Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chuyến thăm Trung Quốc của Richard Nixon”

'''Chuyến thăm [[Tên gọi Trung Quốc|Trung Hoa]] của [[Tổng thống Hoa Kỳ|Tổng thống Mỹ]] [[Richard Nixon]]''' năm [[1972]] là 1 sự kiện quan trọng trong lịch sử ngành [[Ngoại giao]] hiện đại. Chuyến thăm lịch sử đánh dấu sự thay đổi cục diện thế giới, biến ''"cái bắt tay lịch sử giữa lãnh đạo hai nước bên kia [[Thái Bình Dương]]"'' thành hiện thực và đánh dấu sự khởi đầu cho một kỉ nguyên mới.<ref name="vietnamnet.vn">[http://vietnamnet.vn/lanhdao/2007/02/666526/ Chuyến thăm bước ngoặt của Nixon tới Trung Quốc]</ref>

Trong nửa đầu [[thế kỷ 20|thế kỷ XX]], các nhà hoạch định chính sách Mỹ, từ Tổng thống [[Theodore Roosevelt]] trở đi, đều ủng hộ sự xuất hiện của một nước Trung Quốc hùng mạnh và thịnh vượng vì [[người Mỹ]] hy vọng rằng Trung Quốc sẽ thân thiện với Mỹ. Người Mỹ cũng đã từng giúp đỡ các nhóm Trung Hoa kháng [[Nhật Bản|Nhật]] (cả [[Đảng Cộng sản Trung Quốc|Cộng sản]] lẫn [[Quốc Dân Đảng]]) trong [[ThếChiến tranh thế giới chiếnthứ IIhai|Thế chiến thứ hai]].<ref name="vietnamese.vietnam.usembassy.gov">[http://vietnamese.vietnam.usembassy.gov/doc_ej0406_xi.html NIXON Ở TRUNG QUỐC-BƯỚC NGOẶT TRONG LỊCH SỬ THẾ GIỚI-Warren I.Cohen]</ref>

Sau chiến thắng của những người [[Chủ nghĩa cộng sản|Cộng sản]] Trung Quốc trên toàn bộ Hoa lục năm 1949, nước [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]] (PRC) được thành lập ngày 1 tháng 10 năm 1949. [[Nguyên soái|Thống chế]] [[Tưởng Giới Thạch]] và chính phủ [[Trung Hoa Dân Quốc]] của ông ta chỉ còn giữ lại được [[đảo|hòn đảo]] [[Đài Loan]] nhỏ bé và một số vùng phụ cận. Tuy nhiên, người Mỹ vẫn tiếp tục công nhận [[Trung Hoa Dân Quốc]] là [[chính phủ hợp pháp]] của Trung Quốc, còn Mao và những cộng sự của ông không ngừng lên án [[đế quốc Mỹ|chủ nghĩa đế quốc Mỹ]] và từ chối thảo luận bất cứ vấn đề gì ngoại trừ việc Mỹ chấm dứt viện trợ cho Tưởng và thôi bảo vệ [[Đài Loan]]<ref name="vietnamese.vietnam.usembassy.gov"/>. Tất cả người Mỹ có mặt tại Trung Quốc nhất loạt đều bị Mao trục xuất, kể cả các nhân viên ngoại giao.

Mâu thuẫn này càng bùng nổ hơn khi vào năm 1950, khi các lực lượng đồng minh do Mỹ lãnh đạo, mang danh nghĩa của [[Liên Hiệp Quốc|Liên Hợp Quốc]], trong [[Chiến tranh Triều Tiên]], bị quyến rũ bởi sự thành công và viễn cảnh thống nhất Triều Tiên dưới tay chính phủ Nam Hàn do [[Lý Thừa Vãn]] đứng đầu, đã đẩy lùi quân đội của [[Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên|Bắc Hàn]], do [[Kim Nhật Thành]] chỉ huy, sát đến sông [[Áp Lục]]. Lo ngại trước khả năng bị mở rộng chiến tranh vào đất Trung Hoa, ngày 8 tháng 10 năm 1950, một ngày sau khi quân Liên Hiệp Quốc vượt vĩ tuyến 38, Mao đã ra lệnh thành lập lực lượng Chí nguyện quân Kháng Mỹ viện Triều, hỗ trợ cho Bắc Hàn, trực tiếp đối đầu với lực lượng Liên Hiệp Quốc.

