Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chiến tranh Liên minh thứ Năm”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Robot: Sửa đổi hướng |
|||
Dòng 1:
{{Thông tin chiến tranh
|conflict=Liên minh thứ năm
|partof=[[Các cuộc chiến tranh của Napoléon|Chiến tranh Napoléon]]
| image = [[Tập tin:Napoleon Wagram.jpg|300px]]
| caption = [[Napoléon Bonaparte]] tại [[Trận Wagram|Wagram]], tranh của [[Horace Vernet]]
Dòng 10:
* [[Liên minh Pháp-Áo]]
|territory= [[Đế chế thứ nhất|Đế chế Pháp]] sáp nhập [[Các tỉnh Illyria]]<br>
[[Vương quốc
[[Tây Galicia]] bị sáp nhập vào [[Công quốc Warszawa|Công quốc Warsaw]]<br>
[[Đế quốc Nga]] sáp nhập [[Ternopil]]
|combatant1={{flagicon|Austrian Empire}} [[Đế quốc Áo (1804–1867)|Đế quốc Áo]]<br>
Dòng 18:
{{flagicon|Spain|1785}} [[Tây Ban Nha thời Phục Hưng|Tây Ban Nha]] <br>
{{flagicon|Two Sicilies}} [[Vương quốc Sicilia|Sicilia]] <br>
{{flagicon|Kingdom of Sardinia}} [[Vương quốc Sardigna|Vương quốc Sardinia]]<br>
{{flagicon image|Flagge Herzogtum Braunschweig.svg}} [[Black Brunswickers]]
|combatant2={{flagicon|France}} [[Đế chế thứ nhất|Đế chế Pháp]]<br>
{{flagicon image|Flag of Poland (1807–1815).svg|size=22px}} [[Công quốc Warszawa|Công quốc Warsaw]]<br>
{{flagicon image|Flag of the Confederation of the Rhine.svg}} [[Liên bang sông Rhine]]<br>
*[[Tập tin:Flag of Bavaria (striped).svg|border|22px]] [[Vương quốc
*{{flagicon image|State flag of Saxony before 1815.svg}} [[Vương quốc
*[[Tập tin:Flagge Königreich Württemberg.svg|border|22px]] [[Vương quốc Württemberg|Württemberg]]
*[[Tập tin:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|border|22px]] [[Vương quốc Westphalia|Westphalia]]
Dòng 36:
{{flagicon|United Kingdom}} [[John Pitt, Bá tước thứ hai của Chatham|Lord Chatham]]<br>
{{flagicon image|Tirol Dienstflagge (Variation).png}} [[Andreas Hofer]]
|commander2={{flagicon|France}} [[Napoléon Bonaparte|Napoléon I]]<br>
[[Tập tin:Flag of Bavaria (striped).svg|border|22px]] [[Maximilian I Joseph của Bavaria|Maximilian I]]<br>
{{flagicon|Napoleonic Italy}} [[Eugène de Beauharnais|Hoàng tử Eugène]]<br>
Dòng 42:
{{flagicon image|State flag of Saxony before 1815.svg}} [[Frederick Augustus I của Saxony|Frederick Augustus I]]
|strength1=340.000 người Áo,<ref name="austriannumbers">Chandler trg 673. Nước Áo điều khoảng 100.000 quân tiến đánh Ý, 40.000 phòng giữ [[Galicia (Trung Âu)|Galicia]], và 200.00 cùng 500 khẩu đại bác, tổ chức thành 6 tuyến cùng 2 quân đoàn dự bị, quanh khu vực [[sông
|strength2=275.000<ref name="frenchnumbers">David G. Chandler, ''The Campaigns of Napoleon.'' trg 670.</ref>
|casualties1=100.000+
Dòng 56:
Ngày 2.5.1808, dân [[Tây Ban Nha]] nổi dậy chống sự chiếm đóng của Đế quốc Pháp với sự hỗ trợ của Vương quốc Anh, và [[Bồ Đào Nha]] tiếp tục buôn bán với Vương quốc Anh, bất chấp lệnh [[phong tỏa lục địa]] (''Blocus continental'') của Pháp. Quân Pháp dưới quyền chỉ huy của tướng [[Pierre Dupont de l'Étang]] bị thua [[trận Bailén]] (1) (Tây Ban Nha) từ 18 tới 22.7.1808, khiến [[hoàng đế]] [[Napoléon Bonaparte]] phải chuyển quân sang Tây Ban Nha. Quân Pháp dễ dàng đánh bại quân Tây Ban Nha và quân Anh. Tuy nhiên cuộc [[kháng chiến]] của dân Tây Ban Nha tiếp tục kéo dài tới khi toàn thắng quân Pháp năm 1814, đuổi [[Joseph Bonaparte]] (anh của Napoléon Bonaparte) về nước và [[Fernando VII]] lên làm vua.
