Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Người Lombard”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
MerlIwBot (thảo luận | đóng góp)
n Bot: Thêm oc:Lombards
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n Robot: Sửa đổi hướng
Dòng 1:
[[Tập tin:Iron Crown.JPG|nhỏ|320px|phải|Vương miện đồng của Lombardy, được sử dụng cho lễ đăng quang của [[vua Ý]] cho tới năm 1946]]
Người '''Lombard''' hay Langobard ([[latinh|tiếng La Tinh]]: ''Langobardī'') là một bộ tộc [[Germanic]] đã thống trị một vương quốc ở [[Ý]] từ năm 568 đến 774.
 
Sử gia người Lombard là [[Paul người trợ tế]] đã viết trong ''[[Historia Langobardorum]]'' rằng người Lombard bắt nguồn từ một bộ tộc nhỏ gọi là ''Winnili'',<ref name="ReferenceA">Priester, 16. From the [[Old Germanic]] ''Winnan'', meaning "fighting", "winning".</ref> cư ngụ ở nam Scandinavia<ref name="dick">Harrison, D.; Svensson, K. (2007). ''Vikingaliv'' Fälth & Hässler, Värnamo. ISBN 978-91-27-35725-9 p. 74</ref> (Scadanan), bộ tộc này đã di cư xuống phía nam để tìm kiếm những vùng đất mới. Vào thế kỷ thứ nhất sau CN, họ thành lập nên một phần [[Suebi]], ở phía tây bắc nước [[Đức]] ngày nay. Vào thế kỷ thứ 5, họ chuyển tới khu vực mà ngày nay gần trùng khớp với [[Áo]], nằm ở phía bắc [[sông Donau|sông Danube]], tại đây họ đã khuất phục [[người Herul]] và sau đó tiến hành các cuộc chiến với [[người Gepid]]. Vua của Lombard là [[Audoin]] đã đánh bại thủ lĩnh [[Thurisind]] của người Gepid năm 551 hoặc 552; người kế tục ông là [[Alboin]] cuối cùng đã hủy diệt người Gepid trong [[trận Asfeld]] năm 567.
 
Sau chiến thắng, Alboin quyết định cho dân di cư tới Ý, nơi đã trở nên rất thưa thớt dân cư sau cuộc [[chiến tranh Gothic (535–554)]] kéo dài giữa [[Đế quốc Đông La Mã|Đế quốc Byzantine]] và [[Vương quốc Ostrogoth]]. Rất nhiều [[người Sachsen|người Saxon]], [[Herul]], [[Gepid]], [[Bulgar]], [[Thuringian]], và [[Ostrogoth]] đã gia nhập với người Lombard và cuộc chiếm đóng Ý của người Lombard gần như không có đối thủ. Cuối năm 569, họ đã chiếm được hầu hết các thành phố chủ chốt phía bắc [[sông Po]] ngoại trừ [[Pavia]], thành phố thất thủ vào năm 572. Cùng lúc đó, họ cũng chiếm đóng những khu vực ở [[Trung Ý|miền Trung]] và [[Nam Ý]]. Họ thành lập nên Vương quốc Lombard và sau đổi tên thành ''[[Regnum Italicum]]'' ("Vương quốc Ý"), vương quốc này đạt tới đỉnh cao vào thế kỷ 8 dưới sự trị vì của nhà lãnh đạo [[Liutprand, vua người Lombard|Liutprand]]. Năm 774, vương quốc bị vua người [[Frank]] là [[Charlemagne]] chinh phục và bị sáp nhập vào [[Francia|đế chế của người Frank]]. Tuy nhiên, các quý tộc Lombard tiếp tục cai trị nhiều khu vực của [[Bán đảo Ý]] cho tới thế kỷ 11, khi họ bị [[người Norman]] khuất phục và sáp nhập vào [[Vương quốc Sicilia|Vương quốc Sicily]]. Di sản của họ cho tới ngày nay chính là cái tên của vùng [[Lombardia|Lombardy]].
== Lịch sử ==
=== Nguồn gốc và tên gọi ===
Tác phẩm đầy đủ nhất về nguồn gốc, lịch sử, và phong tục tập quán của người Lombard là [[Historia Langobardorum]] (Lịch sử của người Lombard) của [[Paul người trợ tế]], được viết vào thế kỷ thứ 8. Tuy nhiên, nguồn sử liệu chính cho Paul về nguồn gốc người Lombard, lại đến từ tác phẩm được viết vào thế kỷ thứ 7 [[Origo Gentis Langobardorum]] (Nguồn gốc của người Lombard).
 
