Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tề Trang công (Quang)”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Robot: Sửa đổi hướng |
|||
Dòng 8:
| cỡ hình =
| ghi chú hình =
| chức vị = Vua [[tề (nước)|nước Tề]]
| tại vị = [[553 TCN]]–[[548 TCN]]<timeline>
ImageSize = width:200 height:50
Dòng 34:
| thông tin con cái =
| con cái =
| hoàng tộc = [[tề (nước)|nước Tề]]
| kiểu hoàng tộc = chư hầu
| tên đầy đủ = Khương Quang
Dòng 49:
}}
'''Tề Trang công''' ([[chữ Hán]]: 齊莊公; cai trị: [[553 TCN]] – [[548 TCN]]<ref>Sử ký, Tề Thái công thế gia; Phương Thi Danh, sách đã dẫn, tr 26</ref>), tên thật là '''Khương Quang''' (姜光), là vị vua thứ 25 [[tề (nước)|nước Tề]] - một [[chư hầu]] của [[nhà Chu]] trong [[lịch sử Trung Quốc]].
== Thời Tề Linh công ==
Ông là con trai trưởng của [[Tề Linh công]] – vua thứ 24 nước Tề. Tề Linh công có vợ cả là Nhan Ý Cơ người [[lỗ (nước)|nước Lỗ]], nhưng Nhan Ý Cơ không có con. Cháu gái Ý Cơ được làm vợ lẽ [[Tề Linh công]] sinh ra Khương Quang.
Năm [[571 TCN]], [[Tấn Điệu công]] mang quân đánh Tề. Vua cha Tề Linh công không chống nổi, Khương Quang phải sang [[tấn (nước)|nước Tấn]] làm con tin để vua Tấn cho giảng hòa. Năm [[563 TCN]], Khương Quang được trở về nước. Tề Linh công lập ông làm thế tử, sai đại phu Cao Hậu giúp ông.
Năm [[555 TCN]], [[Tấn Bình công]] tập hợp quân 12 nước [[chư hầu]] cùng đánh Tề. Tề Linh công bỏ chạy về Lâm Tri, lại bị vây hãm, định bỏ nốt kinh thành chạy về Bưu Đường. Khương Quang cùng tướng Quách Vinh nhất quyết can ngăn. Tề Linh công định lên xe [[ngựa]], thế tử Quang rút gươm chặt cương ngựa đi để ngăn lại<ref name="xt117">Xuân Thu tam truyện, tập 4, tr 117</ref>. Tề Linh không buộc phải ở lại. Quả nhiên sau đó quân [[chư hầu]] đốt phá nhà cửa ở ngoại thành rồi rút đi.
Dòng 67:
Nghe tin nước Tề có xung đột nội bộ, Tấn Bình công lại đánh Tề. Quân Tấn tiến tới đất Cao Đường mới rút lui.
Năm [[551 TCN]], đại phu [[tấn (nước)|nước Tấn]] là [[Loan Doanh]] xung đột với các họ công thần khác, phải chạy sang [[tề (nước)|nước Tề]]. Tề Trang công thu nhận và đối đãi rất hậu để dùng làm con bài chống Tấn. [[Án Anh]] và Điền Văn Tử can nhưng Tề Trang công không nghe.
Năm [[550 TCN]], Tề Trang công giúp quân cho Loan Doanh lẻn về thành Khúc Ốc [[tấn (nước)|nước Tấn]]; Tề Trang công mang quân theo sau, tiến tới núi Thái Hàng, vào Mãnh Môn. Sau đó Loan Doanh bị bại trận và bị diệt tộc, Tề Trang công phải lui về giữ Triều Ca, rồi nhân đó mang quân đánh [[cử (nước)|nước Cử]]. Vua Cử phải mang lễ tới biếu Trang công xin giảng hòa để ông lui quân.
== Ham sắc hại thân ==
Dòng 83:
Vụ án Tề Trang công bị giết được quan Thái sử nước Tề chép: ''“Thôi Trữ giết vua là Quang”.'' Thôi Trữ bắt quan thái sử chép khác đi, thái sử không chịu nên bị Thôi Trữ giết chết<ref name="sk"/>.
Người em quan thái sử chép lại như anh mình vào quốc sử nước Tề. Thôi Trữ nổi giận lại giết người đó. Đến người em thứ 3 chép nguyên cũng bị giết. Tới khi người em thứ tư không chịu thay đổi theo lệnh của Thôi Trữ, Thôi Trữ đành thôi không giết người chép sử nữa<ref name="xt170"/>. Vụ việc này được người đời sau nhắc đến nhiều, với lời ca ngợi tấm gương ngay thẳng không sợ chết để ghi lại sự thật của các sử quan [[tề (nước)|nước Tề]]<ref name="cm172">Chu Mục, Trần Thâm, sách đã dẫn, tr 172</ref>.
Hơn 1 năm sau, Thôi Trữ bị [[Khánh Phong]] tiêu diệt. Sau đó các vệ sĩ còn sống sót của Tề Trang công là Lư Bồ Miết và Vương Hà liên kết với các đại phu [[tề (nước)|nước Tề]] tiêu diệt Khánh Phong để báo thù cho Tề Trang công.
== Trong văn học ==
Tề Trang công xuất hiện trong [[tiểu thuyết]] [[Đông Chu liệt quốc]] của [[Phùng Mộng Long]] từ hồi 62 đến hồi 65. Ông thu phục các lực sĩ nổi tiếng trong và ngoài nước Tề như Thực Xước, Quách Tối, Châu Xước, Hình Khoái, Giả Cử, Lư Bồ Miết, Vương Hà. Ông rất tham vọng trong cuộc chiến với [[tấn (nước)|nước Tấn]] và ra tham gia giúp đại phu Loan Doanh bị thất sủng về nước Tấn, nhưng cuối cùng Loan Doanh thất bại buộc ông phải đình chiến. Cuối cùng ông bị giết tại nhà [[Thôi Trữ]] do đến gặp Đường Cơ.
== Xem thêm ==
| |||