Sau Chiến tranh Triều Tiên, ở Mỹ, sự thù địch của Trung Quốc kèm theo làn sóng chống Cộng trong nước gia tăng bởi [[Chiến tranh Lạnh|Chiến tranh lạnh]], ngoài ra sự vận động của [[Nguyên soái|Thống chế]] Tưởng lên những bạn bè người Mỹ của ông, tất cả đã ngăn không cho các nhà [[hoạch định chính sách]] trong những năm 1950 và 1960 tiếp cận [[Bắc Kinh]]. [[Washington, D.C.|Washington]] đã dùng ảnh hưởng của mình để [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]] không được vào [[Liên Hiệp Quốc|Liên Hợp Quốc]], ngay cả khi Tổng thống [[Dwight Esenhower]] thừa nhận rằng cô lập Trung Quốc là một sai lầm. Ghế của [[Trung Hoa Dân Quốc]] tại [[Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc|Hội đồng bảo an]], tất nhiên vẫn được giữ nguyên.

Tuy nhiên, giữa những năm 1960, nhận thức được sự chia rẽ Xô-Trung và cường độ chống Cộng giảm do tan vỡ ảo tưởng về cuộc chiến tranh ở Việt Nam, dư luận Mỹ về quan hệ với Trung Quốc đã thay đổi. Các nhà lãnh đạo quan trọng của chính phủ và giới học thuật lập luận ủng hộ cái mà họ cho là một chính sách thực tế hơn nếu chấp nhận chế độ Bắc Kinh là chính phủ hợp pháp của Trung Quốc và tìm cách hợp tác với chính phủ đó. Họ nói về chính sách “ngăn chặn mà không cô lập”. Tuy nhiên, chính phủ của Tổng thống [[Lyndon B. Johnson|Lyndon Johnson]] đã bị sa lầy ở [[Việt Nam]] và người Trung Quốc thì bị cuốn theo cuộc [[Cách mạng văn hóa|Đại Cách mạng Văn hóa Vô sản]]. Vì vậy không có mối quan hệ mới nào được xác lập.<ref name="vietnamese.vietnam.usembassy.gov"/>

:Xem chi tiết:[[Chia rẽ Trung-Xô|Trung-Xô chia rẽ]]

Một trong những nguyên nhân quan trọng nhất khiến Trung Hoa xích lại gần Hoa Kỳ là do những nguy cơ đe dọa từ [[Liên Xô|Liên bang Xô viết]] láng giềng. Mâu thuẫn về quyền lãnh đạo phong trào Cộng sản Quốc tế giữa 2 đảng Cộng sản đã âm ỉ từ trước đó nhiều năm, dần bùng lên dẫn đến xung đột vũ trang. Lúc 8 giờ sáng ngày 13 tháng 8 năm 1969, lực lượng tuần tra biên phòng Trung Hoa gồm 37 người do 1 sỹ quan là [[Dương Chính Lâm]] chỉ huy, bị lực lượng Liên Xô có 6 [[xe tăng]] yểm trợ phục kích và hạ sát toàn bộ. Trong khi chính phủ Mao đang gởi công hàm phản đối tới [[Phái bộ ngoại giao|Đại sứ quán]] [[Liên Xô]] tại Bắc Kinh thì chính phủ Liên Xô cũng gởi 1 công hàm ngược lại nói rằng "''các lực lượng vũ trang Trung Quốc ở [[Tân Cương]] đã vượt biên giới sang "khiêu khích quân sự" và đã bị [[Hồng Quân|Hồng quân]] đánh lui"''<ref>Hồ sơ mật đối ngoại-Phạm Bá NXB CAND p109-110</ref>. Mâu thuẫn ngày càng dân cao đến mức ngày 15 tháng 8, nhà lãnh đạo Liên Xô [[Leonid Ilyich Brezhnev|Leonid Brezhnev]] đã thông báo cho phía Mỹ biết về quyết định [[Liên Xô]] chuẩn bị đánh đòn [[hạt nhân nguyên tử|hạt nhân]] phủ đầu Bắc Kinh. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, quyết định này cuối cùng đã không được thực hiện. Nguy cơ chiến tranh đã được loại trừ, nhưng mâu thuẫn giữa 2 quốc gia Cộng sản là không thể hàn gắn được nữa.

