Wikipedia

Võ Tòng Xuân

nhà khoa học người Việt Nam

Giáo sư - Tiến sĩ, Nhà giáo Nhân dân Võ Tòng Xuân là một nhà khoa học thuộc lĩnh vực nông nghiệp, một người thầy lớn trong công tác đào tạo lực lượng khoa học cho đất nước trong nhiều thập niên qua và là “cha” của nhiều giống lúa ngon của vựa lúa đồng bằng sông Cửu Long.

Giáo sư - Nhà giáo Nhân dân

Võ Tòng Xuân
Sinh1940 (83–84 tuổi)
Tri Tôn, An Giang
Quốc tịch Việt Nam
Nghề nghiệp
  • Nhà giáo
  • Nhà nghiên cứu nông nghiệp
  • Nhà khoa học
  • Đại biểu quốc hội
Giải thưởngHuân chương Lao động Huân chương Lao động hạng Nhất
Giải thưởng Ramon Magsaysay (1993)
Giải thưởng Nikkei Châu Á (2002)
Giải thưởng Derek Tribe (2005)
Giải thưởng Vinfuture (2023)
Danh hiệuAnh hùng Lao động (1985)
Nhà giáo nhân dân (1999)

Ông đã được Nhà nước Việt Nam công nhận là Anh hùng Lao động vì có nhiều đóng góp cho sự nghiệp giáo dục tại vùng này.

Hơn 25 năm trước,[khi nào?] chính ông là nhà khoa học không phải đảng viên hiếm hoi đứng trước diễn đàn của Quốc hội hùng hồn hiến kế cho đất nước.

Năm 2005, ông có một đề xuất là ăn Tết Nguyên Đán theo Dương lịch. Đề xuất này đã gây nên những luồng dư luận trái chiều.[1]

Cuộc đời và sự nghiệp sửa

Ông sinh năm 1940 tại Ba Chúc, Tri Tôn, An Giang. Thuở niên thiếu của ông trải qua nhiều cơ cực, làm nhiều nghề để góp vào nguồn thu nhập ít ỏi của cha mẹ lo cho 5 anh em và phải tự trang trải các khoản chi phí học tập: sáng sớm đi bán báo, tối đến dạy kèm trẻ em tại tư gia. Từ đó, ông biết quý trọng giá trị sức lao động và càng quyết tâm học để bay cao, bay xa trong vùng trời tri thức vô tận.

Năm 1961, ông được học bổng du học tại trường Đại học Nông nghiệp Philippines ở Los Banos và là một du học sinh xuất sắc trong học tập. Ông luôn xung phong trong các hoạt động ngoại khóa của trường như: viết báo, chụp ảnh và thực hiện chương trình “giới thiệu về văn hóa Việt Nam” cho Đài phát thanh Philippines... Năm 1966, ông tốt nghiệp đại học với bằng cử nhân Hóa nông và được nhận làm Nghiên cứu sinh tại Viện Nghiên cứu Lúa quốc tế (IRRI).

Năm 1971, giữa lúc sự nghiệp đang thăng tiến tại Viện Lúa quốc tế (IRRI) với mức lương hàng ngàn USD mỗi tháng và môi trường làm việc tân tiến, ông lại khăn gói về Việt Nam với mức lương thấp hơn chỉ vì muốn đào tạo đội ngũ kỹ sư nông nghiệp cho quê nhà theo lời mời của Viện trưởng Viện Đại học Cần Thơ. Tình yêu khoa học và sự khát khao tái thiết đất nước của ông vẫn như dòng chảy mãnh liệt trong con người luôn vượt lên khổ nhọc.

Lúc đó viện trưởng Đại học Cần Thơ là ông Nguyễn Duy Xuân viết thư sang cho ông: “ĐBSCL không có ai chuyên về lúa cả, nếu anh về làm ở đại học chắc sẽ giúp ích được nhiều hơn. Chiến tranh rồi sẽ có ngày hòa bình, cái ăn sẽ luôn luôn đi đầu, rất cần những người như anh...”.

