Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tía”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
nKhông có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{Mẫu màu|#660099}}
 
Màu '''tía''' (tiếng Anh: purple) một nhóm các [[màu sắc]] trungđa gian giữa màusố [[xanh da trờingười]] cảm màunhận [[đỏ]]khi nhìn vào hình bên.
 
==Trong quang phổ==
Nó nằm trong dải các [[màu]] trung gian giữa màu [[xanh da trời]] và màu [[đỏ]].
 
==Trong mô hình màu==
[[Image:cie_chromaticity_diagram_wavelength.png|right|thumb|Chromaticity diagram - Góc phải phía dưới là đường chứa màu tía]]
 
Trong [[biểu đồ màu sắcCIE 1931]], đường thẳng nối các màu xa nhất của quang phổ (màu [[đỏ]] và màu [[tím]]) được biết như là ''đường các màu tía'' (hay ''giới hạn tía''); nó thể hiện giới hạn nhận thức về màu sắc của con người. Màu [[magenta]] được sử dụng trong công nghệ in [[CMYK]] là nằm trên đường các màu tía, nhưng phần lớn thì nhiều người liên hệ thuật ngữ "tía" với những màu có ánh xanh hơn.
 
==Trong phối màu in ấn==
Màu [[hồng đậm]] được sử dụng trong công nghệ in [[CMYK]] là nằm trên đường các màu tía, nhưng nhiều người liên hệ thuật ngữ "tía" với những màu có ánh xanh lam hơn.
 
== Biểu tượng ==
*Màu tía đôi khi được sử dụng như biểu tượng của [[hoàng gia]], có từ thời [[La Mã]] cổ đại, khi mà quần áo được nhuộm bằng màu [[tía Tyrus]] được giới hạn sử dụng cho những đẳng cấp cao. Màu gần với màu [[đỏ thẫm]] (crimson) hơn là suy nghĩ của chúng ta về màu tía là màu ưa thích của nhiều vị vua và hoàng hậu.
 
*Các hoàng hậu Byzantin sinh nở trong [[phòng tía]] của cung điện của các [[hoàng đế Byzantin]]. Vì thế có tên gọi ''[[Porphyrogenitus]]'' ("sinh trong màu tía") để gọi những ông vua ngược với những ông có được ngai vàng nhờ vào khả năng của mình (tương đương với Việt Nam là ''những ông vua sinh ra trong nhung lụa''). Ngoài ra, ''porpora'' hay ''[[purpure]]'' (tức ''tía'')không phải là một trong những sắc màu thông dụng của [[phù hiệu học]] châu Âu, được bổ sung muộn hơn để cho số lượng sắc màu cộng với các kim loại lên tới bảy, vì thế chúng có thể sinh ra các liên kết hành tinh. Một ví dụ cổ điển của purpure là trên áo của vua León: '': argent, a lion purpure'' as early as 1245.
Màu tía đôi khi được sử dụng như biểu tượng của [[hoàng gia]], có từ thời [[La Mã]] cổ đại, khi mà quần áo được nhuộm bằng màu [[tía Tyrus]] được giới hạn sử dụng cho những đẳng cấp cao. Màu gần với màu [[đỏ thẫm]] (crimson) hơn là suy nghĩ của chúng ta về màu tía là màu ưa thích của nhiều vị vua và hoàng hậu.
Các hoàng hậu Byzantin sinh nở trong [[phòng tía]] của cung điện của các [[hoàng đế Byzantin]]. Vì thế có tên gọi ''[[Porphyrogenitus]]'' ("sinh trong màu tía") để gọi những ông vua ngược với những ông có được ngai vàng nhờ vào khả năng của mình (tương đương với Việt Nam là ''những ông vua sinh ra trong nhung lụa''). Ngoài ra, ''porpora'' hay ''[[purpure]]'' (tức ''tía'')không phải là một trong những sắc màu thông dụng của [[phù hiệu học]] châu Âu, được bổ sung muộn hơn để cho số lượng sắc màu cộng với các kim loại lên tới bảy, vì thế chúng có thể sinh ra các liên kết hành tinh. Một ví dụ cổ điển của purpure là trên áo của vua León: '': argent, a lion purpure'' as early as 1245.
 
*Trong những năm thập niên 1800 [[William Perkins]] phát hiện ra màu [[hoa cà]], một hình thái của màu tía từ dầu [[than]]. Nó nhanh chóng trở thành phổ biến trong mọi tầng lớp và khuấy động sự phát triển của ngành công nghiệp chính trong lĩnh vực hóa chất ở [[Đức]].
 
*Trong [[quân đội]] [[Mỹ]], màu tía chỉ tới các chương trình hay sự quy định "chung", có nghĩa là không bị hạn chế trong một lực lượng nào như [[lục quân]] hay [[hải quân]] mà áp dụng cho toàn bộ lực lượng phòng vệ. Sự quy định đối với một hay nhiều phù hiệu chung là bắt buộc khi thăng cấp ([[thiếu tướng hải quân]] và cao hơn) trong [[hải quân Mỹ]]. Các sĩ quan có phù hiệu chung này đôi khi được nói đến như là "mặc đồ tía" (câu mang ý nghĩa ẩn dụ vì thực tế không có đồng phục màu tía trong quân đội Mỹ).
 
*Màu tía là một trong những [[màu sắc tế lễ]] trong biểu tượng của [[Cơ đốc giáo]] để thể hiện nỗi buồn và tang tóc.
 
*Màu tía cũng là màu sắc tượng trưng cho phái nữ hay những người đồng tính luyến ái nữ. Nó thường được sử dụng trong những nơi dành cho phái nữ, chẳng hạn như màu các bức tường.
 
*Trong chính trị, tại [[Hà Lan]], màu tía có nghĩa là chính phủ liên hiệp của những người tự do cánh hữu và những người theo đường lối xã hội chủ nghĩa (được biểu hiện tương ứng bằng màu xanh da trời và đỏ), ngược với các liên minh thông thường của những người thuộc đảng theo [[Cơ đốc giáo]] với một hay vài đảng khác. Từ năm [[1994]]đến năm[[2002]] ở đây đã có hai nội các tía— xem thêm [[Chính trị Hà Lan]] và [[Paars]] (từ Hà Lan chỉ màu "tía").
 
*Màu tía là biểu tượng của lòng can đảm.
 
== Tọa độ màu ==