Trạm điều hành xe buýt Sài Gòn

Trạm điều hành Sài Gòn (hay còn gọi là Trạm Bến Thành, Sài Gòn) là trạm trung chuyển hành khách công cộng lớn nhất, quan trọng nhất trong mạng lưới xe buýt tại Thành phố Hồ Chí Minh với 28 tuyến xe buýt đang tham gia hoạt động. Trạm được xây dựng năm 1956, khi mạng lưới xe buýt Sài Gòn được thiết lập và vẫn đóng vai trò là trạm vận chuyển công cộng chính của thành phố cho đến hiện nay. Trạm điều hành cùng Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn, chợ Bến Thành, Công trường Quách Thị Trang (công viên 23 tháng 9) tạo thành một vòng cung có tâm là tượng đài Trần Nguyên Hãn.

Trạm điều hành xe buýt Sài Gòn

Tên gọi

Cho đến trước ngày 1 tháng 10 năm 2013, trạm giữ tên gọi chính thức là Trạm Điều hành xe buýt Sài Gòn. Khi đầu bến của các tuyến được dời về bãi đậu xe buýt ở khu B Công viên 23 tháng 9, bộ phận trung tâm điều hành xe buýt cũng dời về đó. Vì thế, bãi xe Công viên 23 tháng 9 trở thành Trạm Điều hành xe buýt Sài Gòn mới, hay Ga hành khách xe buýt Sài Gòn. Mặc dù vậy, theo thói quen nhiều cơ quan báo chí vẫn sử dụng tên gọi 'Trạm điều hành Sài Gòn' khi đề cập đến trạm cũ.

Hiện tại, trạm được gọi tắt thành Trạm Bến Thành theo tên Chợ Bến Thành ở đối diện trạm. Đồng thời, hầu hết tuyến xe buýt có dừng đón ở đây cũng mang tên có yếu tố Bến Thành, như các tuyến 93 (Bến Thành - Đại học Nông Lâm), 01 (Bến Thành - Bến xe Chợ Lớn). Mặc dù vậy, một số tuyến khác có tên tương tự nhưng không qua trạm mà dừng tại Công viên 23 tháng 9, như tuyến 102 (Bến Thành - Nguyễn Văn Linh - Bến xe Miền Tây), 703 (Bến Thành - Mộc Bài).

Trong sơ đồ lộ trình tuyến xe buýt, trạm được gọi tên theo kèm điểm đón trả khách ở mặt sau trạm, như Bến Thành A, Bến Thành D, Bến Thành F.

Công trường Quách Thị Trang cũng là một tên gọi không chính thức để chỉ Trạm Điều hành xe buýt Sài Gòn.

Lịch sử

Trước năm 1975, Trạm điều hành xe buýt Sài Gòn do Công quản Xe buýt Đô Thành (còn gọi là Công quản Xe buýt Sài Gòn) quản lý và là trạm chính của hệ thống xe buýt trong địa phận Sài Gòn và tỉnh Gia Định. Từ năm 1956, bến xe buýt này được nâng cấp thành trạm điều hành xe buýt Sài Gòn, còn trụ sở Công Quản Xe Buýt Đô Thành nằm bên đường Pasteur, cũng ở quận 1.

Sau ngày thống nhất đất nước, nơi này tiếp tục là trạm trung chuyển và bãi đậu xe buýt chính của Thành phố, đồng thời là bến xuất phát cho một số tuyến xe chuyên chở công công khác là xe Lam và xe Daihatsu.

Thực hiện chủ trương khôi phục và phát triển hệ thống giao thông công cộng, năm 1997, trạm này mới chính thức đặt tên Trạm điều hành xe buýt Sài Gòn. Và từ đó đến tháng 10 năm 2013, nơi này đóng vai trò làm đầu bến cho nhiều tuyến xe buýt đi vào trung tâm thành phố. Trạm cũng có bãi đậu xe buýt ngay mặt sau trạm còn các xe buýt đón trả khách ở mặt trước và mặt sau của trạm cũng như tại bãi đỗ xe buýt.

Từ ngày 1 tháng 10 năm 2013, các tuyến xe buýt có đầu bến là trạm điều hành Sài Gòn được điều chỉnh về bến xe tại Công viên 23 tháng 9, đồng thời một số tuyến khác cũng được thay đổi lộ trình để không dừng đón khách tại trạm này. Việc làm này nhằm hạn chế xe buýt đi qua khu vực để thi công dự án đường sắt đô thị Bến Thành—Suối Tiên. Tháng 4 năm 2013, khu vực bãi đỗ xe ở mặt sau được nâng cấp thành khu vực trung chuyển khang trang, hiện đại, với 6 trạm chờ hành khách (platform), được đánh dấu A, B, C, D, E, F. Đồng thời, các tuyến xe buýt được sắp xếp phân luồng một chiều đi vào từng trạm chờ để đón trả khách. Theo đó, các tuyến đi từ phía Đông sang phía Tây vòng xoay Quách Thị Trang ghé trả khách tại các trạm chờ A, B, C. Các tuyến đi vào trạm từ phía Tây sang Đông vòng xoay sẽ ghé các trạm D, E, F. Còn khu vực mặt tiền nhìn ra Công trường Quách Thị Trang chỉ dành để treo pa nô cổ động.