[[Origo Gentis Langobardorum]] kể về câu chuyện của một bộ lạc nhỏ được gọi là ''Winnili''<ref name="ReferenceA"/> ở miền nam [[Scandinavia]] ]<ref name="dick">Harrison, D. & Svensson, K. (2007). ''Vikingaliv'' Fälth & Hässler, Värnamo. 978-91-27-35725-9 p. 74</ref> (Scadanan) (tác phẩm [[Codex Gothanus]] viết rằng đầu tiên người ''Winnili'' cư ngụ gần một con sông được gọi là Vindilicus trên ranh giới tận cùng [[Gallia|Gaul]].) <ref>CG, II.</ref> người Winnili được chia thành ba nhóm và một phần rời bỏ quê hương của họ để tìm kiếm vùng đất mới. Lý do cho cuộc di cư có thể là do gia tăng dân số.<ref>Menghin, 13.</ref> Những người ra đi được dẫn đầu bởi anh em Ybor và Aio cùng mẹ của họ Gambara<ref>Priester, 16. Grimm, ''Deutsche Mythologie'', I, 336. Old Germanic for "[[Strenuus]]", "[[Sibyl]]".</ref> và họ đã đặt chân đến vùng đất Scoringa, có lẽ là bờ biển Baltic<ref>Priester, 16</ref> hoặc [[Bardengau]] bên bờ sông Elbe.<ref>Hammerstein-Loxton, 56.</ref> Scoringa được cai trị bởi [[người Vandal]], và các vị tù trưởng của họ, anh em Ambri và Assi, những người bắt người Winnili phải lựa chọn giữa cống nạp hoặc chiến tranh.
 
Người Winnili đều là chàng tri trẻ và dũng cảm, họ từ chối cống nạp và nói " tốt hơn hết là hãy bảo vệ tự do bằng đôi tay còn hơn là làm vấy bẩn nó bằng cách nộp cống".<ref name="PD, VII">PD, VII.</ref> Người Vandal đã chuẩn bị cho chiến tranh và đã thỉnh cầu thần Godan ([[thần Odin]]<ref name="dick"/>), người đã trả lời rằng ông sẽ ban chiến thắng cho những người mà ông nhìn thấy đầu tiên vào lúc bình minh.<ref name="PD, VIII">PD, VIII.</ref> Người Winnili có ít người hơn <ref name="PD, VII"/> và Gambara đã cầu xin sự giúp đỡ từ Frea ( nữ thần [[Frigg]]<ref name="dick"/>), người đã khuyên rằng tất cả phụ nữ Winnili nên buộc tóc của họ ở phía trước của khuôn mặt của họ khiến nó giống như râu và hành quân với những người chồng của họ. Vì vậy, khi mà Godan phát hiện người Winnili đến đầu tiên, và hỏi, "những kẻ râu dài này là ai?" và Frea trả lời, "chúa tể của ta, người hãy ban cho họ tên, và bây giờ người cũng hãy ban cho họ chiến thắng".<ref>OGL, appendix 11.</ref> Từ thời điểm đó trở đi, người Winnili đã được biết đến như là người Langobards (Tiếng Latinh và Ý hóa là Lombard).
Dòng 16:
 
=== Bằng chứng khảo cổ học và những cuộc di cư ===
Kết hợp từ những ghi chép của [[Strabo]] (20 CN) và [[Tacitus]] ( 117 CN), ta biết được người Lombard cư ngụ ở gần cửa [[elbe|sông Elbe]] ngay sau khi bắt đầu kỷ nguyên Kitô giáo, bên cạnh [[người Chauci]]<ref name="Menghin, 15">Menghin, 15.</ref> Strabo cho rằng người Lombard cư ngụ cả hai bên bở của sông Elbe<ref>Strabo, VII, 1, 3. Menghin, 15.</ref> Nhà khảo cổ học người Đức Willi Wegewitz đã xác định được một số vị trí mai táng [[thời kì đồ sắt]] ở hạ lưu Elbe như ''Langobardic''.<ref>Wegewitz, ''Das langobardische Brandgräberfeld von Putensen, Kreis Harburg'' (1972), 1–29. ''Problemi della civilita e dell'economia Longobarda'', Milan (1964), 19ff.</ref> Những bằng chứng khảo cổ học cho thấy rằng người Lombard là những cư dân canh tác nông nghiệp.<ref>Priester, 18.</ref>
 
Những ghi chép đề cập đến người Lombard đầu tiên là vào giữa năm 9CN và năm 16 CN, khi mà sử quan La Mã [[Velleius Paterculus]], người đã tham gia một cuộc viễn chinh của người La Mã với chức vụ thái thú kỵ binh.<ref name="Menghin, 15"/> Paterculus mô tả người Lombard là "hung tợn hơn những người Đức man rợ bình thường"<ref>Velleius, Hist. Rom. II, 106. Schmidt, 5.</ref>