Thực ra, Mỹ và Trung Quốc đã lặng lẽ tiến hành các cuộc đàm phán bí mật để cải thiện quan hệ giữa 2 nước, vì hai bên đều muốn cải thiện quan hệ trong bối cảnh [[Liên Xô]] có thái độ hiếu chiến. Năm 1971 [[Cố vấn An ninh Quốc gia]] của Mỹ là [[Henry Kissinger]] đã hai lần bí mật viếng thăm Trung Quốc để lập lại mối quan hệ hữu nghị và mùa hè năm đó, sau thiện chí được xây dựng nhờ ngoại giao bóng bàn, [[Tổng thống]] [[Richard Nixon|Richard M. Nixon]] cũng tuyên bố rằng ông sẽ tới thăm Trung Quốc năm sau để tiến hành các cuộc đàm phán chính thức nhằm bình thường hóa quan hệ giữa hai nước.

Khi [[Richard Nixon]] trở thành Tổng thống của [[Hoa Kỳ|Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ]], ông đã công khai và chính thức giữ 1 thái độ mập mờ đối với Trung Hoa. Ông đã tuyên bố trước khi ra tranh cử:

Ngày 26-6 năm 1969, Tổng thống Mỹ quyết định thay đổi một vài điều kiểm soát [[thương mại|mậu dịch]] đối với nước Trung Hoa của [[Mao Trạch Đông]]. Ngay sau đó, ông cũng đề nghị [[Tổng thống Pakistan]] [[Agha Muhammad Yahya Khan]] và lãnh tụ [[Romania]] [[Ceaucescu]] chuyển cho [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]] biết ý muốn nối lại Ngoại giao của mình.<ref name="ReferenceA"/>

[[Thủ tướng Quốc vụ viện Trung Quốc|Thủ tướng Trung Quốc]] [[Chu Ân Lai]] cũng đã phấn đấu để đạt mục tiêu tương tự. Ông đã mời đội tuyển bóng bàn Mỹ tới thăm Trung Quốc và liên lạc thông qua lãnh đạo của Pakistan. Dần dần ông đã thuyết phục được [[Mao Trạch Đông]] đa nghi thấy rằng [[Hoa Kỳ]] không còn là mối đe dọa đối với Trung Quốc và có thể có ích cho [[Bắc Kinh]] trong nỗ lực chống lại áp lực từ [[Liên Xô]].

Trong [[Thông điệp Liên bang]] trước Quốc hội tháng 2/1971, Tổng thống Nixon đã nói về sự cần thiết phải thiết lập đối thoại với [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]]. Ông kêu gọi dành cho chính phủ Bắc Kinh một vị trí tại [[Liên Hiệp Quốc|Liên Hợp Quốc]] mà không phải hy sinh vị trí của [[Trung Hoa Dân Quốc]] ở Đài Loan. Cả Mao Trạch Đông lẫn [[Tưởng Giới Thạch]] đều khẳng định chỉ có thể có một nước Trung Quốc và sẽ chống lại nỗ lực của Mỹ muốn có hai nước Trung Quốc, một trong đại lục và một ở [[Đài Loan]]. Trước kia, việc Mỹ công nhận và ủng hộ chế độ của Tưởng là một trở ngại lớn đối với việc lập lại mối [[quan hệ hữu nghị]] giữa Mỹ và Trung Quốc của Mao.

Ngày 20/1/1970 [[Đại sứ Hoa Kỳ]] tại [[Warszawa|Warsaw]] ([[Ba Lan]]) gặp gỡ đồng nhiệm phía Trung Quốc là [[Lôi Dương]]. Sau đó, Lôi Dương chính thức chấp thuận đề nghị của Tổng thống Nixon cử 1 phái viên sang Bắc Kinh. Thủ tướng Trung Hoa [[Chu Ân Lai]] cũng gởi lại thông điệp cho phía Mỹ thông qua Tổng thống Pakistan [[Yahya Khan]]. Chu cũng cho rằng "một cuộc chiến tranh giữa Trung Quốc và Mỹ là 1 điều rất xa xôi". [[Nhà Trắng]] sau đó đã tiếp tục nới rộng thêm các hạn chế về đi lại và mậu dịch.<ref name="ReferenceB">Giô-dép A Am-tơ Lời Phán quyết về VN-NXB Quân đội Nhân dân tr 363</ref>