Tháng 7 năm 2016, Trung tâm quản lý điều hành vận tải hành khách công cộng TP cho biết đã dời Trạm điều hành Sài Gòn sang phía đầu đường Hàm Nghi. Còn Trạm điều hành hiện tại đã bị đập bỏ để bàn giao mặt bằng thi công tuyến đường sắt đô thị Bến Thành-Suối Tiên.

Sơ đồ trạm

<< Lê Lai							Lê Lợi >>
<< Trần Hưng Đạo	Vòng xoay Quách Thị Trang						Hàm Nghi >>
	Vỉa hè phía trước
		Nhà chờ + Toilet		Nhà văn phòng
	Sân chờ A
	<< Làn xe buýt <<
	Sân chờ B
	<< Làn xe buýt <<
	Sân chờ C
	<< Làn xe buýt <<
	>> Làn xe buýt >>
	Sân chờ D
	>> Làn xe buýt >>
	Sân chờ E
	>> Làn xe buýt >>
	Sân chờ F
	Đường Phạm Ngũ Lão

Tuyến xe buýt

Các điểm đón khách

Trạm điều hành Sài Gòn hiện sở hữu 6 trạm chờ hành khách, được thiết kế dạng platform, đánh dấu từ A đến F. Mỗi trạm chờ có chiều dài đủ để đón một lượng lớn xe buýt vào đón trả khách cùng lúc. Mỗi trạm này được đánh số như một trạm xe buýt riêng biệt.

Trạm chờ	Mã trạm
Bến Thành A	Q1TC1A
Bến Thành B	Q1TC1B
Bến Thành C	Q1TC1C
Bến Thành D	Q1TC1D
Bến Thành E	Q1TC1E
Bến Thành F	Q1TC1F

Các tuyến xe buýt

Hiện tại thành phố có 28 tuyến xe buýt đi qua Trạm Điều hành Sài Gòn.

