowing How Many Have Died of COVID-19 in India”. The Wire Science (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 27 tháng 5 năm 2021. Arriving at credible estimates of the epidemic’s true toll could be key to mitigating further disaster.
  10. ^ Kaneda, Toshiko; Ashford, Lori S. (12 tháng 5 năm 2021). “COVID-19 Cases and Deaths in Sub-Saharan Africa Appear Vastly Undercounted”. PRB (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  11. ^ Rankin, Jennifer; Burgenin, Stephen; Willsher, Kim; Walker, Shaun (24 tháng 4 năm 2020). “Is comparing Covid-19 death rates across Europe helpful?”. The Guardian (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 30 tháng 5 năm 2021.
  12. ^ a b Stancati, Margherita; Sylvers, Eric (1 tháng 4 năm 2020). “Italy's Coronavirus Death Toll Is Far Higher Than Reported”. Wall Street Journal (bằng tiếng Anh). ISSN 0099-9660. Truy cập ngày 30 tháng 5 năm 2021.
  13. ^ “Completeness and coverage of death registration data”. WHO. Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  14. ^ a b c d “Measuring Africa's Data Gap: The cost of not counting the dead”. BBC News (bằng tiếng Anh). Data journalist: Krystina Shveda. Journalist: Kevyah Cardoso. Senior investigations producer: Louise Adamou. Executive producers: Jacky Martens and Nick Ericsson. Researchers: Maxime Koami Domegni (Senegal) Saikou Jabai Suware (The Gambia), Boubacar Diallo (Guinea), Yasine Mohabeuth (Comoros), Carlos Tobias (Togo), Vincent Niebede (Chad), Alberto Dabo (Guinea-Bissau), Serge Tomondji (Burkina Faso), Crispin Dembasse (Central African Republic), Curtis Slimar (Zambia), Gregory Gondwe (Malawi), Awedni Daweja (Tunisia), Abdelrahman Abutaleb (Egypt). 22 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.Quản lý CS1: khác (liên kết)
  15. ^ NB, Devikrishna; Besra, Bishwajeet; Mishra, Nand Lal (6 tháng 1 năm 2021). “Birth, death registration improves across states: NFHS-5”. Down To Earth (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2021.
  16. ^ Johari, Aarefa (30 tháng 5 năm 2020). “376 burials in 25 days: What explains the surging death rate in Ahmedabad's burial grounds?”. Scroll.in (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2021.
  17. ^ Boyle, Patrick (18 tháng 2 năm 2021). “How are COVID-19 deaths counted? It's complicated”. AAMC (Association of American Medical Colleges) (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  18. ^ Pappas, Stephanie (19 tháng 5 năm 2020). “How COVID-19 Deaths Are Counted”. Scientific American (bằng tiếng Anh). LiveScience. Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  19. ^ Pulla, Priyanka (17 tháng 3 năm 2020). “The Curious Case of the Deaths That Weren't Due to COVID-19”. The Wire Science (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2021. [...] the first two Indians to succumb to COVID-19 – died not because of the novel coronavirus that is driving a global pandemic but because of the other illnesses they already had.
  20. ^ “Toll haze in Gujarat: If comorbid, Covid death not counted?”. The Times of India (bằng tiếng Anh). 14 tháng 4 năm 2021. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2021. CM Vijay Rupani had denied reports that the state government was hiding the true count of Covid fatalities. "As per the guidelines of the ICMR, if a comorbid patient dies then a committee of experts decides the primary and secondary causes of death," he said. "If that committee identifies the main cause of death as heart attack, then even if the patient was infected, such a death is not counted as being caused by Covid. The same system is followed across the entire country."
  21. ^ a b Biswas, Soutik (10 tháng 5 năm 2021). “India's Covid crisis: The newsroom counting the uncounted deaths”. BBC News (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 27 tháng 5 năm 2021.
  22. ^ Staff, Reuters (15 tháng 1 năm 2021). “Fact check: Changes to the counting of COVID-19 deaths in August reduced England's death toll”. Reuters (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 2 tháng 8 năm 2021.
  23. ^ a b Syakriah, Ardila (4 tháng 5 năm 2020). “An examination of Indonesia's death toll: Could it be higher?”. The Jakarta Post (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  24. ^ “China, Russia, Brazil and the underreporting of Covid-19 cases”. International Observatory of Human Rights (bằng tiếng Anh). 13 tháng 5 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 7 năm 2021. Truy cập ngày 30 tháng 5 năm 2021.
