Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nguyễn Háo Vĩnh”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n clean up, replaced: {{reflist}} → {{Tham khảo}}
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n Robot: Sửa đổi hướng
Dòng 3:
==Tiểu sử==
'''Nguyễn Háo Vĩnh''' sinh ngày [[19 tháng 12]] năm [[1893]] ([[Quý Tỵ]]) tại làng Bình Đức, tỉnh Long Xuyên (nay thuộc phường Bình Đức, [[long Xuyên|thành phố Long Xuyên]], tỉnh [[An Giang]]).
Cha ông là Nguyễn Háo Văn, là một thành viên đắc lực của [[phong trào Minh Tân]], và là một trong số thành viên sáng lập ''Minh Tân khách sạn'' ở [[Mỹ Tho]].<ref>Về sau, khi [[Gilbert Trần Chánh Chiếu|Trần Chánh Chiếu]], người đứng đầu hội Minh Tân bị nhà cầm quyền [[đế quốc thực dân Pháp|thực dân Pháp]] cầm tù, thì ông Văn cũng bị họ cho bãi chức thư ký hạng nhất vào ngày 19 [[tháng tư|tháng 4]] năm [[1909]] vì có liên can. Ba ngày sau, Tri phủ Nguyễn Công Luận ở [[Sa Đéc]], Tri phủ Huỳnh Công Bền ở [[Cai Lậy]], Tri huyện Phạm Văn Bảy ở chợ [[Mỹ Tho]] cũng đều bị sa thải vì tội danh này ([[Sơn Nam (định hướng)|Sơn Nam]], ''Lịch sử khẩn hoang miền Nam'', phần ''Cuộc tranh đấu của trí thức Cần Thơ'', tr. 276- 277).</ref>
Thời trẻ, ông học trường Chasseloup-Laubat. ([[Trường Trung học phổ thông Lê Quý Đôn, Thành phố Hồ Chí Minh]] hiện nay). Sau khi tốt nghiệp trung học, Nguyễn Háo Vĩnh cùng nhiều học sinh khác được hội Minh Tân cử sang học ở [[Nhật Bản]] vào năm [[1905]].
Dòng 12:
:''Người đầu tiên được hội Minh Tân cử đi học là Nguyễn Háo Vĩnh – một thanh niên nhanh nhẹn, hoạt bát, lại có óc tiến bộ luôn tỏ ra bất khuất trước thực dân''.
 
[[Tháng chín|Tháng 9]] năm [[1908]], theo hiệp ước Pháp-Nhật, nhà cầm quyền Nhật không cho các nhà cách mạng và lưu học sinh người Việt cư trú nữa; vì vậy, Nguyễn Háo Vĩnh được cha đưa sang Hương Cảng ([[Hồng Kông]]) học ở trường ''St. Joseph's College, Hong Kong''.
Tốt nghiệp, ông sang [[Luân Đôn]] ([[Anh]]) để gặp Kỳ Ngoại hầu [[Cường Để]], rồi trở về nước và được [[Gilbert Trần Chánh Chiếu|Trần Chánh Chiếu]] giao quyền điều hành xưởng hộp quẹt của ''Minh Tân công nghệ xã'' ở [[Mỹ Tho]]. Sau, ông còn mở hãng xà bông ''Con Rồng'' và làm dầu măng...
Năm [[1916]], Nguyễn Háo Vĩnh bị bắt tại Hương Cảng khi đang hoạt động cách mạng. Ông bị áp giải về [[Nam Kỳ]], rồi bị toà án thực dân ở [[Thành phố Hồ Chí Minh|Sài Gòn]] kết án tử hình, nhưng được [[Tổng thống Pháp]] ân xá.
 
