Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trận Zorndorf”

Tại Crossen, nhà vua nghe được nhiều về những thảm kịch mà quân Nga gây ra với nhân dân Phổ. Quân Nga cướp phá, đốt rụi làng mạc, tàn sát phụ nữ và trẻ em. Ông tiếp tục hành quân đến Frankfurt trên sông Oder và tại đây ông nghe tiếng súng đạn của quân Nga nã vào pháo đài - hòn đảo Cüstrin nằm giữa hai dòng sông Oder và Warthe, đây chính là nơi năm xưa ông bị phụ vương [[Friedrich Wilhelm I của Phổ|Friedrich Wilhelm I]], với nhiều ký ức bi đát. nhà vua Friedrich II Đại Đế cảm thấy rằng trong những ngày nguy cấp này, khi ông và tướng Dohna phải liên tiếp hành binh, do đó phải có cách nào đó ngăn chặn quân Thụy Điển đang dàn binh ở bờ biển phía Bắc để có thể hợp binh với Nga. Đồng thời, ông cũng khó thể quan sát tình hình của Vương đệ thứ hai của mình là Friedrich Heinrich Ludwig đang chỉ huy quân Phổ tại Sachsen. Ông phải chuyển động sao cho cả quân ông và quân Dohna đều không thể đánh trận ở vị trí không thích hợp. Nếu quân Nga và quân Thụy Điển tinh nhuệ nhanh chóng kết hợp với nhau thì hẳn là ông sẽ gặp rắc rối<ref name="davidfraser388"/>. Vào Chủ Nhật ngày [[20 tháng 8]] năm 1758, nhà vua cùng 15 nghìn quân tinh nhuệ kéo đến. Ông xem việc này là hệ trọng vì nếu chiếm được pháo đài anh dũng Cüstrin, quân Nga thắng thế sẽ an toàn vượt qua sông Oder, cách kinh đô [[Berlin]] chỉ có 50 dặm. Theo kế hoạch cuỉa nhà vua, ông sẽ giải phóng pháo đài anh dũng, họp binh với Dohna và tác chiến với quân Nga ở gần đó.<ref name="ChristopherDuffy167"/> Theo tư liệu mà Thomas Carlyle tham khảo, ''"Quốc vương ngự tại ngoại ô Lebus, trong nhà góa phụ của một tăng lữ,... và nghe tiếng đạn pháo đang bắn nã tại Cüstrin"''. Nhà vua luôn quan tâm, lo nghĩ đến việc cứu sống con đỏ của mình.<ref name="ChristopherDuffy167"/> Ông vời Thống chế [[James Francis Edward Keith]] bàn việc binh cách. Nhà vua khinh bỉ Quân đội Nga và nói bọn họ là "''Tệ hại! Tệ hại!"'' Là một cựu chiến binh của quân Nga, Keith đáp lễ: ''"Xin Hoàng thượng không nên có thành kiến. Nếu trận đại chiến sẽ diễn ra, chắc hẳn Hoàng thượng sẽ thay đổi quan điểm của Người"''. Song, Keith nghĩ dưỡng tại [[Wrocław|Breslau]] chứ ông không tham gia gì trong chiến dịch Zorndorf sắp tới.<ref>Simon Millar, Adam Hook, ''Rossbach and Leuthen 1757: Prussia's Eagle Resurgent'', trang 12</ref> Không lâu sau, giữa lúc quân Nga còn đe dọa thành Cüstrin, lực lượng Khinh Kỵ Binh Phổ đánh thắng địch và bắt giữ một đám lính Cozak Nga. Friedrich II Đại Đế tham kiến đám tù binh, và nói với một viên Sĩ quan Tham mưu: ''"Và Trẫm phải ngược đãi với bọn chúng như đồ chó má"''. Vào ngày [[21 tháng 8]] năm 1758, ông kéo 14 nghìn chiến binh đến trước cổng thành Cüstrin và họp mặt với binh đoàn Dohna tại Gorgast, gần đó.<ref name="ChristopherDuffy167"/> Đó là thành quả của sự đứng vững của Cüstrin không hề suy sụp khi bị địch vây.<ref name="ThomasCarlyle322">[[Thomas Carlyle]], ''History of Friedrich II of Prussia: called Frederick the Great'', Tập 5, các trang 294-297.