Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Phù sa”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n chú thích, replaced: {{cite book → {{chú thích sách
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n Robot: Sửa đổi hướng
Dòng 1:
'''Phù sa''' là các vật thể nhỏ và mịn, có nguồn gốc từ các loại [[đá (địa chất)|đá]] vụn bở do thủy lưu di chuyển theo các dòng nước. Phù sa là vật liệu tạo nên các dạng địa hình [[bồi tích]] ở vùng hạ lưu sông ([[đồng bằng]]). Có thể phân loại phù sa theo ít nhất là hai cách khác nhau:
* Theo hình thức vận chuyển gồm hai loại là ''phù sa đáy'' và ''phù sa lơ lửng''<ref>[http://dictionary.bachkhoatoanthu.gov.vn/default.aspx?param=18C0aWQ9MjU3NzMmZ3JvdXBpZD0ma2luZD0ma2V5d29yZD1waCVjMyViOStzYQ==&page=1 Bài viết về Phù sa trên Bách khoa Toàn thư Việt Nam]</ref>.
* Theo vị trí bồi tích gồm có phù sa ''lòng sông'' và phù sa ''phi-lòng sông''. Phù sa ''phi-lòng sông'' lại có thể chia thành:
Dòng 11:
Suốt chiều dài dòng nước bất kể lớn hay nhỏ, thủy lưu đều có khả năng nhấc cuốn và nhả phù sa. Phù sa bị cuốn theo thủy lưu khi tốc độ dòng nước tương đối cao. Khi nước chậm lại thì phù sa thường lắng xuống đáy dòng. Dần dà lượng phù sa tụ lại lớn đủ để bồi lên một bình nguyên.
 
Lượng phù sa do sông lớn vận chuyển rất đáng kể, thường tạo thành màu nước sông như [[sông Hồng]] ở [[Việt Nam]] có sắc nước màu nâu sành; [[sông Mississippi]] ở [[Bắc Mỹ]], có tục danh là "Big Muddy" (có nghĩa là sông Bùn lớn); và [[hoàng Hà|sông Hoàng Hà]] ở [[Tên gọi Trung Quốc|Trung Hoa]] sắc nước vàng ngầu. Sông Mississippi hằng năm đổ 406 triệu [[tấn]] phù sa ra biển<ref>{{chú thích sách | last = Mathur | first = Anuradha | coauthors = Dilip da Cunha | title = Mississippi Floods: Designing a Shifting Landscape | publisher = Yale University Press | date = 2001 | location = New Haven, CT | isbn = 0-300-08430-7}}</ref> còn sông Hoàng Hà thì đưa lượng phù sa còn lớn hơn nữa: 796 triệu tấn.
 
Phù sa thường có nhiều khoáng chất quý như [[vàng]] và [[platin|bạch kim]] cùng những loại [[ngọc|đá quý]].
 
Về mặt canh nông, đất phù sa có tiếng là màu mỡ. Châu thổ [[sông Nin]] qua nhiều thiên niên kỷ kể từ thể kỷ thứ tư trước [[Công Nguyên|Công nguyên]] đã cung ứng mùa màng thóc lúa mà không cần thêm [[phân bón]].
 
==Chú thích==