Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Sicilia”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →‎Lịch sử: clean up, replaced: ( → (, ) → ) using AWB
n clean up, replaced: Italy → Ý (13) using AWB
Dòng 36:
Các nghiên cứu khoa học cho biết con người đã xuất hiện và sinh sống ở đây từ thời kỳ đồ đá giữa (khoảng 10 000 năm trước [[Công Nguyên]]). Các hình vẽ tìm thấy ở trong hanh động [[Addaura]] phía dưới núi [[Pellegrino]] gần [[Parlermo]] có liên đại 8 000 năm trước [[Công Nguyên]] cho thấy rằng văn hoá cuối thời kỳ đồ đá đã xuất hiện và có nhiều điểm tương đồng với vùng Trung và [[Tây Âu]].
 
Người [[Sicanians]] được xác định là những người xuất hiện sớm nhất ở đây, là nền văn minh nguyên thuỷ sơ khai nhất của con người ở Sicily, kế tiếp là người Sicels và người [[Elymians]]. Khoảng năm 1100 trước [[Công Nguyên]] người [[Sicels]] (mà theo đó hòn đảo được đặt tên) đến từ bán đảo ItalyÝ chiếm đóng ở phía đông, còn người Elymians đến từ [[Tây Nam Á|Tây Á]] (vùng mà ngày nay được gọi là [[Thổ Nhĩ Kỳ]]) chiếm đóng ở phía tây bắc. Nhưng cả người Sicels và người Elymians, người [[Sicanians]] sau đó đều bị đồng hoá với quân xâm lược [[Hy Lạp]].
 
Trải qua hàng trăm năm con người giành giật lẫn nhau để chiếm đóng hòn đảo rộng lớn và hùng vĩ này. Sicily được trao tay từ người Hy Lạp sang người [[Carthage]], sang đế chế [[Đế quốc La Mã|La Mã]], sang [[Ả Rập]], [[Norman]], [[Pháp]], [[Tây Ban Nha]], [[Áo]]... Cho đến khi [[Garibaldi]] thống nhất [[Ý|Italy]] và giành lại Sicily vào năm [[1860]].
 
== Con người và văn hoá ==
Hàng trăm năm thay vị đổi ngôi ấy cũng chính là một trong những lí do mà ngày nay xứ đảo rộng lớn này được coi là điểm giao thoa của nhiều vùng đất khác nhau với những nét văn hoá đầy màu sắc.
 
Cho đến tận ngày nay, người ta vẫn không thể khẳng định được rằng Sicily đã từng gắn với [[châu Phi]] hay là ItalyÝ lục địa, chỉ biết rằng từ vùng eo [[Messina]], Sicily chỉ cách [[Calabria]] (thuộc lục địa ItalyÝ) 3 km và cách bờ biển châu Phi 160 km. Vị trí giao thoa giữa bắc và nam, đông và tây, châu Âu và châu Phi, miền tây [[Latinh|Latin]] và phía đông La Mã của Sicily đã khiến cho hòn đảo này trở thành hòn đảo quan trọng nhất trên vùng biển [[Địa Trung Hải]]. [[Khối Liên minh quân sự bắc Đại Tây Dương (NATO)]] và [[Hoa Kỳ]] đã đặt tại hòn đảo này một số căn cứ quân sự để sẵn sàng đối phó với bất cứ biến động nào từ khu vực châu Phi, [[Ban Căng]] hay [[Trung Đông]].
 
