Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Thành Tân Sở”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Robot: Sửa đổi hướng |
nKhông có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 7:
Trên [[quốc lộ]] 9 từ [[Đông Hà]] đi [[Lao Bảo (thị trấn)|Lao Bảo]], chỗ cây số 12 rẽ theo đường vào Cùa chừng 7 [[kilômét|km]] sẽ gặp một bình nguyên đất đỏ [[đá bazan|bazan]], được bao bọc bốn phía bởi các dãy núi trùng điệp, đó là vùng đất mà thành Tân Sở khi xưa đã tọa lạc.
Năm [[1873]], [[Trận thành Hà Nội (1873)|quân Pháp đánh ra Hà Nội lần thứ nhất]], buộc [[nhà Nguyễn]] phải ký [[Hòa ước Giáp Tuất (1874)]], thì ngay sau đó triều thần đã đề nghị lên vua [[Tự Đức]] xin khẩn trương xây dựng các Sơn phòng tại tất cả các tỉnh [[miền Trung (Việt Nam)|miền Trung]], và được chấp thuận<ref>''[[Đại Nam thực lục|Đại Nam thực lục chính biên]]'', Tập 8, NXb Giáo Dục, 2007, tr. 136.</ref>. Trong đó đáng chú ý là Nha Kinh lý Sơn phòng Quảng Trị, tiền thân của thành Tân Sở <ref>Đỗ Bang, ''Hệ thống phòng thủ miền Trung dưới triều Nguyễn''. Nxb Văn hóa-Thông tin, 2011, tr. 160.</ref>.
Tuy nhiên, việc xây dựng Sơn phòng được tiến hành khẩn trương vào cuối năm [[1883]], dưới triều vua [[Kiến Phúc]]. Khi ấy, triều đình ban lệnh cho các phạm nhân đã phân loại đến khai khẩn ở Sơn phòng Quảng Trị<ref>Đỗ Bang, sách đã dẫn, tr. 155.,</ref>, cho ''“dời nha Sơn phòng Quảng Trị tới làng Bảng Sơn<ref>Bảng Sơn nay thuộc xã Cam Nghĩa, thuộc huyện [[Cam Lộ (huyện)|Cam Lộ]].</ref>, lỵ sở phủ Cam Lộ cũng xin dời về trong Sơn phòng”'' <ref>''Quốc triều chính biên toát yếu''. Nxb Văn học, 2002, tr. 505.</ref>, đồng thời giao cho Phụ chính [[Nguyễn Văn Tường]] trực tiếp đứng ra đôn đốc binh sĩ, tù nhân và dân phu trong quá trình xây dựng thành Tân Sở, bởi Cơ mật viện cho là ''“Sơn phòng [[Quảng Trị]] có thể làm hậu lộ cho kinh đô ([[Huế]])”'' <ref>''Đại Nam thực lục chính biên'', Tập 36. Nxb Khoa học xã hội, 1975, tr. 66.</ref>.
==Kiểu dáng kiến trúc==
Qua cuộc khảo cứu thực địa vào năm [[1941]], tác giả A.Delvaux công bố rằng thành Tân Sở có diện tích gần 23 [[hecta|ha]], gồm hai vòng thành đều hình chữ nhật. Vòng thành ngoài có chiều dài 548 [[m]], rộng 418 m; xung quanh trồng tre, có 4 cửa (Tả, Hữu, Tiền, Hậu) ở chính giữa bốn mặt thành. Thành nội dài 165 m, rộng 100 m (diện tích 16,5 [[hecta|ha]]), cũng có bốn cửa, bên trong có mấy nếp nhà dùng làm nhà ở của các quan, có chợ, trại lính, kho đạn, hầm súng, tàu [[voi]], trại giam, giếng nước, v.v"...<ref>A. Delvaux, Quelque préscisions sur une période troublée de L’ histoire d’ Annam, BAVH, N03, 1941, tr. 268. Số do của Delvaux về sau được nhiều tác giả sử dụng, trong đó có [[Phạm Văn Sơn]] (sách đã dẫn, tr. 48), nhóm Nhân văn Trẻ (tr.227).</ref>.
Tuy nhiên, hiện vẫn tồn tại vài công bố khác nhau về quy mô và quy cách thành Tân Sở, đáng chú ý có tài liệu của [[Linh mục]] H. De Pirey công bố năm [[1914]]. Theo ông thì "tòa thành hình vuông, mỗi cạnh 780 m, gồm ba vòng thành: Vòng thành ngoài là một hệ thống cọc cao chừng 4 mét, đóng sâu xuống đất. Vòng thành kế tiếp mỗi cạnh 420 m, cao 2 m, được đắp bằng đất, bao bọc thành nội ở bên trong"...<ref>H. De Pirey, "Une Capital Éphémère: Tan So", BAVH, 1914, p. 227.</ref>.
Dòng 40:
==Chỉ còn là phế tích==
Nhân kỷ niệm 125 năm ngày vua Hàm Nghi ban dụ Cần Vương tại Tân Sở (13 tháng 7 năm 1885 – 13 tháng 7 năm 2010), ngày 13 [[tháng bảy|tháng 7]] năm [[2010]], tại huyện [[Cam Lộ (huyện)|Cam Lộ]] ([[Quảng Trị]]) đã diễn ra cuộc hội thảo khoa học “Thành Tân Sở với phong trào Cần Vương” do UBND tỉnh [[Quảng Trị]] và Hội Khoa học lịch sử [[Việt Nam]] tổ chức.
Trong cuộc hội thảo, các nhà nghiên cứu tỏ sự bức xúc và thái độ không hài lòng trước việc thành Tân Sở dù đã được công nhận xếp hạng di tích quốc gia từ năm [[1995]], nhưng cho đến hôm nay, di tích này đã thực sự trở thành một phế tích, vì ''“chẳng còn lại gì ngoài những vườn cây [[cao su]] và những bãi đất trống”'' <ref>Theo bài "Di tích quốc gia thành Tân Sở: Làm gì từ phế tích?" trên báo Lao động (bản điện tử ngày 14 tháng 7 năm 2010) [http://laodong.com.vn/Tin-tuc/Di-tich-quoc-gia-thanh-Tan-So-Lam-gi-tu-phe-tich/5591]. Xem thêm nội dung cuộc hội thảo tại đây: [http://www.tapchicuaviet.com.vn/htt383_001/index.asp?main=ndd&TL=SK_DT&ID=523].</ref>.
| |||