  25. ^ “China Boosts Virus Death Tally, Rejects Accusations of Cover Up”. Bloomberg. 17 tháng 4 năm 2020. Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2021.
  26. ^ “Wuhan's Covid Cases May Have Been 10 Times Higher, Study Shows”. Bloomberg. 29 tháng 12 năm 2020. Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2021.
  27. ^ “科学认识人群新冠病毒抗体流行率——全国新冠肺炎血清流行病学调查结果问答” [Scientifically understand the prevalence of new coronavirus antibodies in the population. Q&A on the results of the national seroepidemiological survey of new coronary pneumonia.]. www.chinacdc.cn. Chinese Center for Disease Control and Prevention. 28 tháng 12 năm 2020. Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2021.
  28. ^ Irfan, Umair (7 tháng 5 năm 2021). “How the world missed more than half of all Covid-19 deaths”. Vox (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  29. ^ Pandey, Kiran (7 tháng 5 năm 2021). “COVID-19 may already have killed 650,000 people in India through May 5: Report”. Down To Earth (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  30. ^ Tracking covid-19 excess deaths across countries
  31. ^ Langa, Mahesh (18 tháng 4 năm 2021). “COVID-19 deaths in Gujarat far exceed government figures”. The Hindu (bằng tiếng Anh). ISSN 0971-751X. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2021.
  32. ^ “'Burning pyres telling the truth': Dainik Bhaskar says govt data on Covid deaths in Bhopal is a 'lie'”. Newslaundry. 16 tháng 4 năm 2021. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2021.
  33. ^ a b c Wallen, Joe; Farmer, Ben; Yusufzai, Ashfaq; Singh, Vivashwan (22 tháng 5 năm 2020). “Asia's hidden deaths: coronavirus fatalities are being covered up and undercounted”. The Telegraph (bằng tiếng Anh). ISSN 0307-1235. Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  34. ^ Sharma, Manoj (1 tháng 6 năm 2021). “Children Orphaned by Covid Face New Nightmare in MP, Miss Out on Aid Due to Death Certificates”. News18 (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 3 tháng 6 năm 2021.
  35. ^ “Indonesia: More than 2,200 died with coronavirus-like symptoms”. Al Jazeera (bằng tiếng Anh). 28 tháng 4 năm 2020. Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  36. ^ Ghaffarzadegan, Navid; Rahmandad, Hazhir (6 tháng 7 năm 2020). “Simulation-based estimation of the early spread of COVID-19 in Iran: actual versus confirmed cases”. System Dynamics Review (bằng tiếng Anh). 36 (1): 101–129. doi:10.1002/sdr.1655. ISSN 1099-1727. PMC 7361282. PMID 32834468.
  37. ^ Allard, Tom (3 tháng 6 năm 2021). “EXCLUSIVE COVID-19 far more widespread in Indonesia than official data show: studies”. Reuters. Truy cập ngày 9 tháng 8 năm 2021.
  38. ^ Sood, Amy (14 tháng 7 năm 2021). “Almost half of this capital city's population may have contracted Covid-19, survey finds”. CNN. Truy cập ngày 9 tháng 8 năm 2021.
  39. ^ a b Maemura, Akira; Takahashi, Sora (25 tháng 5 năm 2020). “Tokyo's excess deaths far higher than COVID-19 count, data shows”. Nikkei Asia (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  40. ^ Dyer, Owen (29 tháng 10 năm 2020). “Covid-19: Mexico acknowledges 50 000 more deaths than official figures show”. BMJ (bằng tiếng Anh). 371: m4182. doi:10.1136/bmj.m4182. ISSN 1756-1833. PMID 33122250.
  41. ^ a b Dyer, Owen (31 tháng 12 năm 2020). “Covid-19: Russia admits to understating deaths by more than two thirds”. BMJ (bằng tiếng Anh). 371: m4975. doi:10.1136/bmj.m4975. ISSN 1756-1833. PMID 33384283.
  42. ^ “Covid-19: Mexico revises coronavirus death toll up by 60%”. BBC News (bằng tiếng Anh). 28 tháng 3 năm 2021. Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2021.
  43. ^ “Mexico's revised COVID death toll is much higher than before”. Al Jazeera (bằng tiếng Anh). 30 tháng 3 năm 2021. Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2021.
  44. ^ Aquino, Marco; Rochabrun, Marcelo (31 tháng 5 năm 2021). “Peru revises pandemic death toll, now worst in the world per capita”. Reuters. Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2021.
