Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hoàng Phùng Cơ”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n clean up, replaced: {{reflist}} → {{Tham khảo}} using AWB |
n Robot: Sửa đổi hướng |
||
Dòng 1:
'''Hoàng Phùng Cơ''' ([[chữ Hán]]: 黄馮基; ?-[[1787]]), còn gọi là '''quận Thạc''' (từ chữ Thạc quận công 碩郡公), là tướng thời [[Nhà Lê trung hưng|Lê Mạt]] trong [[lịch sử Việt Nam]]. Ông tham gia phò tá và dự cuộc chiến khôi phục chính quyền Lê-Trịnh cuối [[thế kỷ 18]] nhưng cuối cùng thất bại.
== Theo quận He ==
Dòng 15:
Được [[Trịnh Doanh]] tin cậy, Hoàng Phùng Cơ lập nhiều công lao, được phong làm trấn thủ [[Tuyên Quang]], sau đó sang làm trấn thủ [[Sơn Tây]]<ref>Phan Huy Chú, sách đã dẫn, tr 433</ref>.
Năm [[1774]], ông theo quận Việp [[Hoàng Ngũ Phúc]] đi đánh [[Thuận Hóa]]. Quân Trịnh thắng lợi liên tiếp. Hoàng Phùng Cơ cùng [[Hoàng Đình Thể]] thường đi đầu, lập được nhiều công trận. Khi quân Trịnh tiến đến gần [[Cố đô Huế|Phú Xuân]], chúa [[Nguyễn Phúc Thuần]] bèn sai Tôn Thất Tiệp làm thống binh quân Nguyễn, cùng quản lãnh cai đội Đặng đem quân chống cự. Hoàng Phùng Cơ và Nguyễn Tiến Khoan đi tiên phong đánh bại Tôn Thất Hiệp, cánh quân của cai đội Đặng tự tan vỡ. Quận Việp tiến đến chiếm đóng đồn Bái Đáp.
Thấy các đạo quân liên tiếp thất bại, [[Nguyễn Phúc Thuần]] sai Nguyễn Văn Chính điều các cánh quân thủy bộ. Quận Việp bí mật sai Hoàng Đình Thể và Hoàng Nghĩa Phát theo đường núi sang qua ghềnh Trầm và nghềnh Ma. Tướng giữ đồn phía Nguyễn là Tường Quan và Doãn Đức bị thua và tử trận. Hoàng Phùng Cơ và Hoàng Nghĩa Phát bắc cầu phao qua sông, thừa lúc quân Nguyễn không phòng bị, đánh dồn hai mặt kẹp lại. Nguyễn Văn Chính cố sức đánh, bị chết trận, các cánh quân Nguyễn đều tan vỡ.
Ngày Đinh mùi - tức là 28 tháng chạp năm Giáp Thìn, dương lịch là 30 tháng 1 năm [[1775]], quân Trịnh tiến vào [[Cố đô Huế|Phú Xuân]].
== Chống Tây Sơn ở Cẩm Sa ==
Dòng 43:
Sáng ngày 21 tháng 7, quân Tây Sơn tiến đến. Cánh quân Trịnh phòng thủ Thúy Ái nhanh chóng bị tiêu diệt. Quân Tây Sơn tiến tới hồ Vạn Xuân. Toán quân của Hoàng Phùng Cơ không kịp dàn thành hàng ngũ, bỏ chạy tan vỡ tứ tung. Thuộc tướng là Mai Thế Pháp bị quân Tây Sơn vây sát, nhảy xuống sông; chỉ còn một mình Phùng Cơ cùng 8 người con dẫn vài chục thủ hạ cố sức chiến đấu. Thủ hạ và 6 người con đều bị tử trận, Hoàng Phùng Cơ cùng 2 người con cướp lấy đường mà chạy về Sơn Tây.
Quân Trịnh bị quân Tây Sơn đánh bại. Chúa [[Trịnh Khải|Trịnh Tông]] tự sát. Nguyễn Huệ tiến vào [[Thăng Long]].
== Tranh giành ở Bắc Hà ==
Dòng 86:
* [[Hoàng Ngũ Phúc]]
* [[Nguyễn Hữu Chỉnh]]
* [[Trịnh Khải|Trịnh Tông]]
* [[Trịnh-Nguyễn phân tranh, 1774-1775]]
* [[Trận Cẩm Sa]]
== Tham khảo ==
* [[Khâm định Việt sử Thông giám cương mục|Khâm định Việt sử thông giám cương mục]]
* ''[[Phan Huy Chú]] ([[2008]]), [[Lịch triều hiến chương loại chí]], tập 1'', NXB Giáo dục
* Nguyễn Lương Bích, Phạm Ngọc Phụng (1976), ''Tìm hiểu thiên tài quân sự của Nguyễn Huệ'', NXB Quân đội nhân dân
| |||