Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Sahel”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Robot: Sửa đổi hướng |
|||
Dòng 2:
[[Tập tin:Map sahel.jpg|nhỏ|Vị trí của dải sahel tại châu Phi]]
'''Sahel''' (từ [[tiếng Ả Rập]]: ساحل, ''sahil'' nghĩa là bờ, ranh giới của sa mạc [[Sa mạc Sahara|Sahara]]) là tên gọi khu vực ranh giới ở [[châu Phi]] nằm giữa [[Sa mạc Sahara|Sahara]] ở phía bắc và khu vực màu mỡ hơn ở phía nam là [[sudan (khu vực)|sudan]] (không nhầm với [[Sudan|quốc gia cùng tên gọi]]).
== Địa lý ==
Sahel chủ yếu là [[xavan]] và kéo dài khoảng 6.000 km (3.729 dặm) từ ven [[Đại Tây Dương]] ở phía tây tới khu vực [[sừng Châu Phi]] ở phía đông, với bề rộng từ khoảng 150 km ở phía đông (ven [[Biển Đỏ|Hồng Hải]]) cho tới khoảng 800 km (ở phía tây, ven [[Dakar]]) cảnh quan thay đổi dần từ các [[đồng cỏ]] bán khô cằn tới dạng xavan bụi gai. Theo dòng lịch sử của châu Phi thì khu vực này đã từng là quê hương của một vài vương quốc tiên tiến nhất đượng hưởng lợi từ hành trình thương mại xuyên sa mạc. Một cách tổng thể thì các vương quốc này được gọi chung là các [[vương quốc Sahel]].
Các quốc gia nằm trong dải sahel ngày nay bao gồm [[Sénégal|Senegal]], [[Mauritanie|Mauritania]], [[Mali]], [[Burkina Faso]], [[Niger]], [[Nigeria]], [[Tchad|Chad]], [[Sudan]], [[Eritrea]].
== Khí hậu, môi trường ==
Khoảng 12.500 năm trước, dải sahel là một phần của sa mạc Sahara và bị các cồn cát bồi lấp với cảnh quan tương tự như ngày nay. Trung bình dải sahel nhận được khoảng 150–500 [[mM|mm]] (6–20 inch) [[mưa]] mỗi năm, chủ yếu là trong thời kỳ [[gió mùa]] (tháng 6 tới tháng 9 hàng năm) nhưng vũ lượng phân bố không đều. Ở phía bắc lượng mưa có khi chỉ đạt 20 mm. Mùa khô kéo dài cũng là lúc nhiệt độ trung bình tăng cao (trên 20 °C) làm nước bốc hơi nhanh, nên đất đai khô cằn.
Khu vực sahel nằm trong vùng [[nhiệt đới]] bị giao động bởi hiện tượng biến đổi khí hậu toàn cầu. Vì đó mà chu kỳ thay đổi từ mùa khô sang mùa mưa và ngược lại không còn bình thường, phân bổ không đều. Điều này được thể hiện với mùa khô kéo dài tới 10 tháng. Cũng theo đó thì mùa mưa ngắn hơn có khi chỉ thoáng qua.
Dòng 31:
== Khô hạn ==
{{bài chính|Khô hạn sahel}}
Năm 1914, tại khu vực sahel đã diễn ra một vụ khô hạn lớn, do lượng mưa thấp hơn so với mức trung bình và nó đã dẫn tới nạn đói kém mất mùa trên một quy mô lớn. Trong thập niên 1960 thì người ta đã ghi nhận sự gia tăng lượng mưa trong khu vực, làm cho khu vực khô cằn phía bắc trở nên dễ tiếp cận hơn. Khi đó đã có những nỗ lực do các chính quyền hỗ trợ để di chuyển nhiều người lên phía bắc và khi thời kỳ khô hạn kéo dài từ năm [[1968]] tới năm [[1974]] diễn ra thì việc chăn thả gia súc tại đây nhanh chóng trở thành không phù hợp nữa. Giống như vụ khô hạn năm 1914, điều này cũng dẫn tới nạn đói ở quy mô lớn, nhưng lần này tác động của nó không mạnh như trước do có sự trợ giúp nhanh chóng của quốc tế. Thảm họa đói kém này cũng là tiền đề dẫn tới sự thành lập [[Quỹ quốc tế phát triển nông nghiệp]] (IFAD) của [[Liên Hiệp Quốc|Liên hiệp quốc]] năm 1977.
== Kinh tế ==
=== Trồng trọt ===
Người nông dân trong khu vực sahel chủ yếu là trồng [[kê (cây)|kê]], [[lạc]] nhưng cũng trồng cả [[sắn]] và [[khoai lang]] để tự cung tự cấp. Sau một vài năm họ lại chuyển tới các vùng đất trồng mới, tuy nhiên, do sự gia tăng dân số lớn tại khu vực phía bắc, nơi mà việc canh tác nông nghiệp của họ đã vượt quá khả năng của vùng đất khô cằn nên nhu cầu vê các hệ thống tưới tiêu nước là rất cần thiết.
=== Chăn nuôi ===
Đứng hàng thứ hai về tầm quan trọng trong nông nghiệp của khu vực sahel là chăn thả gia súc, trong đó chủ yếu là [[
== Nguồn nước ==
Trong khu vực sahel có các sông chính sau: [[sông Niger]], [[sông Chari|Chari]], [[sông Nin|Nin]], [[sông Volta Trắng|Volta Trắng]], [[sông Volta Đen|Volta Đen]], [[sông Komadugo|Komadugo]],
[[sông Salamat|Salamat]], [[sông Sokoto|Sokoto]], [[sông Bani|Bani]], [[sông Logon|Logon]], [[sông Benue|Benue]]. Các hồ lớn có [[hồ Tchad|hồ Chad]], [[hồ Kainji-Stausee]].
== Xem thêm ==
|