|
'''Trần Hữu Lượng''' ([[chữ Hán]]: 陳友諒; [[1320|1316]]– [[3 tháng 10]] năm [[1363]]) là một thủ lĩnh [[quân phiệt]] thời ''[[Nhà Nguyên|"Nguyên]] mạt [[Nhà Minh|Minh]] sơ"'' trong lịch sử Trung Quốc, là người [[Miện Dương]], [[Hồ Bắc]], ông là người sáng lập nước [[Đại Hán]] Trung Quốc Tự Xưng [[Hoàng Đế]] [[Đại Hán]] ở [[Trung Quốc|trung quốc]].
Có sự mâu thuẫn giữa lịch sử Việt Nam và lịch sử Trung Quốc về thân thế Trần Hữu Lượng. Các bộ sách sử xưa của Việt Nam đều có nhắc đến tên Trần Hữu Lượng, từ [[Đại Việt sử ký toàn thư]] (ĐVSKTT) và [[Đại Việt sử ký tiền biên]] (ĐVSKTB) cho đến [[Khâm định Việt sử Thông giám cương mục]] (KĐVSTGCM) của Quốc Sử Quán triều Nguyễn. Trong ba tài liệu quan trọng này chỉ có [[Đại Việt sử ký toàn thư|ĐVSKTT]] là có ghi rằng: Trần Hữu Lượng tự nhận mình là con của [[Trần Ích Tắc]] (Trần Ích Tắc là một hoàng thân [[Nhà Trần|đời Trần]] nhưng đã đầu hàng quân Nguyên lúc quân [[Mông Cổ]] xâm lược nước Việt Nam năm 1286). Ở đây, rất có thể là do Trần Hữu Lượng muốn mượn quân đội của nhà Trần nhằm phục vụ cho cuộc chiến của mình nên nói phao lên như vậy, bởi Trần Ích Tắc hơn Hữu Lượng tới 62 tuổi ( nhưng thời Minh - Thanh, người trên 60 tuổi sinh con quý tử vẫn có: Nguyễn Trãi sinh Nguyễn Anh Vũ, Vua Khang Hy và Vua Càn Long sinh nhiều Hoàng tử- công chúa , khi đã trên 60 tuỗi...). Ngoài ra, theo [[Minh sử]] (quyển 123, liệt truyện 11) thì cha của Trần Hữu Lượng sau năm 1364 vẫn còn sống và được nhà Minh phong làm Thừa Ân hầu. còn Trần Ích Tắc thì đã chết từ năm 1329 ( đây là theo Minh thực lục, được ghi chép theo lệnh Minh Thái Tổ, người có tính tình hẹp hòi- tàn bạo, khiến các thuộc hạ vào sinh ra tử lúc khởi nghiệp đều mất mạng về sau, nên đây là nguồn không chính xác ...).
== Sự nghiệp ==
Sau khi tiêu diệt xong thế lực cát cứ lớn nhất ở miền nam của Trần Hữu Lượng, Chu Nguyên Chương liền xưng là ''Ngô Vương''.<ref name=":0" />
Theo Minh sử, Trần Hữu Lượng vận khí đã hết, bị trúng tên và chết. Ông lại là người vô cùng xa xỉ, chẳng được lòng dân, nội bộ lắm kẻ muốn làm phản, nên thất bại là tự do mình.( thường trong văn học sử Trung Hoa, để ca ngợi Vua mới là chân mạng đế vương, hay hạ thấp vai trò của người đối địch hay kẻ chiến bại, chứ nếu tư cách của Trần Hữu Lượng thấp kém, thì tại sao số lượng quân - dân Trung Hoa theo phò tá ông, lúc nào cũng chiếm số lượng đông nhất trong các thế lực cát cứ cuối đời nhà Nguyên ???) Sau khi Trần Hữu Lượng chết, [[Trương Định Biên]] cùng những người đang ở [[Vũ Xương]] lập con trai thứ của Trần Hữu Lượng là [[Trần Lý (Đại Hán)|Trần Lý]] làm hoàng đế, cải niên hiệu thành Đức Thọ. Năm sau, [[Chu Nguyên Chương]] đem quân tấn công và hạ thành [[Vũ Xương]], [[Trần Lý (Đại Hán)|Trần Lý]] phải xin hàng.
== Tôn thất ==
[[Đại Việt sử ký toàn thư|Đại Việt Sử ký Toàn thư]] có viết rằng Trần Hữu Lượng từng sai sứ sang hòa thân với [[Trần Dụ Tông]], liên minh với quân [[Đại Việt]] chống Nguyên, tuy nhiên Trần Dụ Tông đã từ chối: "''Giáp Ngọ, [Thiệu Phong] năm thứ 14 [1354], (Nguyên Chí Chính năm thứ 14). Mùa xuân, tháng 2, quan trấn giữ biên giới phía bắc cho chạy trạm tâu việc Trần Hữu Lượng nước Nguyên dấy binh, sai sứ sang xin hòa thân (Hữu Lượng là con [[Trần Ích Tắc]])"''. Khi quân Nguyên sang xâm lược Đại Việt, Trần Ích Tắc vội vàng đầu hàng giặc và theo về Trung Quốc, cho nên được cho là kẻ phản bội.