</ref> Quân chính quy của Quốc vương bao gồm một ít Trung đoàn tinh nhuệ nhất của Nhà nước phong kiến quân sự Phổ.<ref name="Ritter116"/> Thực chất đây không phải là lần đầu tiên ông tung những Trung đoàn xuất sắc như vậy ra trận tuyến, trước đó đã có trong các trận đánh ác liệt tại [[Trận Praha|Praha]] và [[Trận Kolín|Kolín]] hồi năm [[1757]].<ref>S. Fischer-Fabian, ''Prussia's glory: the rise of a military state'', trang 253</ref> Ông hỏi Dohna: ''"Mọi chuyện ra sao? Giặc Nga có đứng vững không?"'' Dohna tấu: ''"Quả vậy, thưa Bệ Hạ. Chúng đứng vững như những bức tường!"'' Vua đáp: ''"Tốt! Chúng sẽ chết thêm"''. Đạo quân của Bá Tước Dohna - chỉ gồm 17 nghìn binh sĩ - tiến hành tập dợt ba quân trước sự giám sát của nhà vua. Nhà vua phán: ''"Các binh sĩ của Khanh thông minh tuyệt vời. Ta có mang theo một đám châu chấu đến đây, nhưng bị họ đánh bại"''.<ref name="FranzKugler379"/><ref name="ThomasCampbell183184"/> Đạo quân của Dohna rất tuyệt hảo: xe ngựa thì tốt, binh lính thì kỷ cương, với mái tóc còn rắc thuốc súng. Tuy nhiên, nhà vua không thể dấu thái độ bất mãn của ông với Dohna.<ref name="ChristopherDuffy167"/> Ông rất phẫn nộ trước quân Nga và quyết tâm phải báo thù cho nhân dân. Ông nhìn đống đổ nát của thị trấn Cüstrin, và sự hủy diệt do những đạo quân man rợ gây ra cho thị trấn này. Khi viên Sĩ quan chỉ huy ở đây, dù đã đấu tranh rất anh dũng, vẫn không hài lòng trước chiến thắng của mình, đến tạ tội với nhà vua, ông phán: ''"Đừng có nói nữa; đó không phải là lỗi của Ngươi, nhưng làm lỗi của Trẫm đã cử Ngươi làm nhiệm vụ này"''.<ref name="ThomasCampbell183184"/> Đồng thời, dân chúng ở đây thấy nhà vua đến cũng vui sướng khôn xiết: ''"Thiên Chúa phải thưởng công cho Ngài Ngự, đã đến đây với chúng con!"'', và kể cho ông nghe về những tội ác gớm ghiếc của địch quân, để giải cứu họ khỏi nỗi đau buồn. Ông nhân từ động viên tinh thần toàn dân ở đây, và sau từng giây phút tĩ mĩ nghe lời kể của nhân dân, ông nói :<ref name="FranzKugler379"/><ref name="ThomasCarlyle322"/>

Quốc vương nói thế, và ông cũng không hề dối trá chút nào cả. Ông lập tức ban chiếu chỉ lệnh phát 20 vạn đồng [[thaler]] cho toàn thể nhân dân tại đây, để họ có thể làm được những điều mà họ cần thiết nhất, để ngay lập tức tái thiết thành Cüstrin. Đồng thời, ông vẫn bình tĩnh, quyết tâm giáng một đòn sấm sét và nhanh chóng vào quân Nga dã man.<ref name="FranzKugler379"/><ref name="letissier"/> Ông liền cho đặt những khẩu đại pháo chuẩn bị tấn công vào các chiến hào của quân Nga tại Cüstrin, và toàn dân đều có thể suy đoán rằng Quốc vương đang chuẩn bị giáng một đòn khốc liệt vào quân thù. Một lần nữa, nhà vua dong [[ngựa]] giữa các tuyến quân, vẫy chào các chiến binh lão luyện và dũng mãnh của ông, và hiệu triệu họ bằng lời lẽ thân thiện :

