Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nerva”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
ZéroBot (thảo luận | đóng góp)
n r2.7.1) (Bot: Thêm arz:نيرفا
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n Robot: Sửa đổi hướng
Dòng 6:
| caption = Bust of emperor Nerva, [[National Museum of Rome#Palazzo Massimo alle Terme|Palazzo Massimo alle Terme]], [[Roma]]
| reign = [[18 tháng 9]] [[96]] –<br />[[27 tháng 1]] năm [[98]]
| predecessor = [[Domitianus (Hoàng đế)|Domitian]] {{Vương miện}}
| successor = [[Traianus|Trajan]] {{Vương miện}}
| spouse =
| spouse 2 =
| issue = [[Traianus|Trajan]] (con nuôi)
| house = [[Nhà Nerva-Traiani|Nerva-Traiani]]
| father = Marcus Cocceius Nerva
Dòng 21:
|}}
 
'''Marcus Cocceius Nerva''' ([[8 tháng 11]] năm 30 – [[27 tháng 1]] năm 98) là [[hoàng đế La Mã]] từ năm 96 đến khi ông [[chết|qua đời]] năm 98. Ông là hoàng đế đầu tiên của [[nhà Nerva-Traiani]] và là một trong [[Ngũ hiền đế]]. Nerva lên ngôi khi ông đã 65 tuổi, sau khi hoàng đế [[Domitianus (Hoàng đế)|Domitian]] bị giết; trước đó ông làm quan thời [[Nero]] và các hoàng đế nhà Flavia [[Vespasianus|Vespasian]], [[Titus]] và [[Domitianus (Hoàng đế)|Domitian]]. Dưới thời Nero, ông giữ vai trò quan trọng trong đoàn tùy tùng hoàng gia và đóng một vai trò rất quan trọng trong việc tiết lộ âm mưu của Pisonian năm 65. Sau đó, như là một người trung thành với hoàng đế Flavia, ông đã giữ chức chấp chính quan trong năm 71 và 90.
 
Ngày 18 tháng 9 năm 96, một số vệ binh pháp quan cấu kết với nô lệ được thả mưu sát Domitianus. Cùng ngày, Nerva được viện nguyên lão La Mã phong làm hoàng đế. Khi mới lên ngôi, ông tuyên bố sẽ phục hồi quyền dân chủ bị hoàng đế độc đoán Domitianus bãi bỏ. Tuy nhiên, triều đại ngắn ngủi của Nerva gặp nhiều khó khăn về mặt tài chính, và ông không có tài cầm quân. Tháng 10 năm 97, Lực lượng Vệ binh pháp quan nổi dậy, buộc ông phải chấp nhận Marcus Ulpius Traianus ([[Traianus|Trajan]]), một người tài đức, là người kế vị. Sau 15 tháng cầm quyền, ông đột ngột [[chết|qua đời]] ngày 27 tháng 1 năm 98. Trajan trở thành hoàng đế mới của La Mã.
 
== Khởi nghiệp ==
=== Gia đình ===
Marcus Cocceius Nerva được sinh ra ở làng Narni, cách kinh thành Roma 50&nbsp;km về phía bắc, là con của [[Nerva|Marcus Cocceius Nerva]], chấp chính quan năm 40, và bà Sergia Plautilla.<ref name=grainger-29>Grainger (2003), p.&nbsp;29</ref> Theo các sử sách, ông ra đời khoảng từ năm 30 đến 35.<ref>"[[Aurelius Victor]] records the year as 35, [[Cassius Dio]] as 30. The latter has been more widely accepted" (Wend, [http://www.roman-emperors.org/nerva.htm#N_2_ n. 2]). [[Ronald Syme]] considered the dates of Nerva's later offices more consistent with 35; see {{chú thích sách | last = Syme | first = Ronald | title = Tacitus | location = Oxford | publisher = Oxford University Press | year = 1958 | isbn = 0-19-814327-3 | pages = 653 }}</ref> Một chị ruột ông sau này kết hôn với [[Lucius Salvius Titianus Otho]], em trai của hoàng đế tương lai Otho.<ref name=grainger-29/>
 
Giống như Vespasian nhà Flavia, Nerva là nhà quý tộc Ý, chứ không phải là nhân tài của La Mã.<ref name=syme-rubellius-83>Syme (1982), p.&nbsp;83</ref> Tuy nhiên, gia đình Cocceii có thanh danh lớn vào thời kì cuối của chế độ cộng hòa và thời kì đầu của đế quốc, mà các thế hệ kế tiếp nhau giữ chức chấp chính quan.
Dòng 40:
Đối với sự phục vụ chưa được biết, ông đã được tưởng thưởng bằng chức chấp chính quan vào thời kì đầu triều đại của Vespasianus trong năm 71. Sau năm 71, Nerva một lần nữa biến mất khỏi lịch sử, có lẽ tiếp tục sự nghiệp của mình như là một cố vấn kín đáo dưới thời Vespasianus (69-79) và các con trai của ông [[Titus]] (79-81) và [[Domitianus]] (81-96).
 
Ông tái xuất trong cuộc nổi loạn của Saturninus năm 89. Ngày 1 tháng 1 năm 89, thống đốc của Đại Germania, [[Lucius Antonius Saturninus]], và hai quân đoàn của mình ở Mainz, [[Legio XIV Gemina]] và [[Legio XXI Rapax]], nổi loạn chống lại [[Đế quốc La Mã|Đế chế La Mã]] với sự trợ giúp của bộ lạc Chatti <ref name=jones-144>Jones (1992), p.&nbsp;144</ref>. Viên Thống đốc [[Hạ Germania]], [[Lappius Maximus]], đã di chuyển đến khu vực cùng một lúc, cùng với sự hỗ trợ từ viên tổng trấn của vùng Rhaetia, [[Titus Flavius ​​Norbanus]]. Trong thời hạn 24 ngày kể từ ngày cuộc nổi loạn bắt đầu ,nó đã bị dẹp tan, và thủ lĩnh của nó tại Mainz trừng phạt dã man. Các quân đoàn nổi loạn sau đó đã bị đưa đến mặt trận Illyricum.
 
Domitianus đã bắt đầu năm tiếp sau cuộc nổi loạn bằng việc chia sẻ chức chấp chính quan với Nerva. Một lần nữa, vinh quang này đã được cho rằng Nerva đã đóng một vai trò trong việc phát hiện ra âm mưu, có lẽ cũng tương tự như những gì ông đã làm trong việc phát giác âm mưu Piso dưới thời Nero. Ngoài ra, Domitianus có thể đã chọn Nerva là đồng sự của mình để nhấn mạnh sự ổn định và hiện trạng của chế độ.<ref name=murison-150/>