Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ferdinand von Wrangel”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Addbot (thảo luận | đóng góp)
n Bot: Di chuyển 27 liên kết ngôn ngữ đến Wikidata tại d:q135329 Addbot
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n Robot: Sửa đổi hướng
Dòng 1:
[[Tập tin:Admiral-Wrangel.jpg|nhỏ|phải|150px|Đô đốc hải quân Ferdinand Wrangel]]
 
Nam tước '''Ferdinand von Wrangel''' ([[tiếng Nga]]: Фердинанд Петрович Врангель (''Ferdinand Petrovich Vrangel'') hay Фёдор Петрович Врангель (''Fyodor Petrovich Vrangel''); [[29 tháng 12]] năm [[1796]] theo [[lịch Julius]]<ref>Tức ngày [[9 tháng 1]] năm [[1797]] theo [[lịch Gregory]]</ref>, [[Pskov]], [[Nga]]—[[25 tháng 5]]<ref>Tức ngày [[6 tháng 6]] theo [[lịch Gregory]]</ref> năm [[1870]], [[Tartu|Dorpat]] (ngày nay là Tartu, [[Estonia]])) là một [[đô đốc]] (từ 1856), một nhà thám hiểm người Đức vùng Baltic, viện sĩ danh dự của [[Viện hàn lâm khoa học Nga|Viện hàn lâm khoa học Sankt Peterburg Hoàng gia]] (tức [[Viện hàn lâm khoa học Nga]] ngày nay) tại [[Sankt -Peterburg|St. Petersburg]] từ năm [[1855]], một trong những người sáng lập ra [[Hiệp hội địa lý Nga]]. Đôi khi, ''Wrangel'' được viết thành ''Vrangel'', theo kiểu chuyển tự sang chữ cái La tinh từ tiếng Nga, là kiểu gần đúng hơn theo cách phát âm kiểu [[tiếng Đức|Đức]], hoặc là thành ''Wrangell''.
== Cuộc đời ==
Ferdinand von Wrangel sinh ra trong một gia đình quý tộc người Đức vùng Baltic thuộc dòng họ ''[[Wrangel (họ)|Wrangel]]''. Ông tốt nghiệp trường Cao đẳng võ bị hải quân Nga năm [[1815]]. Ông tham gia vào chuyến thám hiểm vòng quanh thế giới của [[Vasily Mikhailovich Golovnin|Vasily Golovnin]] trên pháo hạm ''"Kamchatka"'' giai đoạn [[1817]]-[[1819]]. Wrangel cũng chỉ huy chuyến thám hiểm Kolymskaya để tìm kiếm các vùng đất phương Bắc. Ông cũngxác minh rằng phía bắc của [[kolyma|sông Kolyma]] và [[mũi Shelagsky]] là vùng biển cả, chứ không phải vùng đất khô, như người ta từng cho là như vậy vào thời kỳ đó. Cùng với [[Fyodor Fyodorovich Matyushkin|Fyodor Matyushkin]] và P. Kuzmin, Wrangel đã mô tả đường bờ biển [[Xibia|Siberi]] từ [[sông Indigirka]] tới [[vịnh Kolyuchinskaya]] trong [[biển Chukotka]] (Xem thêm [[Hành lang Đông Bắc]]). Đoàn thám hiểm của ông đã thực hiện nghiên cứu có giá trị trong các lĩnh vực [[băng hà học]], [[địa từ học]], [[khí hậu học]] và thu thập các dữ liệu về các nguồn tài nguyên thiên nhiên cũng như dân cư bản địa của khu vực hẻo lánh này.
 
Sau khi để ý tới các bầy chim bay về hướng bắc cùng tham vấn ý kiến của cư dân bản địa, ông đã xác đinh rằng phải có hòn đảo chưa được phát hiện trong [[Bắc Băng Dương]] và khởi động vào năm [[1820]] một chuyến thám hiểm kéo dài 4 năm để tìm kiếm hòn đảo này. Mặc dù chuyến thám hiểm không thành công nhưng hòn đảo này sau đó đã được đặt tên là [[đảo Wrangel]] để ghi danh ông và những cố gắng của ông.
Dòng 11:
Wrangel là chủ tịch [[công ty Rossisko-Americanskaya]] (công ty Nga-Mỹ) giai đoạn [[1840]]-[[1847]]. Năm 1842, ông được trao [[giải thưởng Demidov]] vì các thành tựu trong lĩnh vực [[địa lý]]. Từ năm 1847 tới năm 1849 là Cục trưởng Cục gỗ đóng tàu thủy của Bộ Hải quân Nga. Năm 1849 nghỉ hưu với quân hàm phó đô đốc hải quân (trung tướng hải quân). Khi nghỉ hưu, ông tích cực hợp tác với Viện hàn lâm khoa học Sankt Peterburg và Hiệp hội Địa lý Nga.
 
Khi [[chiến tranh Krym|chiến tranh Crimea]] nổ ra, ông trở lại phục vụ trong quân đội và năm 1854 được chỉ định làm Cục trưởng Cục địa lý. Ông là [[Bộ trưởng Hải quân]] của đế quốc Nga giai đoạn [[1855]]-[[1857]]. Từ năm 1857 là đô đốc, tổng tùy tùng hộ giá Sa hoàng Nga, thành viên hội đồng Nhà nước. Năm 1864, ông nghỉ hưu. Ông là người chống lại việc bán [[Alaska]] cho [[Hoa Kỳ]] năm [[1867]]. Wrangel viết "''Путешествие по северным берегам Сибири и по Ледовитому океану, совершенные в 1820, 21, 22, 23 и 24 годах''" ("Hành trình dọc theo bờ biển phía bắc Siberi và Bắc Băng Dương, thực hiện các năm 1820, 21, 22, 23 và 24") năm 1841 và một số sách khác về người dân ở vùng tây bắc [[Bắc Mỹ]].
 
Ông sống những năm cuối đời tại Roela (tiếng Đức: Ruil) ở khu vực miền đông [[Estonia]] ngày nay. Ông mua thái ấp này năm 1840.
 
== Các địa điểm đặt tên theo Wrangel ==
* [[Đảo Wrangel]], một đảo vùng [[Bắc Cực|Bắc cực]] ở phía bắc [[bán đảo Chukotka]] dù ông không thể phát hiện ra nó.
* [[Đảo Wrangell]], một đảo trong [[Thái Bình Dương]] thuộc [[quần đảo Alexander]], ngoài khơi [[Alaska]].
** [[Wrangell, Alaska]], một thị trấn trên đảo Wrangell, đồng thời là một trong những khu định cư cổ nhất của dân cư không bản địa tại Alaska