Yên Sơn

Yên Sơn
	Huyện
Hành chính
Tỉnh	Tuyên Quang
Trụ sở UBND	xã Thắng Quân
Phân chia hành chính	1 thị trấn, 30 xã
Địa lý
Diện tích	1.133 km2
Dân số
Tổng cộng	175.917 người (2018)
Khác
	x; t; s;

Đối với các định nghĩa khác, xem Yên Sơn (định hướng).

Yên Sơn là một huyện nằm ở phía nam tỉnh Tuyên Quang.

Mục lục

Địa lýSửa đổi

Vị trí địa lýSửa đổi

Huyện Yên Sơn nằm ở phía nam của tỉnh Tuyên Quang. Địa giới hành chính:

Phía bắc giáp huyện Chiêm Hóa
Phía nam bao quanh thành phố Tuyên Quang và giáp huyện Sơn Dương
Phía tây bắc giáp huyện Hàm Yên
Phía tây nam giáp huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ
Phía tây giáp huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái
Phía đông giáp huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên và huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn.

Điều kiện tự nhiênSửa đổi

Huyện có diện tích lớn thứ hai, dân số lớn nhất tỉnh Tuyên Quang, với diện tích là 1.133 km² và dân số 167.000 người. Cả hai con sông Lô và sông Gâm đều chảy vào và gặp nhau tại huyện này.

Hành chínhSửa đổi

Thị trấn: thị trấn Tân Bình, song đây không phải là huyện lị. Trước đây huyện lị Yên Sơn là xã An Tường nằm sát thị xã Tuyên Quang nhưng từ tháng 9/2008, khi thị xã Tuyên Quang được mở rộng, xã An Tường đã được chuyển về thị xã^[2], huyện lị Yên Sơn hiện đang được xây dựng tại phần đất thuộc khu vực giáp ranh 3 xã Lang Quán - Thắng Quân - Tứ Quận. Trong đó, phần đất thuộc xã Tứ Quận 3.641,66 ha, xã Thắng Quân 415,38 ha, xã Lang Quán 8,8 ha. Diện tích khu trung tâm thị trấn huyện lị mới dự kiến là 800 ha (8 km²)
30 xã: Chân Sơn, Chiêu Yên, Công Đa, Đạo Viện, Đội Bình, Hoàng Khai, Hùng Lợi, Kiến Thiết, Kim Phú, Kim Quan, Lang Quán, Lực Hành, Mỹ Bằng, Nhữ Hán, Nhữ Khê, Phú Lâm, Phú Thịnh, Phúc Ninh, Quý Quân, Tân Long, Tân Tiến, Thái Bình, Thắng Quân, Tiến Bộ, Trung Minh, Trung Môn, Trung Sơn, Trung Trực, Tứ Quận, Xuân Vân.

Sau năm 1954, huyện Yên Sơn có 2 thị trấn nông trường gồm: thị trấn nông trường Sông Lô, thị trấn nông trường Tháng 10 và 41 xã: An Khang, An Tường, Chân Sơn, Chiêu Yên, Công Đa, Đạo Viên, Đội Bình, Đội Cấn, Hoàng Khai, Hùng Lợi, Kiến Thiết, Kim Quan, Kim Thắng, Lang Quán, Lực Hành, Lưỡng Vượng, Mỹ Lâm, Nhữ Hán, Nhữ Khê, Nông Tiến, Phú Lâm, Phú Thịnh, Phúc Ninh, Quý Quân, Tân Long, Tân Tiến, Thái Bình, Thái Long, Thắng Quân, Tiến Bộ, Tràng Đà, Trung Minh, Trung Môn, Trung Sơn, Trưng Trắc, Trung Trực, Tứ Quận, Vinh Phú, Xuân Vân, Y Bằng, Ỷ La.

Ngày 30 tháng 4 năm 1965, hợp nhất xã Trưng Trắc và các xóm Phú Hưng, Tỉnh Húc, Bình An, Ngọc Kim, Tân Kiều, Tân Thành, Cây Đa, Đông Sơn A, Đông Sơn B và Tân Long của xã An Tường thành một xã mới lấy tên là Hưng Thành.

Ngày 26 tháng 7 năm 1968, 4 xã: Hưng Thành, Nông Tiến, Tràng Đà, Ỷ La được sáp nhập về thị xã Tuyên Quang.

Ngày 22 tháng 5 năm 1969, hợp nhất hai xã Quý Quân và Lực Hành thành một xã lấy tên là xã Hồng Sơn; hợp nhất hai xã Thái Bình và Tiến Bộ thành một xã lấy tên là xã Bình Ca; hợp nhất hai xã Nhữ Hán và Nhữ Khê thành một xã lấy tên là xã An Khê; hợp nhất hai xã Tân Long và Tân Tiến thành một xã lấy tên là xã Tân Hồng; hợp nhất hai xã Vinh Phú và Kim Thắng thành một xã lấy tên là xã Kim Phú; hợp nhất hai xã Y Bằng và Mỹ Lâm thành một xã lấy tên là xã Mỹ Bằng; hợp nhất hai xã Trung Môn và Chân Sơn thành một xã lấy tên là xã Trung Môn.

Ngày 16 tháng 1 năm 1979, thành lập thị trấn Tân Bình.

Ngày 13 tháng 2 năm 1987, các xã Tân Hồng, Bình Ca, Hồng Sơn, Trung Môn chia tách lại thành các xã như cũ.

Ngày 15 tháng 7 năm 1999, giải thể thị trấn nông trường Sông Lô. Dân cư thuộc thị trấn nông trường hiện đang sinh sống trên địa bàn các xã An Tường, Nhữ Khê, Đội Bình, An Khang, Thắng Quân, Thái Long, Lưỡng Vượng, Hoàng Khai, Đội Cấn và thị trấn Tân Bình được giao về các xã và thị trấn nói trên quản lý; giải thể thị trấn nông trường Tháng 10. Dân cư thuộc thị trấn nông trường hiện đang sinh sống trên địa bàn các xã Mỹ Bằng, Phú Lâm, Nhữ Hán, Kim Phú được giao về cho các xã nói trên quản lý; chia xã An Khê thành hai xã Nhữ Hán và Nhữ Khê.

Cuối năm 2007, huyện Yên Sơn có 1 thị trấn Tân Bình và 35 xã: An Khang, An Tường, Chân Sơn, Chiêu Yên, Công Đa, Đạo Viện, Đội Bình, Đội Cấn, Hoàng Khai, Hùng Lợi, Kiến Thiết, Kim Phú, Kim Quan, Lang Quán, Lực Hành, Lưỡng Vượng, Mỹ Bằng, Nhữ Hán, Nhữ Khê, Phú Lâm, Phú Thịnh, Phúc Ninh, Quý Quân, Tân Long, Tân Tiến, Thái Bình, Thái Long, Thắng Quân, Tiến Bộ, Trung Minh, Trung Môn, Trung Sơn, Trung Trực, Tứ Quận, Xuân Vân.

Từ ngày 3 tháng 9 năm 2008, 5 xã: An Tường, Lưỡng Vượng, An Khang, Thái Long, Đội Cấn sáp nhập vào thị xã Tuyên Quang (nay là thành phố Tuyên Quang). Huyện Yên Sơn còn lại 1 thị trấn và 30 xã.