Ra tù, ông về sống với cha ở [[Cần Thơ]]. Vào khoảng năm [[1922]]- [[1923]], nhờ Thanh tra chính trị sự vụ tại phủ Toàn quyền là Louis Marty đỡ đầu, Nguyễn Háo Vĩnh về [[Thành phố Hồ Chí Minh|Sài Gòn]] (cư ngụ ở [[Gò Vấp]]) làm báo, làm chủ ''Nhà in Xưa Nay''<ref>Nhà in Xưa Nay ở nhà số 62-64 boulevard Bonard, sau đổi thành đại lộ [[Lê Thái Tổ|Lê Lợi]] cho đến nay. Năm [[1945]], ông Hoàng Minh Chánh (tức Đỗ Ngọc Quang) đã dời máy móc vào chiến khu để in sách báo cho kháng chiến (''Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam'', tr. 530).</ref>, làm Chủ bút ''Hoàn cầu tân báo'' và ''Nam Kỳ kinh tế báo''.
 
Với bút danh ''Hốt Tất Liệt'', ông từng bút chiến với [[Phạm Quỳnh]], cho rằng ông Quỳnh đã sử dụng [[chữ Hán]] quá nhiều trong văn chương [[Quốc ngữ]], và đả kích Lê Hoằng Mưu vì viết “dâm thư” ''Hà Hương phong nguyệt'' trên ''Nam Kỳ kinh tế báo''.<ref>Tiểu thuyết ''Hà Hương phong nguyệt'' của Lê Hoằng Mưu được in thành sách, nhưng bị Nguyễn Háo Vĩnh ở báo ''Nam Kỳ kinh tế'' công kích dữ dội, cho nên vừa in xong gần 10.000 bản, chưa kịp phát hành thì bị tịch thu và đốt sách. Theo báo ''Trung Bắc Chủ nhật'' số 53, ra ngày 23 [[tháng ba|tháng 3]] năm [[1941]].</ref>
 
Nguyễn Háo Vĩnh mất ngày 11 [[tháng tám|tháng 8]] năm [[1941]] ([[Tân Tỵ]]) tại [[Gò Vấp]] ([[Gia Định]]) lúc 48 tuổi. Ông được liệm và chôn cất theo nghi thức của [[đạo Cao Đài]] Chiếu Minh Tam Thanh. Mộ phần hình lục giác có dạng cái tháp tại đàn Trước Tiết Tàng Thơ ở Thủ Thiêm, Thủ Đức (phường An Khánh, [[quận 2, thành phố Hồ Chí Minh|quận 2, Thành phố Hồ Chí Minh]] ngày nay).
 
Em ruột ông là Nguyễn Háo Đàng cũng là một nhân vật chống [[Đế quốc thực dân Pháp|Pháp]] có tiếng ở [[Thành phố Hồ Chí Minh|Sài Gòn]].<ref>Theo Nguyễn Q. Thắng, ''Từ điển văn học'' (bộ mới), tr. 1141.</ref>
 
==Tác phẩm==
Dòng 48:
 
==Ghi nhận công lao==
Nguyễn Háo Vĩnh là người có công trong việc chấn hưng ngành xuất bản [[sách]] ở [[Nam Kỳ]] <ref>[[Sơn Nam (định hướng)|Sơn Nam]], ''Lịch sử khẩn hoang miền Nam'', phần ''Cuộc tranh đấu của trí thức Cần Thơ'', tr. 278.</ref> và là một trong những tác giả có công giới thiệu tác phẩm văn chương [[phương Tây]] với độc giả [[Việt Nam]] hồi đầu [[thế kỷ 20]].<ref>Nguyễn Q. Thắng, ''Từ điển văn học'' (tr. 1142).</ref>
 
== Chú thích ==
Dòng 56:
*Nguyễn Q. Thắng - ''Từ điển văn học'' (bộ mới). Nhà xuất bản Thế Giới, 2004.
*Nguyễn Q. Thắng và Nguyễn Bá Thế - ''Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam'' (mục từ Nguyễn Háo Vĩnh, tr. 530). Nhà xuất bản Khoa học Xã hội, 1992.
*[[Sơn Nam (định hướng)|Sơn Nam]] - ''Lịch sử khẩn hoang miền Nam''. Nhà xuất bản Văn nghệ [[Thành phố Hồ Chí Minh]], 1994.
*Phan Lương Minh - ''Nguyễn Háo Vĩnh, chiến sĩ phong trào Đông Du miền Nam'' (bản điện tử) [http://www.vusta.vn/Temps/Home/template2/default.asp?nid=3F3D].