Theo các bộ sử Việt như [[Đại Việt sử ký toàn thư|Đại Việt Sử ký Toàn thư]] , [[Việt sử tiêu án]] của [[Ngô Thì Sĩ|Ngô Thời Sĩ]], [[Đại Nam thực lục|Đại nam thực lục]], [[Đại Việt sử ký bản kỷ]], cùng gia phả nhà Trần để lại, thì những ghi chép về Trần Hữu Lượng chi tiết và rõ hơn. Các bộ sử Việt đều có nhắc đến Trần Hữu Lượng qua các sự kiện có liên quan, đặc biệt là hai lần Trần Hữu Lượng muốn được liên minh với Đại Việt đều có ghi chép.Các bộ sử Việt khác như [[Đại Việt sử ký tiền biên|Đại Việt Sử ký tiền biên]], [[Khâm định Việt sử Thông giám cương mục|Khâm định Việt sử thông giám cương mục]] đều có nhắc đến Trần Hữu Lượng qua các sự kiện. Nhưngcó khácliên với sử nhà Minhquan, cácđặc bộbiệt sửlà Việthai đều khẳng địnhlần Trần Hữu Lượng làmuốn conđược thứliên củaminh Trầnvới ÍchĐại Tắc.<sup>[''[[Wikipedia:ChúViệt thíchđều nguồncó gốc|cầnghi dẫn nguồn]]'']</sup>chép.
'''Khởi nghĩa chống quân Nguyên, xin “hòa"hòa thân”thân" với nhà Trần''' ▼
Theo ghi chép của nhà Trần thì Trần Ích Tắc có người con là Trần Hữu Lượng ở Hồ Bắc. Khi ông qua đời, con cả là [[Trần Hữu Thành]] thay cha dạy học cho Trần Hữu Lượng.
Năm 1354, Trần Hữu Lượng tham gia khởi nghĩa chống quân Nguyên. Ông cho người sang gặp vua Trần Dụ Tông muốn được kết làm đồng minh. Đại Việt sử ký toàn thư có ghi chép rằng: ''"Giáp Ngọ, [Thiệu Phong] năm thứ 14 [1354], (Nguyên Chí Chính năm thứ 14). Mùa xuân, tháng 2, quan trấn giữ biên giới phía Bắc cho chạy trạm tâu việc Trần Hữu Lượng nước Nguyên dấy binh, sai sứ sang xin hòa thân (Hữu Lượng là con Trần Ích Tắc)".''
▲'''Khởi nghĩa chống quân Nguyên, xin “hòa thân” với nhà Trần'''
ĐạiSách Việt sử kýtiêu toàn thưán có ghi chép rằng: "''“GiápTrần Ngọ,Hữu [ThiệuLượng Phong]khởi nămbinh thứở 14Giang [1354]Châu, (Nguyênsai Chísứ Chínhgiả nămsang thứnước 14).ta Mùaxin xuân, tháng 2, quan trấn giữ biên giới phía Bắc cho chạy trạm tâu việc Trầnhòa (Hữu Lượng nướclà Nguyêncon dấycủa binhÍch Tắc, saicuối sứđời sangNguyên xincùng hòavua thânMinh (HữuThái LượngTổ làkhởi con Trần Ích Tắcbinh)”."''
Tuy nhiên từ khi Trần Ích Tắc chạy theo quân Nguyên, nhà Trần đã xem ông ta như kẻ phản bội và không công nhận là dòng tộc nữa, nên đã từ chối “hòa"hòa thân”thân". ▼Sách Việt sử tiêu án có ghi chép rằng: “''Trần Hữu Lượng khởi binh ở Giang Châu, sai sứ giả sang nước ta xin hòa (Hữu Lượng là con của Ích Tắc, cuối đời Nguyên cùng vua Minh Thái Tổ khởi binh).”''
TheoỞ ghiđây, chéprất củacó nhàthể Trầnlà thìdo Trần ÍchHữu TắcLượng cómuốn ngườimượn conquân làđội Trầncủa Hữu[[nhà LượngTrần]] ởnhằm Hồphục Bắc.vụ Khicho ôngquyền qualợi đời,của conmình cảnên lànói Trầnphao Hữulên Thànhnhư thayvậy, chabởi dạyÍch họcTắc cho Trầnhơn Hữu Lượng. Vìtới thế62 câutuổi, rất khó có chuyện về2 người này là cha mìnhcon. xưaTheo kia[[Minh đúngsử]] sai(quyển thế123, nàoliệt truyện 11) thì cha của Trần Hữu Lượng khôngsau tỏnăm tường,1364 nhưngvẫn nguồncòn gốcsống từvà được nhà TrầnMinh củaphong Đạilàm ViệtThừa thìÂn hầu. còn Trần HữuÍch LượngTắc lạithì rấtđã chết từ năm rõ1329.
