Wikipedia

Zarathustra

Người sáng lập Bái Hoả giáo

Zarathustra (tiếng Avesta: Zaraθuštra IPA: [ˈzaːˌraˈθuːʃˌtrʌ], hay Zoroaster, sinh trong khoảng thế kỷ 18 đến thế kỷ 6 TCN)[1], cũng có tài liệu ghi chép rằng ông sinh vào năm 628 và mất năm 511 TCN. Ông là một nhà tiên tri và triết gia Ba Tư cổ đại (miền Bắc Iraq ngày nay), và là người sáng lập Hỏa giáo (hay là đạo Zoroastrianism, một tôn giáo cổ của Ba Tư). Đạo này kéo dài gần 2.500 năm và đến nay vẫn còn có tín đồ. Ông còn là tác giả của Yasna Haptanghaiti, Gathas trong "Kinh cổ Ba Tư", kinh thánh của Hỏa giáo.

Zoroaster
(Zaraθuštra Spitāma)
Chân dung Zoroaster, có thể được vẽ vào thế kỷ thứ mười tám.
Nổi tiếng vìNgười sáng lập của Bái hoả giáo
Phối ngẫuHvōvi (truyền thuyết)
Con cáiFreni, Pourucista, Triti;
Isat Vastar, Uruvat-Nara, Hvare Ciθra (traditional)
Cha mẹPourushaspa Spitāma, Dughdova (traditional)

Cách viết Zoroaster hay Zoroastres trong tiếng Latinh là chuyển tự từ tiếng Hy Lạp (Ζωροάστηρ hay Ζωροάστρης) theo nguồn gốc từ tiếng Avesta. "Zarathustra" là cách mô tả hiện đại cách phát âm trong tiếng Avesta. Trong tiếng Ba Tư trung đại và hiện đại (thế kỷ 8-nay), ông được gọi là Zartosht (tiếng Ba Tư: زرتشت‎ [ˈzɑːrˌtoʃt]).