Do [[Chiến dịch Campuchia]] năm 1970 mà quan hệ giữa 2 nước đột nhiên trở xấu. Phía Bắc Kinh bỏ các cuộc hội đàm ở [[Warszawa|Warsaw]] và cắt đứt Ngoại giao với Washington. [[Đài phát thanh]] Bắc Kinh ra tuyên bố tố cáo Washington về 1 sự khiêu khích ở [[Đông Nam Á]] và Mao phát ra 1 thông điệp lấy tên là "nhân dân Thế giới, đoàn kết và đánh bại bọn xâm lược Mỹ và tất cả lũ chó săn của chúng".<ref name="ReferenceB"/>

Ba tuần sau tuyên bố đó, trong lễ kỷ niêm 25 năm ngày thành lập [[Liên Hiệp Quốc|Liên Hợp Quốc]], Tổng thống Mỹ đề nghị ông [[Yahya Khan]]-[[Tổng thống Pakistan]] tiếp xúc lại với chính quyền Mao. Song song đó, ngày 26/10, tại cuộc chiêu đãi nhà độc tài Romania [[Nicolae Ceaucescu]], Nixon cũng chúc mừng nước [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]]. Đây là lần đầu tiên 1 vị Tổng thống Mỹ gọi đất nước của Mao bằng cái tên chính thức của nó là [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]].

Mặc dù nỗ lực xích lại nước [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]] nhưng người Mỹ vẫn từ chối việc gia nhập [[Liên Hiệp Quốc|Liên Hợp Quốc]] của chính quyền Mao. Tuy nhiên, Nixon vẫn để ngỏ khả năng này. Ngày 22 tháng 11/1970, Tổng thống cho vị [[Cố vấn An ninh Quốc gia]] của mình là [[Henry Kissinger]] biết rằng cần phải nghiên cứu khả năng chấp nhận "Trung Cộng" vào Liên Hợp Quốc...và Nixon tự hỏi làm thế nào mà ông có thể giữ những cam kết với [[Đài Loan]] mà không bị những người tán thành thừa nhận "Trung Cộng" gây khó khăn.

Dù thất vọng tại [[Liên Hiệp Quốc|Liên Hợp Quốc]], [[Chu Ân Lai]] vẫn trả lời bức thông điệp của Yahya Khan. Ngày 9/12/1970, Đại sứ Pakista tại Washington chuyển cho [[Kissinger]] câu trả lời của Chu rằng phía Trung Quốc chấp nhận mời 1 phái viên đặc biệt của Tổng thống Nixon tới Bắc Kinh để thảo luận về Đài Loan. Nixon tán thành nhưng ông cũng đề nghị hội đàm cũng nên bao gồm cả những vấn đề khác.

Phần còn lại là của [[Chu Ân Lai]]. Vào tháng Tư, các quan chức Trung Hoa mời đoàn Bóng bàn Mỹ đang ở [[Nhật Bản|Nhật]] sang thăm Trung Quốc. Tổng thống Nixon sau đó đã thực hiện 1 nhượng bộ to lớn là ra lệnh chấm dứt cấm vận thương mại với Bắc Kinh vốn đã kéo dài 20 năm và tuyên bố rằng ông sẽ đi Trung Quốc.

Để dọn đường cho chuyến thăm chính thừc của Tổng thống [[Richard Nixon|Nixon]], Kissinger mau chóng thu xếp 1 chuyến đi tiền trạm bí mật sang [[Bắc Kinh]] nhằm chuẩn bị chương trình và trao đổi quan điểm về tất cả các vấn đề 2 bên quan tâm. Ngày 2 tháng 6, [[Chu Ân Lai]] chính thức chấp nhận đề xuất của Mỹ và không lâu sau đó, [[máy bay|phi cơ]] chở Kissinger cất cánh ngày 1/7 năm 1971.