Trần Hữu Lượng biết tổ tiên mình là cụ tổ [[Trần Tự Minh]] thuộc nhóm tộc người [[Bách Việt]] ở vùng [[Mân Việt]] (nay thuộc Phúc Kiến – Trung Quốc), theo dòng người Bách Việt xuống [[Trường Giang|phía Nam]] giúp vua [[An Dương Vương]]. Trần Tự Minh cùng [[Cao Lỗ]] từng là những vị tướng tài ba trụ cột, là hai cánh tay đắc lực giúp An Dương Vương nhiều lần đánh bại quân Triệu Đà.
Lúc bấy giờ, ở Trung Quốc nổi lên phong trào noi gương Đại Việt từng 3 lần đánh bại quân Nguyên, khiến nhiều cuộc khởi nghĩa chống Nguyên nổ ra. Trần Hữu Lượng âm thầm dùi mài kinh sử, học theo cuốn sách Đông A võ phái của cụ tổ là Trần Tự An.
Năm 1354, Trần Hữu Lượng tham gia khởi nghĩa chống quân Nguyên. Nhớ lại nguồn gốc từ nhà Trần ở Đại Việt của mình, ông cho người sang gặp vua Trần Dụ Tông muốn được “hòa thân”.
▲Tuy nhiên từ khi Trần Ích Tắc chạy theo quân Nguyên, nhà Trần đã xem ông ta như kẻ phản bội và không công nhận là dòng tộc nữa, nên đã từ chối “hòa thân”.
Ở đây, rất có thể là do Trần Hữu Lượng muốn mượn quân đội của [[nhà Trần]] nhằm phục vụ cho quyền lợi của mình nên nói phao lên như vậy. Tuy nhiên, vào thời điểm Trần Hữu Lượng cầu thân thì nhà Trần đang suy yếu. Do đó, giả thuyết nói rằng mượn quân đội của nhà Trần để thu phục Trung Hoa là vô lý ( Đây là chuyện chưa từng xảy ra trong lịch sử Việt- Hán), quân đội Trần Hữu Lượng lúc nào cũng chiếm ưu thế về trang bị và quân số so với Chu Nguyên Chương, ông thua vì không gặp thời và mưu Lưu Bá Ôn thôi,
Cũng có nhiều ý kiến cho rằng Trần Hữu Lượng thật sự mang trong mình dòng máu và tinh thần của nhà Trần nên mới có ý chí đế vương lớn lao, khôi phục vị thế của tổ tiên bị lưu vong. Trần Hữu Lượng là bậc anh hùng trong lịch sử Trung Hoa nên có thể Minh Thái Tổ (Chu Nguyên Chương) không muốn đối thủ lớn của mình được ghi là hậu duệ của một bộ tộc phía Nam không phải người Hán (nên ông mới cố tình phong Trần Phổ Tài là cha của Trần Hữu Lượng làm Thừa Ân hầu, đồng thời cho ghi chép người có chức tước Trần Phổ Tài nguyên là họ Tạ). Tính toán chính trị này của nhà Minh ngoài lợi ích trên còn nhằm để triệt tiêu tinh thần: người Việt có thể đánh chiếm Trung Hoa.
== Trong tiểu thuyết kiếm hiệp Kim Dung ==
Câu chuyện tranh hùng của các nhân vật thời ''Nguyên mạt Minh sơ'', đã được nhà văn [[Kim Dung]] viết thành cuốn tiểu thuyết võ hiệp dã sử "[[Ỷ Thiên Đồ Long ký|Cô gái Đồ Long]]" (còn được biết đến với tên gọi "[[Ỷ Thiên Đồ Long ký]]"). Trong truyện, Trần Hữu Lượng dùng kế đoạt lấy chức Bang chủ [[Cái Bang]], khởi xướng cuộc nổi dậy của dân nghèo chống Nguyên, đồng thời là đại kình địch của lực lượng [[Minh Giáo|Minh giáo]] do [[Chu Nguyên Chương]] cầm đầu (trước là [[Trương Vô Kỵ]]), cuối cùng bị Chu Nguyên Chương đánh bại. Trần Hữu Lượng dưới ngòi bút Kim Dung là nhân vật phản diện, khiến người đọc căm ghét ( có lẽ Kim Dung là người Hán, nên cũng không thích người gốc Đại Việt làm lãnh tụ môt phần lớn lãnh thổ Trung Hoa, và có trong tay gần trăm vạn quân là người Hán), Trần Hữu Lượng có tài năng hiếm lạ:
Lúc nhỏ, Hữu Lượng là đệ tử tục gia của phái [[Thiếu Lâm]], một lần [[Trương Tam Phong]] mang Trương Vô Kỵ bị trúng độc [[Huyền Minh thần chưởng]] đến chùa Thiếu Lâm cầu mượn cuốn [[Cửu dương thần công]] cứu mạng, đã trao đổi bằng khẩu quyết võ công phái [[Võ Đang phái|Võ Đang]], Hữu Lượng mới nghe qua một lần mà thuộc lòng, đọc lại không sót chữ nào, phương trượng chùa Thiếu Lâm thấy vậy nói rằng ''"võ công phái Võ Đang bản tự đã có, mời Trương tôn sư về cho"''.
|
