Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Lịch La Mã”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Robot: Sửa đổi hướng |
|||
Dòng 3:
==Lịch Romulus==
Lịch [[Đế quốc La Mã|La Mã]] được [[Romulus và Remus|Romulus]] (người sáng lập thành Roma, khoảng 753 TCN) tạo ra dựa trên hệ thống [[âm lịch]] do [[người Hy Lạp]] sử dụng.
Lịch này bao gồm 10 tháng, bắt đầu từ ngày chứa [[điểm xuân phân]] (''vernal equinox'' - khoảng ngày 21 tháng 3 dương lịch hiện nay), tức thời điểm mà độ dài ngày và đêm bằng nhau bắt đầu [[mùa xuân]] (phân biệt với [[điểm thu phân]], ''autumnal equinox'', cũng có ngày và đêm dài bằng nhau nhưng bắt đầu cho [[mùa thu]]). Tổng cộng 10 tháng này bao gồm 304 (hay 305) ngày, số ngày còn lại được bổ sung vào các tháng cuối của năm. Theo đó:
# Tháng đầu tiên tên '''Martius''', tôn vinh vị thần Chiến tranh [[
# '''Aprilis''', tôn vinh nữ thần Hy Lạp [[
# '''Maius''', có 2 giả thiết: 1. tôn vinh các vị nguyên lão La Mã (''maiores''); hoặc 2. tôn vinh nữ thần [[Maia (thần thoại)|Maia]] trong [[thần thoại Hy Lạp]], nữ thần lớn nhất, đẹp nhất, cũng là nữ thần Đất đai, lấy thần [[Zeus]] và sinh ra [[
# '''Iunius''', tôn vinh nữ thần La Mã [[Juno (thần thoại)|Juno]] (tức Hera trong thần thoại Hy Lạp, nữ chúa của các vị thần, vợ của chúa tể các thần - Zeus trong thần thoại Hy Lạp). Tháng này có 30 ngày.
# '''Quintilis''', trong [[latinh|tiếng Latinh]] có nghĩa là "thứ năm". Có 31 ngày.
# '''Sextilis''', "thứ sáu" trong tiếng Latinh, có 30 ngày.
# '''September''', từ gốc Latinh là ''septem'' có nghĩa là "thứ bảy". Có 30 ngày.
Dòng 23:
Vị vua thứ hai của La Mã là [[Numa Pompillus]] (715-673 TCN) đã cải tiến lịch Romulus, bằng cách cộng 50 ngày dư của Romulus vào, giảm 6 tháng có 30 ngày xuống còn 29 ngày (50 + 6 = 56), từ đó thêm vào lịch 2 tháng có 28 ngày, đặt tên là:
* '''Februarius''': trong tiếng Latin ''februltus'' có nghĩa là "sửa lại những gì đã sai" và trong thời gian này người La Mã bắt đầu sự tinh lọc hàng năm, đặt kề sau tháng December. Tháng này là tháng khắc nghiệt nhất trong năm (tương ứng với [[tháng một|tháng 1]] dương lịch bây giờ).
* '''Ianuarius''': đặt sau tháng Februarius và trước khi quay vòng lại tháng Martius. Tháng này được đặt theo vị thần [[Janus (thần thoại)|Janus]] trong thần thoại La Mã, có hai khuôn mặt ngược nhau, tượng trưng cho sự thay đổi, chuyển tiếp, khởi đầu và kết thúc.
Dòng 47:
==Lịch Cộng hoà La Mã==
Vào thời kỳ [[Cộng hòa La Mã|Cộng hoà La Mã]] (khoảng 450 TCN), hai tháng Februarius và Ianuarius được đảo ngược, có lẽ để "làm vui lòng" vị thần Janus, còn tháng chênh lệch ''mens intercalaris'' được chuyển xuống cuối năm và đổi tên thành Mercedonius, rút xuống còn 27 ngày nhưng đồng thời cũng rút ngắn khoảng cách xuống 2 năm thay vì 4 năm như trước. Chữ ''mercedonius'' có nguồn gốc từ ''merces'', tức là "tiền công" mà công nhân được lãnh vào thời điểm này trong năm.
Do đó, theo lịch Cộng hoà La Mã, cứ 2 năm lại có 1 tháng Mercedonius 27 ngày, và tháng Februarius liền trước đó rút ngắn xuống còn 23 hoặc 24 ngày (xen kẽ). Và số ngày trong năm tiến gần tới số ngày của năm thiên văn hơn: 2 năm có tháng Mercedonius gồm 377 và 378 ngày, 2 năm còn lại có 355 ngày. Tính bình quân trong 4 năm, mỗi năm theo lịch Cộng hoà La Mã có 366,25 ngày. Trong thời kỳ này, một tuần lễ được tính có 8 ngày.
| |||