Trước khi Tổng thống Mỹ sang Hoa lục thì có 1 trở ngại lớn cần phải giải quyết là vấn đề đảo Đài Loan. [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]] lớn tiếng đòi [[Liên Hiệp Quốc|Liên Hợp Quốc]] phải khai trừ [[Trung Hoa Dân Quốc]] và Mỹ phải hủy bỏ các hiệp định [[Quân sự]] và [[Ngoại giao]] với chính phủ Dân Quốc. Đây là vấn đề khó khăn với Tổng thống Nixon.

Do đó, tuy chỉ thị cho Đại sứ [[Georges Bush]] tại [[Liên Hiệp Quốc|Liên Hợp Quốc]] kiên quyết giữ ghế của [[Trung Hoa Dân Quốc]] nhưng trong hậu trường thì lại khác. Trước khi [[Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc]] bỏ phiếu về vấn đề Trung Quốc, Kissinger và Chu Ân lai đã thảo xong phần lớn [[Thông cáo Thượng Hải]] là thứ mà Nixon và Chu sẽ ký khi 2 bên gặp nhau tại Bắc Kinh. Trong Thông cáo, [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]] tự tuyên bố mình là [[Chính phủ]] hợp pháp duy nhất của Trung Quốc còn người Mỹ chỉ tuyên bố mập mờ:

:''Các nhà lãnh đạo Hà Nội rất không tin vào tình hình quốc tế. Với tính đa nghi tự nhiên của người Việt nam và với bệnh quá ảo tưởng về [[Chủ nghĩa cộng sản|Cộng sản]] của họ, họ lo ngại sâu sắc về điều đang diễn ra giữa Mỹ và Trung Quốc... Họ đã chiến đấu 25 năm, và bây giờ... họ sợ họ có thể bị ([[Trung Quốc]]) bỏ rơi.''

Nếu [[Washington, D.C.|Washington]] hoặc [[Bắc Kinh]] thừa nhận rằng [[Việt Nam]] là 1 phần trong chuyến đi của [[Tổng thống Hoa Kỳ|Tổng thống Mỹ]] tới Trung Hoa thì [[Việt Nam Dân chủ Cộng hòa]] chắc chắn sẽ chạy ngay tới sát [[Moskva]] hơn nữa và sức ép của Bắc Kinh sẽ không còn hiệu quả. Kết quả là Chu nhấn mạnh tới 1 sự im lặng về "vấn đề Việt Nam" và Nixon cũng thông báo cẩn thận cho các [[ký giả]] và [[Quốc hội Hoa Kỳ]].

Ngày 17/2/1972, Tổng thống đến [[sân bay|phi trường]] bằng [[máy bay trực thăng|trực thăng]]. Khi chuẩn bị bước lên chuyên cơ [[Air Force One]], một nhà báo đưa cho ông tấm [[bản đồ]] Trung Quốc, đóng dấu của [[Cơ quan Tình báo Trung ương (Hoa Kỳ)|CIA]]. Nixon nói đùa: “Anh có tin rằng họ cho phép tôi vào với cái này không?”.

[[Tập tin:ZhouNixonBanquet.gif|nhỏ|200px|Thủ tướng [[Chu Ân Lai]] và [[Tổng thống Hoa Kỳ]] [[Richard Nixon|Nixon]]]]

Thủ tướng Trung Quốc Chu Ân Lai mặc áo khoác màu xanh đen và bộ đồ đại cán kiểu Mao màu xám, xuất hiện với gần 20 quan chức trong một buổi sáng lạnh lẽo và xám xịt. Họ đứng giữa một đoàn quân danh dự lẫn lộn màu áo [[xanh lá cây|xanh lá]] của quân giải phóng và màu xanh dương của hải quân. Ngôi sao đỏ rực sáng trên mọi chiếc mũ. Tại phi trường vắng tanh, nhân chứng duy nhất là những [[nhà báo]] Mỹ, họ đã có mặt tại chỗ từ trước đó mấy hôm để ghi lại sự kiện này. Còn đối với một số [[nhà ngoại giao]] phương Tây tỏ ý muốn tham dự lễ đón tiếp này, Chính phủ Trung Quốc không cấp giấy phép cho ai cả.