Ngày 9-6-1971, tạm biệt Viện Lúa quốc tế để về VN làm công việc mà ông ý thức rõ ràng: cố gắng để “nhân mình ra” cho đất nước.

Cần Thơ thời đó tuy là trung tâm của đồng bằng nhưng cũng ít có người giỏi về lắm. Một mình ông dạy bảy môn và hướng dẫn luận văn tốt nghiệp. Riêng chỉ hai năm 1972 - 1974 đã hướng dẫn được 25 SV làm luận văn tốt nghiệp. Lúc đó trong nước không có người làm ngành này, chỉ có một mình ông làm theo ý mình. Với tâm nguyện nhân ra được người nào hay người đó.

Lương chính thức chỉ có 21.000 đồng, giá một tô phở thời ấy là 35 đồng/tô. Nghĩa là không thể đủ để nuôi gia đình. Phải ở nhờ nhà ba mẹ. Nhà nghèo, nên ông nghĩ cách đi làm thêm.

Cuối năm 1974, ông sang Nhật bảo vệ luận án tiến sĩ và sau khi đất nước thống nhất, có một tiến sĩ Võ Xuân Tòng trở về từ Nhật Bản mang những kiến thức đã học ở nước ngoài về phục vụ cho sự nghiệp phát triển nông nghiệp Việt Nam.

Sau đó ông lấy bằng tiến sĩ tại Nhật Bản 1975.

Ông là nhà một nhà sư phạm tài năng, nhiều tâm huyết với ngành, luôn trăn trở tìm ra những giải pháp tích cực để phát triển giáo dục, nâng cao dân trí. Ông đã biên soạn nhiều giáo trình, sách, tài liệu tham khảo có giá trị phục vụ cho sản xuất nông nghiệp không những trong nước mà còn cho quốc tế.

Cụ thể, từ 1980 - 1992: Nghiên cứu sử dụng đất phèn Đồng bằng sông Cửu Long; nghiên cứu cây lúa cao sản; nghiên cứu hệ thống canh tác chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp từ năm 1990. Khi đến tuổi nghỉ hưu như cuộc “hẹn hò định mệnh” ông trở thành Hiệu trưởng của ngôi trường Đại học đầu tiên trên quê hương An Giang. Năm 2003, ông là tác giả hai quyển sách, đồng tác giả một tác phẩm khác, chủ biên ba công trình, nhiều báo cáo khoa học; hướng dẫn công trình tốt nghiệp cho trên 150 kỹ sư nông nghiệp, 3 tiến sĩ nông học, 5 phó tiến sĩ và 12 thạc sỹ. Đặc biệt những năm 1980 - 1985, ông đưa ra giống IR36, MTL30 phổ biến nhất ở các tỉnh miền Tây.

Không chỉ nổi tiếng trong nước mà các công trình nghiên cứu của ông còn mang lại nhiều lợi ích cho các nước nghèo ở Châu Phi.