Nước Áo - lần trước không tham gia [[Chiến tranh Liên minh thứ tư|Liên minh thứ tư]] - nay thấy có cơ hội lấy lại quyền lực của mình sau khi bị thua [[trận Austerlitz]] (2) nên liên minh với Anh để chống Pháp.
==Diễn tiến các trận chiến==
Lúc đầu, Áo thắng vài trận vì quân Pháp dưới quyền chỉ huy của thống chế [[Louis Nicolas Davout|Davout]] ít và quá yếu. Áo cũng tấn công Công quốc Warszawa, nhưng bị quân [[Ba Lan]] đánh bại trong [[trận Raszyn]] (3) (Ba Lan) ngày 19.4.1809.
Napoléon chỉ huy quân Pháp phản công Áo và thắng vài trận nhỏ, tới trận [[Aspern-Essling]] (4) (Áo) từ 20 tới 22.5.1809 thì Napoléon bị thua chiến thuật. Tuy nhiên [[Đại quận công]] [[Karl]] chỉ huy quân Áo đã mắc sai lầm khi không [[truy kích]] quân Pháp. Sau đó Napoléon vây hãm [[Viên]] từ tháng 7 năm 1809 và chiến thắng quyết định trong [[trận Wagram]] (5) ngày 5 - 6.7.1809, buộc Áo phải xin đình chiến và ký [[Hòa ước Schönbrunn]] (6) ngày 14.10.1809.
Dòng 66:
==Hậu quả của cuộc chiến==
Khi ký [[Hòa ước Schönbrunn]], Áo chịu nhiều thiệt thòi, phải nhường vùng [[Tirol|Tyrol]] và [[Salsburg]] cho Vương quốc Bayern, một phần Ba Lan cho Công quốc Warszawa, vùng [[Trieste]] (Ý) và [[Dalmatia]] (nay thuộc [[Croatia]]) cho Pháp và phải bồi thường một số tiền lớn chiến phí cho Pháp.
Năm 1810, Đế quốc Pháp mở rộng tới mức tối đa. Ngoài Pháp, Napoléon cũng là vua Vương quốc Ý, người lãnh đạo [[Thụy Sĩ|Liên bang Thụy Sĩ]], [[Liên bang sông Rhine]], viên đại sứ của Napoléon điều khiển không chính thức Công quốc Warszawa (nay là Ba Lan). Các đồng minh của Napoléon là Vương quốc Tây Ban Nha (do người anh Joseph Bonaparte làm vua), [[Vương quốc Wesphalen]] (do em út [[Jérôme Bonaparte]] cai trị), Vương quốc Napoli (do em rể là [[nguyên soái|thống chế]] [[Joachim Murat]] làm vua), [[Công quốc Lucca]] và [[Piombio]] (Ý) (do em rể [[Félix Baciocchi]] cai trị), cùng các nước cựu thù là Phổ và Áo. Cùng năm, Napoléon kết hôn với [[công chúa]] Áo [[Marie-Louise]] để liên minh lâu dài với Áo và để có con [[thừa kế]], mà người vợ trước - [[Joséphine de Beauharnais]] - không có.
==Các trận chiến giữa phe Pháp và Liên minh thứ năm==
Dòng 99:
==Xem thêm==
* [[Đế chế thứ nhất|Đệ nhất đế chế]]
* [[Các cuộc chiến tranh của Napoléon]]
* [[Chiến tranh Liên minh thứ nhất|Liên minh thứ nhất]]
* [[Chiến tranh Liên minh thứ hai|Liên minh thứ hai]]
* [[Chiến tranh Liên minh thứ ba|Liên minh thứ ba]]
* [[Chiến tranh Liên minh thứ tư|Liên minh thứ tư]]
* [[Chiến tranh Liên minh thứ sáu|Liên minh thứ sáu]]
* [[Chiến tranh Liên minh thứ bảy|Liên minh thứ bảy]]
== Tham khảo ==
| |||