Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hoang mạc hóa”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n Robot: Sửa đổi hướng
n chính tả, replaced: giao động → dao động (2) using AWB
Dòng 10:
Đất sa mạc thường có biên giới rõ rệt với miền kế cận nhưng cũng có khi vùng sa mạc tiếp giáp một vùng chuyển tiếp rồi mới đến vùng đất ẩm nên miền ven sa mạc khó ấn định hơn. Vùng chuyển tiếp ở ven sa mạc này thường có [[hệ sinh thái]] mong manh. Đây cũng là nơi có nhiều [[tiểu khí hậu]]. Thí dụ như: cồn cát cao có thể che khuất gió cho một thửa đất trũng, và từ đó tạo điều kiện cho cây cỏ mọc xen vào. Đến khi có [[mưa]] thì vùng có thảo mộc sẽ có nhiệt độ mát hơn.
 
Hệ sinh thái ở vùng ven rất dễ bị giaodao động bởi sinh hoạt con người như trong trường hợp chăn nuôi. [[Móng guốc]] của loài mục súc thường nện chặt các tầng đất, làm giảm lượng nước thấm xuống các mạch nước ngầm. Những lớp đất trên thì chóng khô, dễ bị gió mưa soi mòn. Con người còn gây nên nạn đốn cây lấy củi cùng động tác của các loài gia súc gặm cỏ làm hư lớp rễ thảo mộc vốn quyện lớp đất xuống. Đất vì đó dễ tơi lên, chóng bị khô và biến thành bụi. Hiện tượng này diễn ra ở những vùng ven sa mạc khi con người chuyển từ lối sống [[du mục]] sang lối sống ngụ canh.
 
Các [[cồn cát]] sa mạc cũng có thể di chuyển góp phần vào hiện tượng sa mạc hóa. [[Gió]] là động lực chính đẩy các cồn cát. Những hạt cát có thể lăn trên mặt đất hoặc tung lên trên không rồi rơi xuống. Chính động tác tung lên sẽ làm giaodao động thêm, khuếch đại lượng cát bị xô đẩy. Kết quả là [[lũ cát]] khi cả một cồn cát trườn vào. Khi có gió mạnh làm bão cát thì lũ cát có thể làm cồn cát tiến lên hàng chục mét tương tự như hiện tượng [[tuyết lở|tuyết truồi]] (''avalanche''). Lũ cát còn có thể xảy ra khi cát dồn lên đến đỉnh cồn sẽ trượt xuồng triền dốc bên kia, làm cồn cát tiến lên.
 
[[Hạn hán]] có khi bị ngộ nhận là nguyên do của tiến trình sa mạc hóa. Hạn hán phải nói là góp phần trong tiến trình đó nhưng nguyên do chính là do áp lực sinh hoạt con người trên môi trường thiên nhiên. Theo [[địa chất học]] thì trước thời kỳ văn minh nhân loại, không có bằng chứng khoa học nào để nói rằng diện tích sa mạc đang lan rộng thêm. Chỉ sau khi con người thay đổi môi sinh ta mới thấy hiện tượng sa mạc hóa.
Dòng 30:
Nạn [[nhân mãn]] và phép [[hỏa canh]] làm rẫy ở vùng [[nhiệt đới]] là nguyên do chính của nạn phá rừng. Khi đã mất thảm thực vật, hậu quả là đất đai bị soi mòn, mất chất màu và cuối cùng là biến thành sa mạc. Hiện tượng này rõ nhất ở vùng cao nguyên [[Madagascar]] nơi 7% diện tích là đất cằn đồi trọc, không còn khả năng trồng cấy được nữa.
 
Nạn quá tải mục súc là vấn nạn ở [[Châu Phi|Phi châu]] như vùng [[núi Waterberg]] ở [[Cộng hòa Nam Phi|Nam Phi]] và dải [[Sahel]]. Sa mạc Sahara hiện nay đang tiến dần về phía nam với tốc độ 45 &nbsp;km/năm.<ref>http://www.csmonitor.com/2005/0801/p01s02-woaf.html</ref>
 
Các nước [[Trung Á]] như [[Kazakhstan]], [[Kyrgyzstan]], [[Mông Cổ]], [[Tên gọi Trung Quốc|Trung Hoa]], [[Tajikistan]], [[Afghanistan]], [[Turkmenistan]], [[Iran]] và [[Uzbekistan]] cũng bị ảnh hưởng nặng. Riêng Kazakhstan kể từ năm 1980, gần 50% diện tích trồng trọt đã bị bỏ hoang vì đất quá cằn trong tiến trình sa mạc hóa.<ref>http://www.earth-policy.org/Updates/2006/Update61.htm</ref>