Trạm trước	Mã số	Tên tuyến	Trạm sau	Hướng đi	Trạm chờ
Q1 023  Công ty Đường sắt	1	Bến Thành - BX Chợ Lớn	Q1 124  Trường Ernst Thalmann	BX 14  Bến xe Chợ Lớn	B
Q1 138  Nguyễn Kim			Q1 015  Hàm Nghi	Q1 057  Công trường Mê Linh	E
Q1 023  Công ty Đường sắt	2	Bến Thành - BX Miền Tây	Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 46  Bến xe Miền Tây	A
Q1 043  Khách sạn New World			Q1 015  Hàm Nghi	BX 07  Công trường Mê Linh	E
Q1 043  Khách sạn New World		Bến Thành - Thạnh Lộc	Q1 015  Hàm Nghi	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn	D
Q1 023  Công ty Đường sắt			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 38  Bến Thạnh Lộc 29	C
Q1 043  Khách sạn New World		Bến Thành - Cộng Hòa - An Sương	Q1 015  Hàm Nghi	BX 41  Bến xe An Sương	E
Q1 023  Công ty Đường sắt			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn Công viên 23 tháng 9	C
BX 05  Đầu bến Hàm Nghi		Bến Thành - Đầm Sen	Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 91  Đầm Sen Bãi xe buýt Đầm Sen	C
Q1 043  Khách sạn New World			BX 05  Đầu bến Hàm Nghi	BX 05  Đầu bến Hàm Nghi	F
Q1 043  Khách sạn New World		Bến Thành - Thác Giang Điền	Q1 015  Hàm Nghi	Thác Giang Điền	F
Q1 023  Công ty Đường sắt			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn	B
Q1 043  Khách sạn New World		Bến Thành - Chợ Hiệp Thành	Q1 015  Hàm Nghi	BX 34  Hiệp Thành	F
Q1 023  Công ty Đường sắt			Q1 044  Trường Ernst Thalmann		A
Q1 043  Khách sạn New World	19	Bến Thành - Khu Chế Xuất Linh Trung - Đại Học Quốc gia	Q1 015  Hàm Nghi	BX 87  Đại học Quốc gia	F
Q1 023  Công ty Đường sắt			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn Công viên 23 tháng 9	C
Q1 043  Khách sạn New World		Bến Thành - Nhà Bè	Q1 015  Hàm Nghi	BX 72  Bình Khánh	F
Q1 002  Lê Thị Hồng Gấm			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn Công viên 23 tháng 9	E
Q1 138  Nguyễn Kim		Khu dân cư Tân Quy - Bến Thành - Khu dân cư Bình Lợi	Q1 050  Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn	BX 94  Khu dân cư Bình Lợi	E
Q1 023  Công ty Đường sắt			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 17  Khu dân cư Tân Quy Đông	A
Q1 023  Công ty Đường sắt		Tuyến xe buýt Quận 1 - Quận 2	Q1 167  Chợ Dân Sinh	BX 77  Làng báo chí Quận 2	C
Q1 168  Chợ Dân Sinh			Q1 015  Hàm Nghi	BX 09  Bến xe buýt Hoàng Sa	D
Q1 043  Khách sạn New World		Bến Thành - Thới An	Q1 050  Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn	BX 35  Bãi xe buýt Thới An	D
Q1 049  Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn Công viên 23 tháng 9	A
Q1 002  Lê Thị Hồng Gấm		KDC Tân Quy - Đầm Sen	Q1 040  Khách sạn New World	BX 91  Đầm Sen Bãi xe buýt Đầm Sen	F
Q1 043  Khách sạn New World			Q1 001  Calmette	BX 17  Khu dân cư Tân Quy Đông	C
Q1 042  Nguyễn Thị Nghĩa		Bến Thành - Võ Văn Kiệt - Bến Xe Miền Tây	Q1 167  Chợ Dân Sinh	BX 46  Bến xe Miền Tây	A
Q1 168  Chợ Dân Sinh			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn Công viên 23 tháng 9	E
Q1 138  Nguyễn Kim		Chợ Cầu Muối - Chợ nông sản Thủ Đức	Q1 050  Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn	BX 77  Chợ nông sản Thủ Đức	F
Q1 049  Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn			Q1 045  Đề Thám	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn Công viên 23 tháng 9	A
Q1 002  Lê Thị Hồng Gấm		Cảng Quận 4 - Bình Quới	Q1 105  Chùa Bà Ấn	BX 45  Bến đò Bình Quới	D
Q1 043  Khách sạn New World			Q1 001  Calmette	BX 12  Cảng Quận 4	C
Q1 138  Nguyễn Kim		Bến xe Quận 8 - Bến Thành - Bến xe Miền Đông	Q1 015  Hàm Nghi	BX 44  Bến xe Miền Đông	E
Q1 023  Công ty Đường sắt			Q1 124  Trường Ernst Thalmann	BX 20  Bến xe Quận 8	B
Q1 043  Khách sạn New World		ĐẠI HỌC QUỐC TẾ	Q1 050  Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn	BX 89  Đại học Quốc gia Đại học quốc tế TP.HCM	F
Q1 049  Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn Công viên 23 tháng 9	B
Q1 138  Nguyễn Kim		Lê Hồng Phong - Đại học Quốc gia	Q1 015  Hàm Nghi	BX 90  Đại học Quốc gia Ký túc xá B	F
Q1 023  Công ty Đường sắt			Q1 124  Trường Ernst Thalmann	BX 13  Lê Hồng Phong	A
Q1 138  Nguyễn Kim		Bến xe Chợ Lớn - Đại học Giao thông Vận tải	Q1 015  Hàm Nghi	BX 13  KTX Đại học Sư phạm Kỹ thuật	F
Q1 023  Công ty Đường sắt			Q1 124  Trường Ernst Thalmann	BX 14  Bến xe Chợ Lớn	B
Q1 043  Khách sạn New World		Bến Thành - CMT8 - Bến xe An Sương	Q1 040  Khách sạn New World	BX 41  Bến xe An Sương	E
Q1 043  Khách sạn New World			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn	B
Q1 043  Khách sạn New World		Sài Gòn - Cần Giờ	Q1 015  Hàm Nghi	BX 78  Cần Thạnh	F
BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn	C
BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn		Bến Thành - Đại học Tôn Đức Thắng	Q1 119  Cầu Ông Lãnh	BX 19  Đại học Tôn Đức Thắng	A
Q1 120  Cầu Ông Lãnh			BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn Công viên 23 tháng 9		E
Q1 043  Khách sạn New World		Bến Thành - Chợ Long Phước	Q1 015  Hàm Nghi	BX 27  Chợ Long Phước	E
Q1 023  Công ty Đường sắt			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn Công viên 23 tháng 9	A
Q1 043  Khách sạn New World		Bến Thành - Đại học Nông Lâm	Q1 015  Hàm Nghi	BX 73  Đại học Nông Lâm	E
Q1 023  Công ty Đường sắt			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn Công viên 23 tháng 9	A
Q1 043  Khách sạn New World		Bến Thành - Chợ Bình Điền	Q1 124  Trường Ernst Thalmann	BX 60  Chợ Đầu mối Bình Điền	A
Q1 138  Nguyễn Kim			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn Công viên 23 tháng 9	F
Q1 138  Nguyễn Kim	150	Bến Xe Chợ Lớn Tân Vạn	Q1 040  Ga Chợ Lớn	Ngã 3 Tân Vạn	D
Q1 043  Khách sạn New World			Q1 124  Ngã 3 Tân Vạn	Ga Chợ Lớn	B
Q1 043  Khách sạn New World	616	Bến Thành - Khu Du lịch Đại Nam	Q1 015  Hàm Nghi	Khu du lịch Đại Nam	F
Q1 023  Công ty Đường sắt			Q1 044  Trường Ernst Thalmann	BX 01  TĐH xe buýt Sài Gòn Công viên 23 tháng 9	B

Xem thêm

• Chợ Bến Thành
• Danh sách tuyến xe buýt Thành phố Hồ Chí Minh