  45. ^ Gaurav, Kunal (1 tháng 6 năm 2021). Chaturvedi, Amit (biên tập). “Peru revises Covid death toll to almost thrice. 20 countries with most per capita deaths”. Hindustan Times (bằng tiếng Anh). Agency inputs. Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2021.
  46. ^ a b “Coronavirus digest: Peru more than doubles its COVID-19 death toll”. DW. AP, AFP, Reuters. 1 tháng 6 năm 2021. Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2021.
  47. ^ a b “Russia admits COVID toll third-worst in the world; deaths due to virus three times higher than official figure, say officials”. Firstpost. Agence France-Presse. 29 tháng 12 năm 2020. Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2021.Quản lý CS1: khác (liên kết)
  48. ^ Felter, Claire (10 tháng 5 năm 2021). “By How Much Are Countries Underreporting COVID-19 Cases and Deaths?”. Council on Foreign Relations (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2021.
  49. ^ Watson, Oliver J.; Alhaffar, Mervat; Mehchy, Zaki; Whittaker, Charles; Akil, Zack; Brazeau, Nicholas F.; Cuomo-Dannenburg, Gina; Hamlet, Arran; Thompson, Hayley A.; Baguelin, Marc; FitzJohn, Richard G. (22 tháng 4 năm 2021). “Leveraging community mortality indicators to infer COVID-19 mortality and transmission dynamics in Damascus, Syria”. Nature Communications (bằng tiếng Anh). 12 (1): 2394. Bibcode:2021NatCo..12.2394W. doi:10.1038/s41467-021-22474-9. hdl:10044/1/86632. ISSN 2041-1723. PMC 8062464. PMID 33888698.
  50. ^ Haseltine, William A. (4 tháng 11 năm 2020). “Lancet Study Suggests U.S. Is Massively Undercounting Covid-19 Cases”. Forbes (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  51. ^ Anand, Shuchi; Montez-Rath, Maria; Han, Jialin; Bozeman, Julie; Kerschmann, Russell; Beyer, Paul; Parsonnet, Julie; Chertow, Glenn M. (24 tháng 10 năm 2020). “Prevalence of SARS-CoV-2 antibodies in a large nationwide sample of patients on dialysis in the USA: a cross-sectional study”. The Lancet (bằng tiếng Anh). 396 (10259): 1335–1344. doi:10.1016/S0140-6736(20)32009-2. ISSN 0140-6736. PMC 7518804. PMID 32987007.
  52. ^ Coutu, Peter (6 tháng 6 năm 2020). “Virginia may be significantly undercounting the coronavirus' real death toll”. pilotonline.com. Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  53. ^ Neilson, Susie; Sumida, Nami (29 tháng 5 năm 2021). “How large was the undercount of COVID-19 deaths across California?”. San Francisco Chronicle (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  54. ^ Valle, Lauren del; Andone, Dakin (29 tháng 1 năm 2021). “New York State Department of Health undercounted Covid-19 deaths in nursing homes, attorney general's report says”. CNN. Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  55. ^ Press, Associated (15 tháng 2 năm 2021). “Andrew Cuomo insists New York didn't cover up nursing home Covid-19 deaths”. the Guardian (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 2 tháng 8 năm 2021.
  56. ^ Mwananyanda, Lawrence; Gill, Christopher J.; MacLeod, William; Kwenda, Geoffrey; Pieciak, Rachel; Mupila, Zachariah; Lapidot, Rotem; Mupeta, Francis; Forman, Leah; Ziko, Luunga; Etter, Lauren (17 tháng 2 năm 2021). “Covid-19 deaths in Africa: prospective systematic postmortem surveillance study”. BMJ (bằng tiếng Anh). 372: n334. doi:10.1136/bmj.n334. ISSN 1756-1833. PMC 7887952. PMID 33597166.
  57. ^ Rodriguez, Adrianna (19 tháng 5 năm 2021). “Hospitals may be overcounting how many kids are admitted for COVID-19 in the US, study finds”. USA TODAY (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.
  58. ^ Bedi, Aneesha (24 tháng 5 năm 2021). “Delhi govt was first under-counting Covid deaths. Now, it is over-counting”. ThePrint (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2021.
  59. ^ Schwalbe, Nina (4 tháng 4 năm 2020). “Why we're overestimating the mortality rate for COVID-19”. World Economic Forum (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2021.

Liên kết ngoài sửa

Phân loại và công nhận các trường hợp tử vong do COVID-19
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Thống_kê_thiếu_số_ca_tử_vong_đại_dịch_COVID-19_theo_quốc_gia&oldid=69780285”