2007 ông cùng cộng sự đã đến nước Cộng hòa Sierra Leone (Tây châu Phi) là 50 giống lúa cao sản và 10 giống lúa chất lượng cao. Tất cả 60 giống đều là giống của ĐBSCL. Các giống lúa được trồng thử nghiệm tại khu Mange Bureh và tại Trại nghiên cứu Rokupr. Song song đó, các kỹ sư thủy lợi thiết kế hệ thống tưới tiêu 200ha tại khu thực nghiệm Mange Bureh và xây dựng hệ thống tưới tiêu theo thiết kế... Các chuyên gia Việt Nam đã lập nên kỳ tích: trồng được 2 vụ lúa, năng suất đạt khoảng 4,7 tấn/ ha. Thời gian sinh trưởng của cây lúa chỉ từ 95 đến 100 ngày. Không những thế, các chuyên gia còn tích trữ được lượng lúa giống đủ để gieo trồng ở diện rộng. Sau Sierra Leone, ông đã tiếp tục khảo sát Nigieria và Ghana, theo đơn đặt hàng của Công ty T4M- một công ty kinh doanh đa lĩnh vực ở Anh quốc. Thổ nhưỡng của Nigieria và Ghana tương đối giống ĐBSCL, nhưng đất đai kém màu mỡ hơn. Đặc biệt, Nigieria có đồng bằng sông Niger rất trù phú. Chính phủ Nigieria đã thành lập Ủy ban phát triển đồng bằng sông Niger và hằng năm đầu tư cho vùng này hàng chục triệu USD. Công ty T4M có năng lực tài chính khá mạnh và đã được Chính phủ Anh đồng ý cho vay 36 triệu USD để đầu tư vào dự án này. “Phó Tổng thống Sierra Leone- Solomon Berewa- nói rằng nếu Việt Nam giúp Sierra Leone thử nghiệm và tổ chức sản xuất lương thực theo kỹ thuật của ĐBSCL thì không những nông dân Sierra Leone được no ấm mà Việt Nam còn có thể cùng Sierra Leone xuất khẩu gạo trực tiếp từ cảng Freetown của Sierra Leone đến các nước Tây Phi.

  • Ông là đại biểu Quốc hội liền 3 Khóa: VII, VIII,IX.
  • 1982-1997.Phó Hiệu Trưởng Trường Đại học Cần Thơ.
  • 12/1999-11/2007. Hiệu Trưởng Trường Đại học An Giang.
  • 1996-2006. Ủy viên Hội đồng Chức Danh Giáo sư Nhà nước Việt Nam.
  • 01/2008-2010 Tổng Giám đốc Công ty TNHH Nông Thủy Sản Việt-Phi.
  • 2010-10/2013. Hiệu Trưởng Trường Đại học Tân Tạo.
  • 10/2013-Nay. Hội đồng Sáng lập và Quyền Hiệu Trưởng Trường Đại học Nam Cần Thơ.

Giải thưởng sửa

Giáo sư Nông học (1980)

Anh hùng lao động (1985)

Huân chương Lao động hạng Nhất (1986)

Nhà giáo Ưu tú (1990)

Giải thưởng Ramon Magsaysay 1993 về Phục vụ nhà nước;

Bằng tưởng lệ của Thủ tướng Canada (1995) về “Phụng sự và đóng góp vào khoa học thế giới;

Huy chương “Kỵ mã Nông nghiệp" của Bộ Nông-Lâm-Thủy sản Pháp (1996);

Nhà giáo Nhân dân (1999)

Giải “Cựu sinh viên xuất sắc nhất” của Đại học Philippines tại Los Banos (2001),

Giải thưởng Nikkei châu Á 2002 về Tăng trưởng vùng;

Giải thưởng Derek Tribe về khoa học kỹ thuật Australia 2005;

Bằng khen của Bộ Ngoại giao Nhật Bản 2019; GS.TS Võ Xuân Tòng là một trong 16 cá nhân của Việt Nam được Bộ Ngoại giao Nhật Bản tuyên dương và trao tặng Bằng khen trong năm 2019.

Huân chương Mặt trời mọc (2021)[2]

VinFuture 2023[3]

Chú thích sửa

  1. ^ "Không nên bỏ hoặc gộp Tết ta vào Tết tây"
  2. ^ “Nhật Bản trao tặng huy chương cho giáo sư Võ Tòng Xuân”. zingnews.vn.
  3. ^ The 2023 VinFuture Prize honors four scientific works under the theme of “Boundless Unity” The 2023 VinFuture Special Prize for Innovators from Developing Countries has honored Indian American Prof. Gurdev Singh Khush and Vietnamese Prof. Vo Tong Xuan for their significant contributions to the invention and advancement of disease-resistant rice varieties, ensuring global food security

Liên kết ngoài sửa

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Võ_Tòng_Xuân&oldid=70985744”