Theo Duffy, buổi chiều ngày 24 ấy nhà vua Friedrich II Đại Đế phát hiện ra đại quân Nga ở phía Nam con sông Mützel nhỏ bé. Đây là hiểu biết duy nhất của ông về quân Nga lúc này (do địa hình đầy gỗ che khuất người Nga), và toàn thể quân Nga đều ở phía Đông dòng sông Oder.<ref name="davidfraser388"/> Dòng sông này cũng không được quân Nga yểm trợ, và ông cho đội Tiền Vệ vượt qua chiếc cầu còn nguyên vẹn tại Neudammer Mühle và dàn quân tại vị trí chiếm đóng bên sông phía địch. Quân chính quy đóng ở bờ phía Bắc, và một chiếc cầu nữa được xây dựng để hai thành phần của toàn quân có thể liên lạc, tiếp tế cho nhau. Đây là một thành công vang dội của ông, dễ dàng giúp ông ngự tại bờ tận bên kia sông Mützel - con sông nằm giữa những cái bờ đầy vũng lầy và một hàng gỗ ngày càng ẩm nước. Một đống gỗ như vậy khiến cho ông khó phát hiện ra cứ điểm của quân Nga, và cuối cùng trong ''Khẩu Lệnh'' về đêm của ông, ông ít có thể nói thêm gì với ba quân ngoài những nét phác về trận đánh mà ông dự định mở ra trong ngày hôm sau. Có người tin rằng ông muốn thẳng tay tận diệt quân Nga một cách không thương tiếc, nhưng theo Duffy thì điều này không hẳn là đúng mà chỉ là ước nguyện của ba quân - họ cho rằng nhà vua muốn thế. Trước đây, tình trạng đã diễn ra trong trận kịch chiến tại [[Trận Hohenfriedberg|Hohenfriedberg]]. Lúc bây giờ ông cho ba quân nghỉ ngơi để chuẩn bị cho cuộc hành binh đánh địch sắp tới<ref name="davidfraser391"/>. Trong khoảng hai tiếng đồng hồ, nhà vua rút vào một căn phòng nhỏ tại Neudammer Mühle, người thư lại là Henri Alexandre de Catt đến hầu vào nửa đêm và nhận thấy nhà vua đã cầm sẵn một ly cà phê. Theo lời kể của Catt :<ref name="ChristopherDuffy167"/>

Do nhà vua Friedrich II Đại Đế thưở thiếu thời bị tiên quân giam cầm trong pháo đài Küstrin nên ông dựa vào hiểu biết ở đây để mà hành binh đánh địch: những kiến thức của ông về địa hình ở đây hoàn toàn là có giá trị to lớn, bất chấp cứ điểm kiên cố của quân Nga.<ref name="ronaldhamilton72"/> [[Thomas Campbell]] thì ghi nhận răng vào buổi sáng Thứ Sáu ngày [[25 tháng 8]] năm 1758, ông dẫn đại binh băng qua sông Mützel<ref name="ThomasCampbell183184"/>. Song theo Duffy và Showalter, thì lúc ba giờ sáng<ref name="showalter219"/> ngày 25 tháng 8 ấy, nhà vua lên đường với sự hướng dẫn của thổ quan như đã nêu trên, các đội hình hàng dọc của ba quân thẳng tiến trong khi ông đi cùng với đội Tiền Vệ<ref name="ChristopherDuffy167"/>. Tướng Manteuffel là người dẫn đầu đội Tiền Vệ.<ref name="davidfraser391"/> Theo các tác giả Thomas Campbell và Franz Kugler, ông hoàn toàn kéo quân về vị trí phòng ngự của người Nga, để tấn công vào điểm yếu nhất của nó. Quân đội Phổ hành binh im lặng nhưng rất dũng mãnh.<ref name="ThomasCampbell183184"/> Một đồng bằng rộng lớn tạo điều kiện cho ông dễ dàng phát động tiến công, trong khi những cánh đồng khô cằn ở hậu binh và bên sườn của quân Nga, cùng với một nhánh sông Oder, khiến cho bọn họ bị vây quanh<ref name="FranzKugler379"/>. Đại tướng David Fraser có ghi nhận :<ref name="davidfraser388"/>