Đọc thêm

sửa
  • Ashouri, Daryoush (2003), “Nietzsche, Friedrich Wilhelm, and Persia”, Encyclopaedia Iranica, New York: iranica.com[liên kết hỏng]
  • Bailey, Harold Walter (1953), “Indo-Iranian Studies”, Transactions of the Philological Society, 52: 21–42, doi:10.1111/j.1467-968X.1953.tb00268.x
  • Beck, Roger (1991), “Thus Spake Not Zarathushtra: Zoroastrian Pseudepigrapha of the Greco-Roman World”, trong Boyce, Mary; Grenet, Frantz (biên tập), A History of Zoroastrianism, 3, Leiden: Brill Publishers, tr. 491–565.
  • Beck, Roger (2003), “Zoroaster, as perceived by the Greeks”, Encyclopaedia Iranica, New York: iranica.com, Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 12 năm 2010, truy cập ngày 2 tháng 10 năm 2010
  • Blackburn, Simon biên tập (2005), The Oxford Dictionary of Philosophy (ấn bản thứ 2), London: OUP
  • Boyce, Mary (1975), History of Zoroastrianism, Vol. I, Leiden: Brill Publishers
  • Buck, Christopher (1998), “Bahá'u'lláh as Zoroastrian saviour” (PDF), Baha'i Studies Review, 8, Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 24 tháng 5 năm 2013, truy cập ngày 2 tháng 10 năm 2010
  • Burnouf, M. Eugène (1833), Commentaire sur le Yaçna, Vol. I, Paris: Imprimatur Royale
  • Effendi, Shoghi (1991), “Buddha, Krishna, Zoroaster”, The Compilation of Compilations, Volume I, Baha'i Publications Australia, Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 9 năm 2020, truy cập ngày 2 tháng 10 năm 2010
  • Effendi, Shoghi (1944), God Passes By, Wilmette: Bahá'í Publishing Trust, ISBN 0-87743-020-9
  • Frye, Richard N. (1992), “Zoroastrians in Central Asia in Ancient Times”, Journal of the K. R. Cama Oriental Institute, 58: 6–10
  • Gershevitch, Ilya (1964), “Zoroaster's Own Contribution”, Journal of Near Eastern Studies, 23 (1): 12–38
  • Gnoli, Gherado (2000), “Zoroaster in History”, Biennial Yarshater Lecture Series, Vol. 2, New York: Bibliotheca Persica
  • Gnoli, Gherardo (2003), “Agathias and the Date of Zoroaster”, Eran ud Aneran, Festschrift Marshak, Venice: Libreria Editrice Cafoscarina Liên kết ngoài trong |chapter= (trợ giúp)
  • Gronke, Monika (1993), “Derwische im Vorhof der Macht. Sozial- und Wirtschaftsgeschichte Nordwestirans im 13. und 14. Jahrhundert”, Freiburger Islamstudien 15, Stuttgart: Franz Steiner Verlag
  • Humbach, Helmut (1991), The Gathas of Zarathushtra and the other Old Avestan texts, Heidelberg: Winter
  • Jackson, A. V. Williams (1896), “On the Date of Zoroaster”, Journal of the American Oriental Society, Journal of the American Oriental Society, Vol. 17, 17: 1–22, doi:10.2307/592499
  • Jackson, A. V. Williams (1899), Zoroaster, the prophet of ancient Iran, New York: Columbia University Press
  • Kingsley, Peter (1990), “The Greek Origin of the Sixth-Century Dating of Zoroaster”, Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 53 (2): 245–265, doi:10.1017/S0041977X00026069
  • Khlopin, I.N. (1992), “Zoroastrianism – Location and Time of its Origin”, Iranica Antiqua, 27: 96–116, doi:10.2143/IA.27.0.2002124
  • Kriwaczek, Paul (2002), In Search of Zarathustra – Across Iran and Central Asia to Find the World's First Prophet, London: Weidenfeld & Nicolson
  • Livingstone, David N. (2002), The Dying God: The Hidden History of Western Civilization, Writers Club Press, ISBN 0-595-23199-3
  • Malandra, William W. (2005), “Zoroastrianism: Historical Review”, Encyclopaedia Iranica, New York: iranica.com, Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 3 năm 2010, truy cập ngày 2 tháng 10 năm 2010
  • Markwart, Joseph (1930), Das erste Kapitel der Gatha Uštavati (Orientalia 50), Rome: Pontificio Instituto Biblico
  • Mayrhofer, Manfred (1977), Zum Namengut des Avesta, Viên: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften
  • Moulton, James Hope (1917), The Treasure of the Magi, Oxford: Oxford University Press
  • Moulton, James Hope (1913), Early Zoroastrianism, London: Williams and Norgate
  • Nietzsche, Friedrich Wilhelm; Ludovici, Anthony Mario, trans.; Levy, Oscar, ed. (1911), Ecco Homo, The Complete Works of Friedrich Nietzsche, Edinburgh: T. N. FoulisQuản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả (liên kết)
  • Nock, A. D.; Stuart, Duane Reed; Reitzenstein, R.; Schaeder, H. H.; Saxl, Fr. (1929), “(Book Review) Studien zum antiken Synkretismus aus Iran und Griechenland by R. Reitzenstein & H. H. Schaeder”, The Journal of Hellenic Studies, The Journal of Hellenic Studies, Vol. 49, 49 (1): 111–116, doi:10.2307/625011
  • Sarianidi, V. (1987), “South-West Asia: Migrations, the Aryans and Zoroastrians”, International Association for the Study of Cultures of Central Asia Information Bulletin, 13: 44–56
  • Shahbazi, A. Shapur (1977), “The 'Traditional Date of Zoroaster' Explained”, Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 40 (1): 25–35, doi:10.1017/S0041977X00040386
  • Schlerath, Bernfried (1977), “Noch Einmal Zarathustra”, Die Sprache, 23 (2): 127–135
  • Schmitt, Rüdiger (2003), “Zoroaster, the name”, Encyclopaedia Iranica, New York: iranica.com, Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 12 năm 2009, truy cập ngày 2 tháng 10 năm 2010
  • Sieber, John (1973), “An Introduction to the Tractate Zostrianos from Nag Hammadi”, Novum Testamentum, 15 (3): 233–240.
  • Stausberg, Michael (2002), Die Religion Zarathushtras, Vol. I & II, Stuttgart: Kohlhammer
  • Stausberg, Michael (2005), “Zoroaster, as perceived in Western Europe after antiquity”, Encyclopaedia Iranica, OT9, New York: iranica.com, Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 9 năm 2007, truy cập ngày 2 tháng 10 năm 2010
  • Taherzadeh, Adib (1976), The Revelation of Bahá'u'lláh, Volume 1: Baghdad 1853-63, Oxford: George Ronald, ISBN 0-85398-270-8
  • Watkins, Alison (2006), “Where Got I that Truth? Psychic Junk in a Modernist Landscape”, Writing Junk: Culture, Landscape, Body (Conference Proceedings), Worcester: University College, tr. 3–4
  • Werba, Chlodwig (1982), Die arischen Personennamen und ihre Träger bei den Alexanderhistorikern (Studien zur iranischen Anthroponomastik), Viên: n.p. (Institut für Südasien-, Tibet- und Buddhismuskunde der Universität Wien)
  • Widenren, Geo (1961), Mani and Manichaeism, London: Weidenfeld and Nicolson
  • Zaehner, Robert Charles (1972), Zurvan: A Zoroastrian Dilemma, New York: Biblo and Tannen, ISBN 9780819602800
  • Zaehner, Robert Charles (1958), A Comparison of Religions, London: Faber and Faber. Cf. especially Chapter IV: Prophets Outside Israel
  • Appleton, E (2005), An Outline of Religion, Kessinger Publishing, ISBN 9781417984602
  • Boyce, Mary (1989), A History of Zoroastrianism: The Early Period, BRILL, ISBN 9789004088474

Tham khảo

sửa
  1. ^ Nigosian, Solomon (1993). The Zoroastrian faith: tradition and modern research. McGill-Queen's University Press. tr. 15. ISBN 978-0-7735-1144-6.

Liên kết ngoài

sửa
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Zarathustra&oldid=71324198”