Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nhiễu loạn (thiên văn học)”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Bot: Thêm uk:Пертурбація |
n Robot: Sửa đổi hướng |
||
Dòng 1:
[[Tập tin:Jupiter family.jpg|nhỏ|240px|phải|Sao Mộc có ảnh hưởng lớn đến nhiễu loạn hấp dẫn đối với các sao chổi.]]
'''Nhiễu loạn hấp dẫn''' là các thay đổi nhỏ trong [[chuyển động]] của [[thiên thể]], trên [[quỹ đạo]] quanh vật thể trung tâm do các [[tương tác hấp dẫn|lực hấp dẫn]] của một hay nhiều vật thể khác gây nên. Đây là trường hợp đặc biệt trong [[chuyển động của ba vật thể]], khi vật thể thứ ba m<sub>3</sub> rất nhỏ so với khối lượng của hai vật thể m<sub>1</sub> và m<sub>2</sub> hay do khoảng cách giữa chúng lớn đến mức tác động của vật thứ ba lên hai vật thể đầu nhỏ hơn nhiều so với các lực hấp dẫn giữa m<sub>1</sub> và m<sub>2</sub>. Khi đó vật thứ ba chỉ nhiễu loạn chuyển động của các vật thể m<sub>1</sub> và m<sub>2</sub>, gọi là sự nhiễu loạn quỹ đạo (hay sự nhiễu loạn các thành phần quỹ đạo).
== Phân loại nhiễu loạn hấp dẫn ==
Dòng 24:
* Bán trục lớn '''''a''''' thường có nhiễu loạn có chu kì, còn nhiễu loạn trường kì tăng chậm đến mức nó chỉ có thể biểu hiện khi Mặt Trời đã "hết hạn sử dụng".
* Độ lệch tâm và độ nghiêng quỹ đạo chỉ có các nhiễu loạn chu kì dài. Trong trường hợp Trái Đất, độ lệch tâm giảm dần (khoảng bốn phần mười triệu đơn vị mỗi năm), như thế quỹ đạo Trái Đất ngày càng tròn. Các nhiễu loạn của điểm nút lên và khoảng cách [[củng điểm quỹ đạo#Cận điểm quỹ đạo|điểm cận nhật]] của quỹ đạo các hành tinh so với tính bền vững của hệ Mặt Trời có thể bỏ qua.
* Đường [[củng điểm quỹ đạo|củng tuyến]] của gần như tất cả các hành tinh quay chậm như nhau, theo hướng quay phải (ở Trái Đất giá trị này khoảng 11,5’’ mỗi năm).
== Nhiễu loạn hẫp dẫn đối với vệ tinh nhân tạo của Trái Đất ==
[[Tập tin:920514 STS49 Endeavour Intelsat VI.jpg|nhỏ|240px|phải|Vệ tinh Endeavour Intelsat VI]]
Các [[vệ tinh|vệ tinh nhân tạo]] của Trái Đất chịu ảnh hưởng của nhiều lực nhiễu loạn, gây nên gia tốc nhiễu làm thay đổi các thành phần quỹ đạo chuyển động của chúng. Các tác động này bao gồm các lực hấp dẫn và các lực không có nguồn gốc hấp dẫn.
Các lực hấp dẫn gây nhiễu loạn lớn nhất lên các vệ tinh nhân tạo của Trái Đất<ref>Geodetická astronómia a základy kozmickej geodézie, ([[Tiếng Việt]]: ''Thiên văn học trắc địa và trắc địa vũ trụ học đại cương''), tập thể tác giả. </ref>:
* Tính dẹt của hình dạng Trái Đất
* [[Tương tác hấp dẫn|Lực hấp dẫn]] bất thường của Trái Đất
* Lực hấp dẫn của Mặt Trăng
* Lực hấp dẫn của Mặt Trời
Dòng 41:
* Các lực hấp dẫn yếu khác như lực [[điện từ]], tác động theo [[thuyết tương đối]]
Trong các lực không hấp dẫn, các tác động lớn nhất có từ [[áp suất]] [[bức xạ điện từ|bức xạ]] của Mặt Trời, áp suất bức xạ của Trái Đất, sức cản của [[khí quyển]], [[hiệu ứng Yark]] của Mặt Trời và Trái Đất, [[hiệu ứng Poynting-Robertson]] của Mặt Trời và Trái Đất, [[hiệu ứng Shach]], áp suất của bụi liên hành tinh.
== Chú thích ==
| |||