Moller đã thắng cuộc và ông truyền lệnh cho thu các khẩu đại bác và thay bằng các khẩu súng thường<ref name="RobertAsprey496"/>. Thừa thắng, vào lúc 11 giờ sáng lực lượng [[Bộ Binh]] Phổ do Trung tướng Manteuffel chỉ huy tiến lên, khi nhận được thời cơ thông qua Trung đoàn Súng hỏa mai số hai. Một khẩu đội pháo gồm 20 súng đại bác được đẩy về phía trước cùng với lực lượng Bộ Binh dũng mãnh, và đến Fuchsberg thì nã đạn tới tấp gây tổn hại nghiêm trọng cho các đội Bộ Binh lựu đạn số một và số ba của người Nga. Nhưng khi quân Bộ binh Phổ tiến về thì quân Pháo binh Nga đã làm điều tương tự với họ. Dần dần lực lượng Bộ Binh Phổ biến mất khỏi tầm nhìn, dưới làn đạn của quân Pháo binh Nga, nhưng vào khoảng 11 giờ 15 phút thì họ lại hiện ra và chỉ còn các các tuyến quân đỏ của Nga có 40 bước đi. Quân Bộ binh hai bên bắn nhau kịch liệt, gây tổn thất to lớn. Quân Nga hết đạn, đành dùng lưỡi lê. Cả hai bên đều tổn thất nặng nề, nhưng quân Phổ thắng trận. Song, hỏa lực của các đội Bộ Binh ném lựu đạn số một và số ba của Nga đã gây thương vong lớn cho quân Manteuffel, và ông khó thể tự mình tiến công được nữa<ref name="SimonMillar61">Simon Millar, Adam Hook, ''Zorndorf 1758: Frederick Faces Holy Mother Russia'', trang 61</ref>. Ông sẽ phải kết hợp với quân cánh tả của đại quân do Trung tướng Kanitz chỉ huy; Manteuffel dùng khoảng đất lõm Zabern-Grund để yểm trợ cho cánh quân của ông.<ref name="SimonMillar6270">Simon Millar, Adam Hook, ''Zorndorf 1758: Frederick Faces Holy Mother Russia'', các trang 62-70.</ref><ref name="DavidFraser393394"/> Kanit thì đã 65 tuổi và ông có 9 Tiểu đoàn ở tuyến thứ nhất, 6 Tiểu đoàn ở tuyến thứ hai và ở màn sườn<ref name="RobertAsprey496"/>. Với hy vọng của nhà vua rằng cuộc tiến công ban đầu này sẽ là một đòn giáng chí mạng vào người Nga thì Zabern-Grund trở thành điểm hỗ trợ tốt của quân Bộ.<ref name="ChristopherDuffy167"/> Theo kế hoạch trận đánh thì Kanitz sẽ tấn công và đánh lùi tuyến thứ nhất của Nga và tuyến quân thứ hai cùng với các xe goòng chở lương thực. Tuy nhiên, quân Nga ra tay trước và Trung đoàn từ tuyến quân thứ hai là Novgorod, Ryazan và Voronezh, cùng với Trung đoàn Sankt-Peterburg xung phong và tái lập tuyến quân thứ nhất. Đây là thảm kịch đối với các Tiểu đoàn của Manteuffel: các Tiểu đoàn quân phục xanh kiệt quệ bắt đầu rệu rã trước sức tấn công dồn dập của người Nga, nhưng nhờ có tinh thần kỷ cương cao mà họ giữ vững được tuyến quân. Tổn thất gia tăng, tuyến quân các mất dần, các hàng quân càng khó thể che lấp khoảng trống: một lỗ hổng mở ra giữa Đại đội số 2 và Zabern-Grund. Các Trung đoàn Novgorod và Sankt-Peterburg chấp lấy thời cơ, bèn đánh thốc vào tả quân Phổ. Manteuffel đại bại, giờ đây ông rất cần có Kanitz :<ref name="SimonMillar61"/>