Cũng do có vị trí địa lý đặc biệt đó mà người Sicily ngày nay nổi tiếng bởi tính đa chủng tộc và nền văn hoá nhiều màu sắc. Đến Sicily người ta có thể thấy được sự pha trộn của cả những nền văn minh bản địa cổ xưa như [[Sicanians]], Sicels, Elymians, cho đến văn minh của các dân tộc xâm lược như La Mã, Hy Lạp, Ả Rập, Norman, Albani, cho đến [[Pháp]], [[Tây Ban Nha]]. Rất nhiều người ở Sicily hiện nay có nguồn gốc từ [[Albani]] do dân tộc này đã chiếm đóng và định cư ở đây từ những năm [[thế kỷ 16|thế kỷ XVI]]...
Người Hy Lạp cũng từng xâm chiếm miền nam ItalyÝ và Sicily, nên Sicily bị ảnh rất lớn từ văn hoá, văn minh Hy Lạp đến mức mà ở đây có rất nhiều người Hy Lạp, nhiều [[đền thờ kiểu Hy Lạp]] hơn cả ở Hy Lạp. Bởi thế nên cho dù ngày nay người Sicily theo đạo [[Thiên Chúa giáo|Thiên Chúa Giáo]] nhưng những nhà thờ [[Đế quốc Đông La Mã|Byzantine]] của các cộng đồng người [[Albani]] có nguồn gốc từ [[Albani]] và người Hy Lạp có nguồn gốc từ Hy Lạp vẫn tồn tại như những minh chứng sống động cho nền văn hóa đa bản sắc của hòn đảo này.
Ngôn ngữ của người Sicily vì thế cũng lai tạp rất nhiều yếu tố nước ngoài (thậm chí có một số cộng đồng người bị ảnh hưởng bởi người [[Albani]] đến chiếm đóng ở đây từ [[thế kỷ thứ XVI]] ngày nay vẫn còn nói thứ tiếng [[Albani]] cổ). Cho đến màu mắt và màu tóc của một số lượng lớn người ở Sicily (tóc đỏ và mắt xanh) cũng được xem là đặc điểm mà họ được thừa hưởng từ người [[Norman]]. Thêm nữa ở Sicily cũng có không ít người mang họ có gốc từ [[Ả Rập]].
 
Sicily còn nổi tiếng vì những mối quan hệ thân thiết của gia đình người dân với mạng lưới [[mafia]] bắt nguồn ở đây từ [[thế kỷ 17|thế kỷ XVII]], hòn đảo này được coi là quê hương của mafia. Tương tự như [[miền Tây hoang dã của Hoa Kỳ]], Sicily là nơi luật pháp ít được tôn trọng. Bạo lực được sử dụng bất kỳ khi nào cần còn người sử dụng bạo lực thì được mọi người nể phục. Tuy nhiên, khác với những chàng [[cao bồi miền Tây]] sống cuộc đời rong ruổi nay đây mai đó, nam giới ở Sicily ở yên một chỗ và có mối liên hệ chặt chẽ với gia đình. Họ sẵn sàng trả thù đối với những việc nhỏ nhặt nhất để bảo vệ danh dự của gia đình mình.
 
Mỗi gia đình hay mỗi ông trùm mafia thường thống trị một vùng. Họ thẳng tay sát phạt lẫn nhau, làm giàu nhờ những hoạt đông phi pháp như buôn lậu ma tuý, bắt cóc những nhân vật giàu có để đòi tiền chuộc v..v... Các băng đảng mafia dần dần lan rộng sang nhiều vùng khác ở ItalyÝ. Một trong những băng đảng khết tiếng nhất là [[Camorra]] ở thành phố [[Napoli|Naples]], thậm chí trong [[Chiến tranh thế giới thứ hai|Chiến tranh thế giới lần thứ hai]] [[khối Đồng Minh thời Chiến tranh thế giới thứ hai|quân Đồng Minh]] cũng phải nhờ tới sự giúp đỡ rất nhiều từ các băng đảng mafia này. Ngày nay, mọi người có khuynh hướng gọi tất cả các nhóm tội phạm có tổ chức là mafia.
 
Trong [[thập niên 1990]], [[chính phủ ItalyÝ]] quyết tâm chống lại các băng đảng mafia sau khi xảy ra vụ ám sát hai vị [[thẩm phán]] lỗi lạc của ItalyÝ, vì hai vị này chuyên chống lại các băng đảng mafia. Một chiến dịch bố ráp ở Sicily đã giúp chính phủ bắt được một số nhân vật có máu mặt, đáng kể nhất là bố già [[Salvatore 'Toto' Riina]], hiện đang bị án [[chung thân|tù chung thân]]. Người thay thế [[Riina]] là [[Giovanni Brusca]] cũng bị bắt vào tháng 5 năm [[1996]] vì dính líu vào các vụ ám sát vừa kể. Những vụ bắt bớ này đã làm cho các tổ chức mafia rung động phần nào, tuy nhiên, cuộc chiến chống mafia của [[chính phủ ItalyÝ]] còn lâu lắm mới kết thúc.
 
== Chú thích ==