Cả Tổng thống Nixon lẫn Cố vấn của ông là [[Henry Kissinger]] đều biết tại [[Hội nghị Genèva]] năm 1954 để giải quyết vấn đề [[Bán đảo Đông Dương|Đông Dương]] và [[chiến tranh Triều Tiên]] không có kết quả thuận lợi thì phía Mỹ bỏ hội nghị ra về và [[Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ|Ngoại trưởng Mỹ]] [[John Foster Dulles]] đã không bắt tay [[Chu Ân Lai]] mà đối với Chu, đó là 1 sự thóa mạ. Rút kinh nghiệm, Nixon ngay khi bước xuống đường băng lập tức nắm tay Chu Ân Lai. Cả 2 bên đều hiểu rõ tính chất tượng trưng này. Đối với Tổng thống Nixon, nó đánh dấu "1 thời đại đã chấm dứt và 1 thời đại khác bắt đầu".<ref>Giô-dép A Am-tơ Lời Phán quyết về VN-NXB Quân đội Nhân dân tr 372</ref>

Đoàn xe đi về hướng phía bắc thành phố, đến [[Điếu Ngư Đài]] - nơi được canh giữ cẩn mật mà người Trung Quốc quen dành cho khách nước ngoài trú ngụ. Trước Tổng thống Nixon, [[Kim Nhật Thành]], [[Nikita Khrouchtchev]], [[Che Guevara]] và thủ tướng [[Việt Nam Dân chủ Cộng hòa]] cũng từng cư trú ở đây. Ba ngày trước khi tổng thống Mỹ đến là ông hoàng [[Norodom Sihanouk|Sihanouk]] của xứ [[Campuchia]]. Mao và vợ ông ta mỗi người cũng đều có một biệt thự ở đây.<ref name="vnexpress.net"/>

Ngày 21-2-1972, Mark Frankel của tờ [[The New York Times|New York Times]] viết:

Trong tuyên bố chung Trung-Mỹ đưa ra vào cuối tuần Nixon ở thăm Trung Quốc, nguyên nhân khiến 2 nước xích lại gần nhau là vì họ cùng phải chống lại những người Xô Viết Nga. Phản đối bá quyền của Liên Xô ở [[châu Á]] và [[Thái Bình Dương]] rõ ràng ám chỉ việc làm suy yếu ảnh hưởng của [[Moskva]] ở khu vực. Người Mỹ thừa nhận việc Bắc Kinh khẳng định Đài Loan là một phần của [[Trung Quốc]], nhưng cũng tái khẳng định lợi ích của họ trong việc giải quyết hòa bình vấn đề này. Trước yêu cầu của Trung Quốc đòi lực lượng Mỹ rút khỏi Đài Loan, Nixon đã cam kết Mỹ sẽ rút hết quân và hứa sẽ rút quân từ từ khi căng thẳng trong vùng ([[Việt Nam]]) giảm bớt. Đồng thời ông và Kissinger cũng tìm cách loại bỏ nỗi lo sợ của Trung Quốc rằng lực lượng [[Nhật Bản|Nhật]] sẽ thay thế quân Mỹ trên đảo này. Tổng thống còn trấn an các nhà lãnh đạo Trung Quốc rằng Mỹ sẽ không ủng hộ [[Đài Loan]] độc lập và hứa sẽ thực hiện những bước đi mà người Trung Quốc mong muốn sau dự tính ông sẽ được tái đắc cử vào năm 1972.

#Đề cập đến tình hình Đông Dương, [[Chính quyền Hoa Kỳ|Chính phủ Hoa Kỳ]] khẳng định lại mục đích của mình là tìm cách giải quyết vấn đề Việt Nam bằng thương lượng, giữ vững quan hệ chặt chẽ với [[Hàn Quốc|Nam Triều Tiên]] và [[Nhật Bản]].

#Chính phủ Trung Quốc khẳng định "sự ủng hộ vững chắc" nhân dân [[Bán đảo Đông Dương|Đông Dương]], mong muốn thấy [[Triều Tiên]] thống nhất, phản đối việc phục hồi chủ nghĩa quân phiệt Nhật.