Thậm chí nhà sử học [[Liên Xô]] có tinh thần dân tộc là Frumenkov lại còn coi trận huyết chiến Zorndorf là một "chiến thắng của người Nga", trong khi nhà sử học người Anh là Christopher Duffy thì có quan điểm rằng trận này là bế tắc.<ref>William C. Fuller, ''Strategy and Power in Russia 1600-1914'', trang 480</ref> Cuốn ''Warfare: A Chronological History'' tuy ghi hai trận Zorndorf và Hochkirch - hai trận chiến lớn nhất của chiến cuộc năm 1758 - là hai trận tàn sát bế tắc, nhưng đã củng cố uy thế cho vua Phổ tiếp tục chiến tranh.<ref>Robin Cross, ''Warfare: A Chronological History'', trang 123</ref> Nhà sử học [[Christopher M. Clark]] (người [[Úc]]) cũng có phân vân về kết quả của trận đánh<ref name="Clark203"/>, bất chấp Friedrich II Đại Đế đã thắng trận,<ref>[[Hans Delbruck]], ''Delbrück's Modern Military History'', trang 128</ref> đánh lui được quân Nga và chấm dứt cuộc xâm lược Brandenburg của bọn họ (thắng lợi này cùng với trận quân Phổ đánh tan quân Thụy Điển trong năm ấy đã giữ yên vùng này).<ref name="hermann243"/><ref>Robert Michael Citino, ''Death of the Wehrmacht: The German Campaigns of 1942'', trang 2</ref><ref>[[Jeremy Black]], ''Cambridge illustrated atlas, warfare: Renaissance to revolution, 1492-1792'', trang 126</ref> Điều đó khiến người Nga bắt đầu trở nên nổi trội hơn hai đồng minh của họ là Áo và Pháp sau trận chiến kinh hoàng này: họ chiến đấu dũng mãnh, kiên cường hơn cả Quân đội Áo lẫn Pháp. Quân đội Nga đã nói chung cũng tàn nhẫn, hung bạo chẳng khác gì chế độ [[phong kiến]] [[Sa hoàng|Nga hoàng]] thời bấy giờ.<ref name="russellweigley188"/> Do đó, trận huyết chiến Zorndorf có ý nghĩa to lớn hơn bất kỳ một trận đánh nào khác vào thế kỷ thứ 18 về mặt thể hiện sức chiến đấu dũng mãnh của quân Nga gây cho cả châu Âu phaỉ nể phục.<ref name="showalter219">[[Dennis Showalter|Dennis E. Showalter]], ''The wars of Frederick the Great'', các trang 219-220.</ref> Thực chất, thấy quân Nga đại bại trong trận Zorndorf thì người Áo và Pháp không hề buồn đau gì vì họ không muốn nước Nga ngày một lớn mạnh sẽ làm ảnh hưởng đến quyền lợi riêng của họ tại [[Trung Âu]].<ref>Claus Telp, ''The evolution of operational art, 1740-1813: from Frederick the Great to Napoleon'', trang 18</ref> Khi Friedrich II Đại Đế hỏi Seydlitz rằng có nên coi "giặc Nga" là lũ vô dụng không thì Seydlitz liền thẳng thừng chối bỏ quan điểm ấy, vì không một đội quân nào gây khó khăn cho quân Phổ bằng quân Nga trong cuộc Chiến tranh Bảy Năm.<ref name="showalter219"/> Seydlitz - người anh hùng của chiến thắng Roßbach trước đó, hẳn là đã phải trải qua bao hy sinh xương máu trước khi đè bẹp quân Nga ở Zorndorf.<ref>W. Blackwood Ltd. (Edinburgh), ''Blackwood's Edinburgh magazine'', Tập 22; Tập 28, trang 143</ref> Bản thân Quốc vương sau khi thắng trận thì có lời bàn :<ref name="HamishScott4449">Hamish M. Scott, ''The emergence of the Eastern powers, 1756-1775'', các trang 44-49.</ref> (câu nói này đã trở thành minh chứng trong trận huyết chiến ở [[Trận Borodino|Borodino]] vào năm [[1812]] khi quân [[Đế chế thứ nhất|Pháp]] của [[Hoàng đế]] [[Napoléon Bonaparte]] tiêu diệt vô số quân Nga nhưng không thể đánh cho Quân đội Nga ngã quỵ<ref>Roman Johann Jarymowycz, ''Cavalry from hoof to track'', trang 83</ref>)

Giờ đây thì ông không thể xem nhẹ lực lượng Pháo Binh và Pháo Thủ Nga, hoặc là nguồn nguyên liệu đầy ắp đối với Bộ Tư lệnh của quân Nga. Những cuộc tấn công của Kỵ Binh Nga vào các cánh quân Phổ cũng cho thấy người Nga có sự chủ động chiến thuật ở một mức độ khá cao - điều này được người đương thời rất ấn tượng.<ref name="showalter219"/> Không những thế, nhà vua cũng ngự bút thư gửi Hoàng thân Heinrich rằng: ''"Trong bọn giặc, giặc Áo thâm sâu binh thư nhất, giặc Pháp yếu hèn nhất và giặc Nga ghê tởm nhất"''. Điều này báo trước cho biết rằng người Đức sẽ còn phải chịu nhiều vất vả để đối đầu với quân Nga hùng mạnh.<ref name="russellweigley188"/> Rốt cuộc, cho dù ông đã bẻ gãy cuộc xâm lược của quân Nga ở Zorndorf, trận chiến này cùng với các trận Borodino, [[Cuộc vây hãm Sevastopol (1854–1855)|Sevastopol]] cũng như những cuộc giao tranh đẫm máu ở [[Mãn Châu]] trong cuộc [[Chiến tranh Nga-Nhật]] được xem là những minh chứng cho tinh thần kiên dũng của Quân đội Nga hoàng<ref>Charles à Court Repington, ''The war in the Far East, 1904-1905'', trang 492</ref>.<ref>''The Poliltical Writings of Dr. Johnson'', trang 137</ref> Ông cũng ban huấn dụ cho [[Bộ trưởng]] Bộ Ngoại giao là [[Bá tước Karl-Wilhelm Finck von Finckenstein]] truy tìm tài liệu kể về những vụ thảm sát thường dân của quân Nga, được xuất bản nhiều ở Pháp và Đức. Khi thăm viếng một nhà dân tại Tamsel (chính nơi đây khi xưa gia đình Wreech trọng đãi Friedrich lúc ông bị phụ vương Friedrich Wilhelm I ruồng bỏ) vào ngày 27 tháng 8,nhà vua cũng nhìn thấy xác của một người phụ nữ đã bị quân Cozak Nga giết dã man trong mấy ngày binh lửa. Trong suốt trận chiến, có thể thấy những trò bạo ngược của quân Cozak nói riêng cũng như quân Nga nói chung đã bị quân Phổ báo thù đích đáng bằng những cuộc tàn sát của họ, và việc họ chôn sống thương binh Nga.<ref name="ThomasCampbell183184"/><ref name="WilhelmArchenholz164"/> Mặt khác, ngay cả trước trận chiến đẫm máu này tuy nhà vua thể hiện thái độ khinh bỉ quân Nga của mình lúc đàm luận với Thống chế James Francis Edward Keith, ông vẫn tuyên bố: ''"Trẫm xét cho cùng rằng sau khi Trẫm thăng, hãy đừng làm lễ táng xa hoa cho Trẫm. Trẫm... muốn... được mang về [[cung điện Sanssouci]] trong tĩnh lặng, và táng ở khu vườn Ngự Uyển"'', và thực sự rất có thể là ông không có lệnh giết người Nga không thương tiếc mà người ta tưởng.<ref>Christopher Duffy, ''The military life of Frederick the Great'', trang 162</ref><ref>Simon Millar, Adam Hook, ''Zorndorf 1758: Frederick Faces Holy Mother Russia'', trang 49</ref> Tổn thất khủng khiếp của quân Nga trong trận đánh kịch liệt này cũng cho thấy Bộ Chỉ huy của họ sẵn sàng mua chiến thắng bằng xương máu của người lính. Và đây không phải là lần duy nhất có điều này: trong trận đánh ác liệt tại [[Trận Kunersdorf|Kunersdorf]] vào năm sau tức là năm [[1759]], họ vẫn tiếp tục hứng chịu thương vong ghê gớm.<ref name="HamishScott4449"/> Đồng thời, khó khăn của người Nga về tiếp tế cũng khiến cho họ hoàn toàn thất bại, mặc dù cả trận thua ở Zorndorf lẫn trận thắng ở Kunersdorf đều chứng tỏ bản lĩnh kiên cường của người Nga và báo hiệu cho Friedrich II Đại Đế biết về cái gọi là sức mạnh quân sự của Nga mà ông từng khinh suất.