Trên thực tế, [[Việt Nam Dân chủ Cộng hòa]] theo dõi những cuộc gặp gỡ thân tình ở Bắc Kinh giữa Mao-Chu với Nixon với lòng lo ngại và cảnh giác. Dù vẫn nhận được viện trợ to lớn từ Bắc Kinh, [[Việt Nam Dân chủ Cộng hòa]] chắc chắn rằng Trung Quốc hay Liên Xô sẽ không thể đặt họ lên trên lợi ích quốc gia của mình. Cả Việt Nam Dân chủ Cộng hòa lẫn [[Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam|Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam]] đều không hề muốn số phận của họ được quyết định ở [[Bắc Kinh]] hay [[Moskva]].

Những người cộng sản Việt Nam đã bày tỏ quan điểm của mình nhân dịp Đoàn Chính phủ Cách mạng Lâm thời [[Cộng hòa Miền Nam Việt Nam|Cộng hòa miền Nam Việt Nam]] tham dự Hội nghị [[Phong trào không liên kết|Phong trào Không Liên kết]] năm [[1973]] (Hội nghị Cấp cao 4 Alger, [[Algérie]] [[1973]]) - Tại Hội nghị này, [[Cộng hòa Miền Nam Việt Nam|Cộng hòa miền Nam Việt Nam]] trở thành Thành viên Chính thức của [[Phong trào không liên kết|Phong trào Không Liên kết]]; từ năm [[1970]] đến năm [[1973]], Cộng hòa miền Nam Việt Nam là Quan sát viên của Phong trào Không Liên kết. Nhân sự kiện này, [[Nhân Dân (báo)|Báo Nhân dân]] đã ra Bài Xã luận quan trọng ''"Thắng lợi của Xu thế Cách mạng"'' - Bài Xã luận này được các nước lớn trên Thế giới ([[Liên Xô]], [[Trung Quốc]], [[Hoa Kỳ]],... ) quan tâm đặc biệt - Bài Xã luận tỏ rõ Quan điểm của Việt Nam Dân Chủ Cộng hòa và Cộng hòa miền Nam Việt Nam là ''"Thời kỳ của các nước lớn tập trung lại để đè bẹp các nước nhỏ đã vĩnh viễn qua rồi"''. Qua Bài Xã luận này, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa còn thể hiện thái độ của mình với Cuộc gặp giữa [[Mao Trạch Đông]], [[Chu Ân Lai]] với [[Tổng thống]] [[Hoa Kỳ]] [[Richard Nixon]] ngày [[17 tháng 2]] năm [[1972]] tại [[Thượng Hải]], [[Trung Quốc]].<ref>[http://www.nhandan.com.vn/tinbai/?article=152260&sub=83&top=45][[Việt Nam]] với [[Phong trào không liên kết|Phong trào Không Liên kết]]; [[Nhân Dân (báo)|Báo Nhân dân]], Cập nhật 11:42 ngày [[14 tháng 7]] năm [[2009]];

Từ khi hay tin ông Nixon đi Bắc Kinh, Tổng thống [[Nguyễn Văn Thiệu]] hết sức e ngại. Ông biết rằng Mỹ vào [[miền Nam (Việt Nam)|miền Nam Việt Nam]] là để ngăn chặn [[Làn sóng Đỏ]] từ "Trung Cộng" lan tràn tới các nước khác". Đó là theo [[Thuyết domino|Học thuyết Domino]] từ thời Tổng thống Mỹ Eisenhower:

Khi ông Nixon sắp đi Bắc Kinh bắt tay với [[Mao Trạch Đông]] thì miền Nam không còn là "tiền đồn của Thế giới Tự Do" nữa khiến ông [[Nguyễn Văn Thiệu]] thông báo sự lo ngại của [[Việt Nam Cộng hòa|Việt Nam Cộng Hoà]] cho phía Mỹ. Và Tổng thống Nixon đã trấn an ông Thiệu bằng 1 bức thư đề ngày 31 tháng 12, 1971:

:''Ngài có thể tiếp tục tin cậy vào sự yểm trợ của [[Hoa Kỳ]] trong những nỗ lực của Ngài hầu đem lạ hoà bình cho Việt nam và xây dựng nền thịnh vượng mới cho nhân dân Việt Nam.''<ref>[[Khi đồng minh tháo chạy|Khi Đồng minh tháo chạy]]-P1 chương 3 Củ cà rốt và cái gậy-Tiến sĩ [[Nguyễn Tiến Hưng]]</ref>