<ref name="ArcherJones302303">Archer Jones, ''The art of war in the Western world'', các trang 302-303</ref><ref>Desmond Gregory, ''Napoleon's Jailer: Lt. Gen. Sir Hudson Lowe: A Life'', trang 94</ref><ref>Arthur James Grant, ''The French monarchy (1483-1789)'', trang 230</ref> Trận huyết chiến Zorndorf này đã thể hiện một trong những sai lầm nghiêm trọng nhất của quân đội Nga hoàng: kinh nghiệm trong cuộc chiến tranh chống Đế quốc Thổ Ottoman đã khiến cho họ đưa cái đuôi lô-gíc, đống xe goòng chứa quân trang, kho lương vào trận, làm tổn hại bước tiến quân của họ.<ref>Angus Konstam, ''Russian Army of the Seven Years War (1)'', trang 13</ref> Ngoài ra, quân Nga đã tập trung 60 cỗ đại bác trong trận chiến Zorndorf này nhưng hỏa lực của họ đã bị phân tán, chứng tỏ việc ''tập trung hỏa pháo'' vào trận địa không phải là lúc nào cũng hiệu quả bất chấp đây là một biện pháp để sử dụng đại bác thuận lợi hơn.<ref>Jonathan B. A. Bailey, ''Field Artillery and Firepower'', trang 112</ref> Về phía Phổ, trận thắng này cũng cho thấy tinh thần táo bạo của Friedrich II Đại Đế ngay cả khi quân thù phòng thủ kiên cố. Đây quả là một chiến thắng hiển hách, dù với tổn thất lớn ở cả hai đoàn quân.<ref name="Fabian241"/><ref>John Keegan, Andrew Wheatcroft, ''Who's who in military history: from 1453 to the present day'', các trang 101-103.</ref> Sau những đợt giao tranh khốc liệt của hai bên, ông đã dám thân chinh xung phong vào đánh địch<ref name="spencertucker776"/>. Nhà vua viết đây là một đại thắng, với lời lẽ tự hào. Khi Mitchell - vốn tận mắt chứng kiến trận đánh - hội kiến với các quan viên Anh Quốc thì vị sứ thần cũng rất mực ca ngợi Đức Vua nước Phổ, với lòng dũng cảm đáng nể, đã dật lấy cờ của một Tiểu đoàn và kêu gọi họ tiến lên :<ref name="DavidFraser393394"/>

Với trận đánh Zorndorf, thể hiện rằng việc quyết tâm đánh một trận - là chủ động tấn công một cường địch như vậy thì ông sẽ phải hao binh tổn tướng đến thế nào, mà vẫn không thể chấm dứt được chiến tranh dù cho công cuộc phạt Nga của ông đã giành thắng to. Vốn từ trước khi ông chiến thắng<ref name="williamguthrie"/><ref>Victor Duruy, John Franklin Jameson, Mabell Shippie Clarke Smith, ''A History of France'', trang 498</ref> trận này, trận kịch chiến ở Leuthen đã không thể loại bỏ quân Áo ra khoỉ chiến tranh. Do đó, sau những trận chiến ấy thì cuộc chiến lại trở thành một loạt những đợt di chuyển. Ông trở nên lệ thuộc hơn vào vị trí của ông giữa những kẻ thù của mình để đánh lui từng đối thủ một, với lợi thế của ông là có ''nội tuyến''. Từ điển quân sự xưa và các Trường Sĩ quan cũng đề cập nhiều đến kiểu chiến tranh này.<ref name="russellweigley188"/> Do sự suy yếu của lực lượng Bộ Binh của ông trong trận đánh này mà ngay sau khi chiến thắng ông hơi khẩn cấp viết thư gửi Vương đệ Friedrich Heinrich Ludwig :<ref name="ChristopherDuffy295"/>